Mevzuata aykırı gider yapılması



..... Belediyesi sınırları içinde çeşitli bölgelerdeki arkeolojik kalıntıların jeofizik araştırmalar ile tespiti için ödemede bulunulması neticesinde ..... TL kamu zararına neden olunduğu iddiası ile ilgili olarak;

2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu’nun “Tanımlar ve kısaltmalar” başlıklı 3’üncü maddesinin “a-1” bendinde;

“Kültür varlıkları; tarih öncesi ve tarihi devirlere ait bilim, kültür, din ve güzel sanatlarla ilgili bulunan veya tarih öncesi ya da tarihi devirlerde sosyal yaşama konu olmuş bilimsel ve kültürel açıdan özgün değer taşıyan yer üstünde, yer altında veya su altındaki bütün taşınır ve taşınmaz varlıklardır.”,

“Araştırma, sondaj ve kazı izni” başlıklı 35’inci maddesinde;

“Bu kanun hükümlerine tabi, taşınır ve taşınmaz kültür ve tabiat varlıklarını meydana çıkarmak üzere, araştırma, sondaj ve kazı yapma hakkı, sadece Kültür ve Turizm Bakanlığına aittir.

Bilimsel ve mali yeterliği Kültür ve Turizm Bakanlığınca takdir ve kabul olunan Türk ve yabancı heyet ve kurumlara araştırma izni, Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından; sondaj ve kazı yapma izni Cumhurbaşkanı kararı ile verilir, Kültür ve Turizm Bakanlığı elemanları veya bu Bakanlıkça görevlendirilecek Türk bilim adamları tarafından yapılacak araştırma, sondaj ve kazılar, Kültür ve Turizm Bakanlığının iznine bağlıdır. Askeri yasak bölgelerde yapılacak araştırma, sondaj ve kazı için gerekli ruhsatname, Genelkurmay Başkanlığının iznini müteakip, sözü geçen heyet ve kurumların göstereceği uzmanlar adına düzenlenir.”

Hükümleri yer almaktadır.

5393 sayılı Belediye Kanunu’nun “Belediyenin görev ve sorumlulukları” başlıklı 14’üncü maddesinin (b) fıkrasında;

“…kültür ve tabiat varlıkları ile tarihî dokunun ve kent tarihi bakımından önem taşıyan mekânların ve işlevlerinin korunmasını sağlayabilir; bu amaçla bakım ve onarımını yapabilir, korunması mümkün olmayanları aslına uygun olarak yeniden inşa edebilir…”,

Aynı Kanun’un “Diğer kuruluşlarla ilişkiler” başlıklı 75’inci maddesinde;

“Belediye, belediye meclisinin kararı üzerine yapacağı anlaşmaya uygun olarak görev ve sorumluluk alanlarına giren konularda;

a) Mahallî idareler ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarına ait yapım, bakım, onarım ve taşıma işlerini bedelli veya bedelsiz üstlenebilir veya bu kuruluşlar ile ortak hizmet projeleri gerçekleştirebilir ve bu amaçla gerekli kaynak aktarımında bulunabilir. Bu takdirde iş, işin yapımını üstlenen kuruluşun tâbi olduğu mevzuat hükümlerine göre sonuçlandırılır.

...”

Denilmiştir.

Yapılan incelemede; ..... Belediyesi tarafından belediye sınırları içerisinde yer alan çeşitli bölgelerdeki arkeolojik kalıntıların jeofizik araştırmalar ile tespiti için doğrudan temin yöntemi ile hizmet alımı yapıldığı görülmüştür.

Ancak, 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu’nun “Araştırma, sondaj ve kazı izni” başlıklı 35’inci maddesine göre; kültür ve tabiat varlıklarını meydana çıkarmak üzere, araştırma, sondaj ve kazı yapma hakkı sadece Kültür ve Turizm Bakanlığına aittir. Bunun yanında; bilimsel ve mali yeterliği Kültür ve Turizm Bakanlığınca takdir ve kabul olunan Türk ve yabancı heyet ve kurumlara araştırma izni yine Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından verilebilecektir.

Fakat sorgu konusu araştırma işi yaptırılmadan önce Bakanlıktan izin alınmamıştır. Bunun yanında Belediye Kanunu’nun 75’inci maddesinin (a) fıkrası uyarınca, ortak hizmet projesine kaynak aktarmaya imkan verebilecek bir belediye meclisi kararının da alınmadığı görülmüştür. Dolayısıyla, Belediyenin görev ve yetkisi dahilinde olmayan bir konuda gider yapılarak, kamu zararına sebebiyet verilmiştir.

Sorumlular gönderdikleri ortak nitelikteki savunma özetle; 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 14’üncü maddesinin (b) fıkrası ile belediyelere kültür ve tabiat varlıkları ile tarihî dokunun korunması konusunda görev verildiğini, ..... ilçesi sınırları içinde bulunan bazı eserlerin tespit edilmesi için sorgu konusu edilen hizmet alımının yapıldığını, böylelikle kültürel değerlerin kültür mirasına kazandırılmasının sağlanması ve bu sayede kaçak kazıların ve eserlerin zarar görmesinin engellenmesinin amaçlandığını, araştırmalar sonucu düzenlenen raporun Kültür ve Turizm Bakanlığına gönderildiğini belirtmiş olsalar da; Belediye tarafından kültür varlıklarının korunması maksadıyla araştırma yapılacaksa, öncelikle Kültür ve Turizm Bakanlığından izin alınması gerekmektedir. Belediye Kanunu’nun 14’üncü maddesi uyarınca kültürel varlıkların korunması hususunda Belediyelere görev verilmiş olması, bu varlıkların araştırılmasıyla ilgili olarak, 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu’nun 35’inci maddesi gereğince alınması gereken Bakanlık izninden muaf olunduğu anlamına gelmemektedir.

Bahsi geçen nedenlerle Kültür ve Turizm Bakanlığının yetki ve sorumluluğunda bulunan kültür varlıklarının araştırılması görevinin, izin alınmadan ..... Belediyesi tarafından hizmet alımı yoluyla yaptırılması suretiyle oluşan ..... TL kamu zararının;

Harcama Yetkilisi .....(....) ile Gerçekleştirme Görevlisi .....(...) ’ya müştereken ve müteselsilen,

6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 53’üncü maddesi gereğince işleyecek faizleri ile ödettirilmesine, oy birliğiyle karar verildi.