Karar Künyesi
Karar Türü:
Sayıştay 5. Daire Kararı
Karar Tarihi:
7/5/2022
Karar No:
112
Esas No:
543
KARAR
Vekalet
Belediyede zabıta komiseri kadrosunda çalışan ve dolu olan Zabıta Müdürlüğü kadrosuna vekâlet eden …..’e vekâlet nedeniyle yapılan fark ödemelerinin mevzuata aykırı ödenmesi sonucunda …. TL kamu zararına sebebiyet verildiği hususu ile ilgili olarak;
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 68’inci maddesinin B fıkrasında, kurumların 1 ve 2’nci dereceli kadrolar için en az 10 yıl, 3 ve 4’üncü dereceli kadrolar için en az 8 yıl hizmeti bulunan ve yükseköğrenim görenlerin atanabileceği ve aynı Kanunun “Vekâlet Görevi ve Aylık Verilmesinin Şartları başlıklı 86’ ncı maddesinde kimlere ne şekilde vekâlet verileceği, 175 inci maddesinde de vekâlet edenlere vekâlet aylığı ödenebilmesi için vekilin asilde aranan şartları taşımasının zorunlu olduğu belirtilmiştir.
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 86'ncı maddesinde, Memurların kanuni izin, geçici görev, disiplin cezası uygulaması veya görevden uzaklaştırma nedenleriyle işlerinden geçici olarak ayrılmaları halinde yerlerine kurum içinden veya diğer kurumlardan veya açıktan vekil atanabileceği ve sayılan haller dışında, boş kadrolara ait görevler lüzum görüldüğü takdirde memurlara ücretsiz olarak vekâleten gördürülebileceği, 04.09.2020 gün ve 31274 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 2931 sayılı Cumhurbaşkanı Kararında, 17/4/2006 tarihli ve 2006/10344 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan “Devlet Memurlarına Ödenecek Zam ve Tazminatlara İlişkin Karar” ve eki cetvellerin uygulanmasına 2020 yılında devam olunacağı belirtilmiştir. 2006/10344 sayılı Kararın “Devlet Memurlarına Ödenecek Zam ve Tazminatlara İlişkin Kararın Vekalet başlıklı 9'uncu maddesinde, 657 sayılı Kanunun 86'ncı maddesi uyarınca, Kurumlarınca bir göreve kurum içinden veya diğer kurumlardan vekalet ettirilenlere; vekaletin, 657 sayılı Kanunun 86'ncı maddesine binaen yapılması ve bu hususun onayda belirtilmiş olması ve asili atamaya yetkili amir tarafından verilmesi, Vekillerin, genel ve ilgili özel mevzuatı uyarınca asaleten atanmada aranan tüm şartları (asaleten atanmada sınav şartı aranılan kadro veya görevler için bu sınavlara girebilme hakkının elde edilmiş olması dahil) bir arada taşımaları kaydıyla; vekalet ettikleri kadro veya görevler için bu karar uyarınca öngörülen zam ve tazminatların toplam net tutarının, asli kadro veya görevleri karşılığında fiilen aldıkları zam ve tazminatların toplam net tutarından fazla olması halinde, aradaki farkın, 657 sayılı Kanunun 175'inci maddesindeki oranlar dikkate alınmaksızın, vekalet görevine başlandığı tarihten itibaren ve vekalet görevinin fiilen yapıldığı sürece ödeneceği, ancak esas ve usule ilişkin olarak belirtilen şartları bir arada taşımayanlara, mehil müddeti, yıllık izin, mazeret izni, hastalık izni, geçici görev, vekalet, görevden uzaklaştırma, tutuklanma, gözaltına alınma, hizmet içi eğitim, kurs veya seminer nedeniyle görevlerinden ayrılanlara vekalet edenlere, vekaletleri esnasında yıllık izin, mazeret izni, hastalık izni, vekalet görevine ilişkin olmayan geçici görev, görevden uzaklaştırma, tutuklanma, gözaltına alınma, hizmet içi eğitim, kurs, seminer ve benzeri nedenlerle vekalet görevine ara verenlere (ara verdikleri günler için) vekalet nedeniyle öngörülen zam ve tazminatlar ödenmeyeceği, 666 sayılı Kamu Görevlilerinin Mali Haklarının Düzenlenmesi Amacıyla Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Hükmünde Kararname’nin 1'inci maddesiyle 27/6/1989 tarihli ve 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye eklenen ek 9'uncu maddesinde, aylıklarını 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu ile …en yüksek Devlet memuru aylığına (ek gösterge dahil), ekli (I) sayılı Cetvelde yer alan kadro ve görev unvanlarına karşılık gelen oranların uygulanması suretiyle hesaplanan tutarda ek ödeme yapılacağı, kurumlarınca bir kadroya kurum içinden veya kurum dışından vekalet ettirilenlere, vekaletin 657 sayılı Kanunun 86'ncı maddesine istinaden yapılmış ve bu hususun onayda belirtilmiş olması, vekalet görevinin Bakanlar Kurulu kararı veya müşterek karar ile atama yapılması gereken kadrolar için ilgili bakan, diğer kadrolar için asili atamaya yetkili amir tarafından verilmesi, vekalet eden personelin asaleten atanmada aranan tüm şartları (asaleten atanmada sınav şartı aranılan kadrolar için bu sınavlara girebilme hakkının elde edilmiş olması dahil) taşıması kaydıyla vekalet ettikleri kadro için öngörülen ek ödemenin asli kadroları için öngörülen ek ödemeden fazla olması halinde, aradaki farkın vekalet görevine başlanıldığı tarihten itibaren ve bu görevin fiilen yapıldığı sürece ödeneceği, ancak mehil müddeti, yıllık izin, mazeret izni, hastalık ve refakat izni, geçici görev, vekalet, görevden uzaklaştırma, hizmet içi eğitim, seminer ve kurs nedenleriyle görevlerinden ayrılanlara vekalet edenlere bu şekilde ödeme yapılmayacağı belirtilmiştir.
04.07.2009 gün ve 27278 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Mahalli İdareler Personelinin Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Yönetmelik’in, “Zabıta ve itfaiye personeli” başlıklı 21’inci maddesinde, “Zabıta ve itfaiye personelinin görevde yükselme işlemleri, ilgili mevzuat hükümlerine göre yürütülür.” düzenlemesi yer almaktadır.
11.07.2007 gün ve 26490 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Belediye Zabıta Yönetmelik’inin “Görevde yükselme şartları” başlıklı 17’nci maddesinde,
“(1) Bu Yönetmeliğin 6 ncı maddesinde sayılan unvanlardan daire başkanı ve zabıta müdürü dışındaki kadrolara yapılacak atamalarda aşağıdaki şartlar aranır.
a) Zabıta şube müdürlüğüne atanabilmek için;
1) Meslekle ilgili yüksek öğrenimi bitirmesi veya en az 4 yıllık yüksek öğrenim mezunu olmak,
2) En az iki yıl zabıta amiri olarak çalışmış olmak,
3) 1-4 dereceli kadrolara atanmak için 657 sayılı Kanunun 68 inci maddesinin (B) bendinde belirtilen süre kadar hizmeti bulunmak,
4) Son üç yıllık sicil notu ortalaması en az iyi derecede olmak,
5) Görevde yükselme sınavında başarılı olmak,
6) Kadro durumu elverişli olmak,
…
şartları aranır.
(2) Belediyeler, atanılacak görevin niteliği itibariyle aranacak hizmet sürelerini, 657 sayılı Kanunun 68 inci maddesinin (B) bendi hükümlerine göre değerlendirerek kendi kurumlarında ve diğer kurumlarda geçen hizmet sürelerini dikkate alarak belirlerler. Bu sürelerin en az iki yılının zabıta teşkilatında geçmiş olması şarttır. Ancak, yeni kurulan belediyeler ile görevde yükselmeyle ilgili ilanlara başvuru olmaması halinde en az iki yıl çalışmış olmak şartı aranmaz.”
“Yönetmelikte hüküm bulunmayan haller” başlıklı 51’inci maddesinde,
“ (1) Bu Yönetmelikte hüküm bulunmayan hallerde;
“ı) 15/3/1999 tarihli ve 99/12647 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan, Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmelik,
hükümleri uygulanır.”
düzenlemeleri yapılmıştır.
18.04.1999 gün ve 23670 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmelik’in “Görevde Yükselmeye İlişkin Esaslar” başlıklı ikinci bölümünün “Öğrenim düzeyi” başlıklı 5’inci maddesinde,
“Devlet memurlarının bu Yönetmelik kapsamındaki görevlere atanabilmeleri için gerekli olan öğrenim düzeyleri kurumları tarafından çıkarılacak yönetmeliklerinde unvanlar itibariyle gösterilir.
Devlet memurlarının;
a) Müdür, Şube Müdürü, Başmühendis, (…) (1), Araştırmacı, Eğitim Uzmanı, Uzman, Müdür Yardımcısı, Çözümleyici ve bu düzeyde bulunan görevler ile daha üstü görevlere atanabilmeleri için en az dört yıllık yüksek öğrenim,
b) Programcı, Şef, Amir ve bu düzeyde görevlere atanabilmeleri için en az iki yıllık yüksek öğrenim,
c) Memur, Muhasebeci, Bilgisayar İşletmeni, Veri Hazırlama ve Kontrol İşletmeni, Şoför ve bu düzeydeki görevlere atanabilmeleri için en az orta öğrenim,
görmüş olmaları şarttır.
Ancak, kurumların kendi yönetmeliklerinde düzenlemeleri kaydıyla, sadece hizmet alanına ilişkin olarak iki yıllık yüksek öğrenim görenlerin müdür ve daha alt görevlere, orta öğrenim üzerine kurumlarınca açılan en az iki yıl süreli mesleki kursları bitirenlerin ise müdür yardımcısı ve daha alt görevlere atanabilmeleri için bu maddede öngörülen öğrenim şartı aranmaz.”
denilmektedir.
Yukarıda yer alan düzenlemelere göre zabıta müdürü kadrosuna yapılacak atama Mahalli İdareler Personelinin Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Yönetmeliğe tabi değildir. Zabıta müdürü 11.07.2007 gün ve 26490 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Belediye Zabıta Yönetmelik’in “Görevde yükselme şartları” başlıklı 17’nci maddesinin birinci fıkrasına tabi olmadığı için 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 68/B maddesine göre atanacaktır. Ancak Yönetmeliğin 17’nci maddesinin ikinci fıkrasında belirtildiği üzere zabıta müdürü olarak atanacak kişinin hizmet süresinin en az iki yılının zabıta teşkilatında geçmiş olması gerekmektedir. Diğer taraftan Zabıta Yönetmeliğinin 51’inci maddesinde, bu Yönetmelikte hüküm bulunmayan hallerde 15.03.1999 günlü ve 99/12647 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan, Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmelik hükümlerinin uygulanacağı belirtildiği için 18.04.1999 gün ve 23670 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmelik hükümlerine bakılması gerekir. Yönetmeliğin “Görevde Yükselmeye İlişkin Esaslar” başlıklı ikinci bölümünün “Öğrenim düzeyi” başlıklı 5’inci maddesinde, müdür ve şube müdürü görevlerine atanabilmeleri için en az dört yıllık yükseköğrenim görmüş olmaları gerektiği, ancak, kurumların kendi yönetmeliklerinde düzenlemeleri kaydıyla, sadece hizmet alanına ilişkin olarak iki yıllık yükseköğrenim görenlerin müdür ve daha alt görevlere atanabilmeleri için bu maddede öngörülen öğrenim şartının aranmayacağı belirtilmiştir. Zabıta yönetmeliğinde zabıta müdürü olarak atanacak kişilerin bitirmesi gereken okula ilişkin bir düzenleme olmadığına göre zabıta müdürü olarak atanacak kişinin 657 sayılı Kanun’un 68/B maddesinde belirtilen şartları sağlamasının yanında en az dört yıllık yükseköğrenim görmüş olması gerekir.
…..’in hizmet cetvelinin incelenmesinde, ….. tarihinde liseyi bitirdiği, …. tarihinde ilk defa ve açıktan şoför kadrosuna, …. tarihinde zabıta memurluğuna, …. tarihinde Yönetmeliğe aykırı olarak sınava girmeksizin zabıta komiserliğine atandığı görülmüştür. ….. lise mezunu olduğu için zabıta müdürlüğüne atanmak için gerekli 657 sayılı Kanun’un 68/B şartlarını sağlamadığı gibi en az dört yıllık yükseköğrenim görme şartını da sağlamamaktadır.
Zabıta müdürü kadrosunda olan ….. ….. gün ve ….. sayılı yazı ile kadrosu uhdesinde kalmak üzere Belediyenin ….. hizmet binasında bir yıl süreyle görevlendirilmiştir. …. …. gün ve …. sayılı Belediye Başkanı imzalı olur ile 657 sayılı Kanun’un 86’ncı maddesine göre Zabıta Müdürlüğüne vekâleten görevlendirilmiştir. Söz konusu müdürlük kadrosuna atanabilmek için 657/68-B ve en az dört yıllık yükseköğrenim görme şartının olması gerekir. Aynı durum vekâleten yapılan atamalar içinde geçerlidir. Dolu olan zabıta müdürlüğü kadrosuna vekaleten görevlendirilme mümkün olmadığı gibi, lise mezunu olan ….’in 657 sayılı Kanun’un 68/B şartları ile en az dört yıllık yükseköğrenim görme şartını sağlamaması nedeniyle vekâleten görevlendirilmesi ve görevlendirildiği Zabıta Müdürlüğüne ait kadronun farklarını alması da mümkün değildir.
Sorguda her ne kadar; “…. ….. gün ve …. sayılı yazı ile dolu olan zabıta müdürlüğüne vekâleten görevlendirilmiştir. Görevlendirme yazısında, “Görülen lüzum üzerine asli kadronuz uhdesinde kalmak şartıyla …. tarihinden itibaren 657/86 gereği Belediyemiz Zabıta Müdürlüğüne vekâlet etmeniz tarafımca uygun görülmüştür.” denilmektedir. Söz konusu yazıda İnsan Kaynakları ve Eğitim Müdürü ….’nun imzası/parafı ile Belediye Başkanı ….’un imzası bulunmaktadır. Vekâlet görevlendirmesi ile ilgili olarak gerekli incelemeyi yapmak İnsan Kaynakları ve Eğitim Müdürünün görevidir. Kanuna aykırı şekilde bir görevlendirme olamayacağına ilişkin gerekli yazıyı yazarak görevlendirme yapan Belediye Başkanını uyarmadığından dolayı da sorumludur.” denilmiş olsa da yapılan görevlendirme Kanuna aykırı olsa da, yapılan görevlendirmede ödeme yapılacağına ilişkin ifadenin yer almaması nedeniyle bu kişilere sorumluluk atfedilmesi mümkün değildir.
Bir kadroya vekâlet edene şartları taşıması halinde vekâlet aylığı, zam ve tazminat farkı ile ek ödeme farkı ödenmektedir. Bu ödemelerle ilgili düzenlemeler şu şekildedir.
1- Vekalet Aylığı: 657 sayılı Kanun’un 175’inci maddesinin ikinci fıkrasına göre, “…vekalet edenlere vekalet aylığı ödenebilmesi için, vekilin asilde aranan şartları taşıması zorunludur.”
2- Zam ve Tazminat Farkı: Bakanlar Kurulu Kararıyla yürürlüğe konulan Devlet Memurlarına Ödenecek Zam ve Tazminatlara İlişkin Kararda, “Vekillerin, genel ve ilgili özel mevzuatı uyarınca asaleten atanmada aranan tüm şartları (asaleten atanmada sınav şartı aranılan kadro veya görevler için bu sınavlara girebilme hakkının elde edilmiş olması dahil) bir arada taşımaları kaydıyla; vekalet ettikleri kadro veya görevler için bu karar uyarınca öngörülen zam ve tazminatların toplam net tutarının, asli kadro veya görevleri karşılığında fiilen aldıkları zam ve tazminatların toplam net tutarından fazla olması halinde, aradaki fark, 657 sayılı Kanunun 175 inci maddesindeki oranlar dikkate alınmaksızın, vekalet görevine başlandığı tarihten itibaren ve vekalet görevinin fiilen yapıldığı sürece ödenir.”
Ek Ödeme Farkı: 02.11.2011 günlü, 28103 mükerrer sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 666 sayılı Kamu Görevlilerinin Mali Haklarının Düzenlenmesi Amacıyla Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Hükmünde Kararname’nin 1’inci maddesiyle 27/6/1989 tarihli ve 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye eklenen ek 9’uncu maddesinde, “vekalet eden personelin asaleten atanmada aranan tüm şartları (asaleten atanmada sınav şartı aranılan kadrolar için bu sınavlara girebilme hakkının elde edilmiş olması dahil) taşıması kaydıyla vekalet ettikleri kadro için öngörülen ek ödemenin asli kadroları için öngörülen ek ödemeden fazla olması halinde, aradaki fark, vekalet görevine başlanıldığı tarihten itibaren ve bu görev fiilen yapıldığı sürece ödenir.”666 sayılı KHK ile getirilen ek ödeme 02.11.2011 tarihlidir.
Bu düzenlemeler yürürlükte olduğu sürece bunlara uyulması gerekir. Bu düzenlemeler idareyi bağladığı gibi yargı organlarını da bağlar. Yargı organları kararlarını verirken bu düzenlemeleri göz önüne almalıdır. Hem düzenlemelerin yürürlükte olduğunu kabul edip hem de uymamak kabul edilebilir değildir.
Yapılan vekalet ödemelerinden harcama yetkilisi ve gerçekleştirme görevlisinin sorumluluğu bulunmaktadır.
Bu itibarla; Belediyede zabıta komiseri kadrosunda çalışan ve dolu olan Zabıta Müdürlüğü kadrosuna vekâlet eden …..’e vekâlet nedeniyle yapılan fark ödemelerinin mevzuata aykırı ödenmesi sonucunda oluşan ve ayrıntılı hesabı aşağıda tabloda gösterilen …..TL kamu zararının;
…. TL’sinin Harcama Yetkilisi (….) …. ile Gerçekleştirme Görevlisi (….) …..’ye,
…. TL’sinin Harcama Yetkilisi (….) …. ile Gerçekleştirme Görevlisi (….) …..’a,
…. TL’sinin Harcama Yetkilisi (….) …. ile Gerçekleştirme Görevlisi (….) …..’a,
müştereken ve müteselsilen, 6085 sayılı Sayıştay Kanununun 53 üncü maddesi gereği işleyecek faizleri ile ödettirilmesine,
İş bu ilamın tebliğ tarihinden itibaren aynı Kanunun 55 inci maddesi gereğince altmış gün içerisinde Sayıştay Temyiz Kurulu nezdinde temyiz yolu açık olmak üzere oybirliğiyle karar verildi.
Belediyede zabıta komiseri kadrosunda çalışan ve dolu olan Zabıta Müdürlüğü kadrosuna vekâlet eden …..’e vekâlet nedeniyle yapılan fark ödemelerinin mevzuata aykırı ödenmesi sonucunda …. TL kamu zararına sebebiyet verildiği hususu ile ilgili olarak;
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 68’inci maddesinin B fıkrasında, kurumların 1 ve 2’nci dereceli kadrolar için en az 10 yıl, 3 ve 4’üncü dereceli kadrolar için en az 8 yıl hizmeti bulunan ve yükseköğrenim görenlerin atanabileceği ve aynı Kanunun “Vekâlet Görevi ve Aylık Verilmesinin Şartları başlıklı 86’ ncı maddesinde kimlere ne şekilde vekâlet verileceği, 175 inci maddesinde de vekâlet edenlere vekâlet aylığı ödenebilmesi için vekilin asilde aranan şartları taşımasının zorunlu olduğu belirtilmiştir.
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 86'ncı maddesinde, Memurların kanuni izin, geçici görev, disiplin cezası uygulaması veya görevden uzaklaştırma nedenleriyle işlerinden geçici olarak ayrılmaları halinde yerlerine kurum içinden veya diğer kurumlardan veya açıktan vekil atanabileceği ve sayılan haller dışında, boş kadrolara ait görevler lüzum görüldüğü takdirde memurlara ücretsiz olarak vekâleten gördürülebileceği, 04.09.2020 gün ve 31274 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 2931 sayılı Cumhurbaşkanı Kararında, 17/4/2006 tarihli ve 2006/10344 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan “Devlet Memurlarına Ödenecek Zam ve Tazminatlara İlişkin Karar” ve eki cetvellerin uygulanmasına 2020 yılında devam olunacağı belirtilmiştir. 2006/10344 sayılı Kararın “Devlet Memurlarına Ödenecek Zam ve Tazminatlara İlişkin Kararın Vekalet başlıklı 9'uncu maddesinde, 657 sayılı Kanunun 86'ncı maddesi uyarınca, Kurumlarınca bir göreve kurum içinden veya diğer kurumlardan vekalet ettirilenlere; vekaletin, 657 sayılı Kanunun 86'ncı maddesine binaen yapılması ve bu hususun onayda belirtilmiş olması ve asili atamaya yetkili amir tarafından verilmesi, Vekillerin, genel ve ilgili özel mevzuatı uyarınca asaleten atanmada aranan tüm şartları (asaleten atanmada sınav şartı aranılan kadro veya görevler için bu sınavlara girebilme hakkının elde edilmiş olması dahil) bir arada taşımaları kaydıyla; vekalet ettikleri kadro veya görevler için bu karar uyarınca öngörülen zam ve tazminatların toplam net tutarının, asli kadro veya görevleri karşılığında fiilen aldıkları zam ve tazminatların toplam net tutarından fazla olması halinde, aradaki farkın, 657 sayılı Kanunun 175'inci maddesindeki oranlar dikkate alınmaksızın, vekalet görevine başlandığı tarihten itibaren ve vekalet görevinin fiilen yapıldığı sürece ödeneceği, ancak esas ve usule ilişkin olarak belirtilen şartları bir arada taşımayanlara, mehil müddeti, yıllık izin, mazeret izni, hastalık izni, geçici görev, vekalet, görevden uzaklaştırma, tutuklanma, gözaltına alınma, hizmet içi eğitim, kurs veya seminer nedeniyle görevlerinden ayrılanlara vekalet edenlere, vekaletleri esnasında yıllık izin, mazeret izni, hastalık izni, vekalet görevine ilişkin olmayan geçici görev, görevden uzaklaştırma, tutuklanma, gözaltına alınma, hizmet içi eğitim, kurs, seminer ve benzeri nedenlerle vekalet görevine ara verenlere (ara verdikleri günler için) vekalet nedeniyle öngörülen zam ve tazminatlar ödenmeyeceği, 666 sayılı Kamu Görevlilerinin Mali Haklarının Düzenlenmesi Amacıyla Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Hükmünde Kararname’nin 1'inci maddesiyle 27/6/1989 tarihli ve 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye eklenen ek 9'uncu maddesinde, aylıklarını 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu ile …en yüksek Devlet memuru aylığına (ek gösterge dahil), ekli (I) sayılı Cetvelde yer alan kadro ve görev unvanlarına karşılık gelen oranların uygulanması suretiyle hesaplanan tutarda ek ödeme yapılacağı, kurumlarınca bir kadroya kurum içinden veya kurum dışından vekalet ettirilenlere, vekaletin 657 sayılı Kanunun 86'ncı maddesine istinaden yapılmış ve bu hususun onayda belirtilmiş olması, vekalet görevinin Bakanlar Kurulu kararı veya müşterek karar ile atama yapılması gereken kadrolar için ilgili bakan, diğer kadrolar için asili atamaya yetkili amir tarafından verilmesi, vekalet eden personelin asaleten atanmada aranan tüm şartları (asaleten atanmada sınav şartı aranılan kadrolar için bu sınavlara girebilme hakkının elde edilmiş olması dahil) taşıması kaydıyla vekalet ettikleri kadro için öngörülen ek ödemenin asli kadroları için öngörülen ek ödemeden fazla olması halinde, aradaki farkın vekalet görevine başlanıldığı tarihten itibaren ve bu görevin fiilen yapıldığı sürece ödeneceği, ancak mehil müddeti, yıllık izin, mazeret izni, hastalık ve refakat izni, geçici görev, vekalet, görevden uzaklaştırma, hizmet içi eğitim, seminer ve kurs nedenleriyle görevlerinden ayrılanlara vekalet edenlere bu şekilde ödeme yapılmayacağı belirtilmiştir.
04.07.2009 gün ve 27278 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Mahalli İdareler Personelinin Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Yönetmelik’in, “Zabıta ve itfaiye personeli” başlıklı 21’inci maddesinde, “Zabıta ve itfaiye personelinin görevde yükselme işlemleri, ilgili mevzuat hükümlerine göre yürütülür.” düzenlemesi yer almaktadır.
11.07.2007 gün ve 26490 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Belediye Zabıta Yönetmelik’inin “Görevde yükselme şartları” başlıklı 17’nci maddesinde,
“(1) Bu Yönetmeliğin 6 ncı maddesinde sayılan unvanlardan daire başkanı ve zabıta müdürü dışındaki kadrolara yapılacak atamalarda aşağıdaki şartlar aranır.
a) Zabıta şube müdürlüğüne atanabilmek için;
1) Meslekle ilgili yüksek öğrenimi bitirmesi veya en az 4 yıllık yüksek öğrenim mezunu olmak,
2) En az iki yıl zabıta amiri olarak çalışmış olmak,
3) 1-4 dereceli kadrolara atanmak için 657 sayılı Kanunun 68 inci maddesinin (B) bendinde belirtilen süre kadar hizmeti bulunmak,
4) Son üç yıllık sicil notu ortalaması en az iyi derecede olmak,
5) Görevde yükselme sınavında başarılı olmak,
6) Kadro durumu elverişli olmak,
…
şartları aranır.
(2) Belediyeler, atanılacak görevin niteliği itibariyle aranacak hizmet sürelerini, 657 sayılı Kanunun 68 inci maddesinin (B) bendi hükümlerine göre değerlendirerek kendi kurumlarında ve diğer kurumlarda geçen hizmet sürelerini dikkate alarak belirlerler. Bu sürelerin en az iki yılının zabıta teşkilatında geçmiş olması şarttır. Ancak, yeni kurulan belediyeler ile görevde yükselmeyle ilgili ilanlara başvuru olmaması halinde en az iki yıl çalışmış olmak şartı aranmaz.”
“Yönetmelikte hüküm bulunmayan haller” başlıklı 51’inci maddesinde,
“ (1) Bu Yönetmelikte hüküm bulunmayan hallerde;
“ı) 15/3/1999 tarihli ve 99/12647 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan, Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmelik,
hükümleri uygulanır.”
düzenlemeleri yapılmıştır.
18.04.1999 gün ve 23670 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmelik’in “Görevde Yükselmeye İlişkin Esaslar” başlıklı ikinci bölümünün “Öğrenim düzeyi” başlıklı 5’inci maddesinde,
“Devlet memurlarının bu Yönetmelik kapsamındaki görevlere atanabilmeleri için gerekli olan öğrenim düzeyleri kurumları tarafından çıkarılacak yönetmeliklerinde unvanlar itibariyle gösterilir.
Devlet memurlarının;
a) Müdür, Şube Müdürü, Başmühendis, (…) (1), Araştırmacı, Eğitim Uzmanı, Uzman, Müdür Yardımcısı, Çözümleyici ve bu düzeyde bulunan görevler ile daha üstü görevlere atanabilmeleri için en az dört yıllık yüksek öğrenim,
b) Programcı, Şef, Amir ve bu düzeyde görevlere atanabilmeleri için en az iki yıllık yüksek öğrenim,
c) Memur, Muhasebeci, Bilgisayar İşletmeni, Veri Hazırlama ve Kontrol İşletmeni, Şoför ve bu düzeydeki görevlere atanabilmeleri için en az orta öğrenim,
görmüş olmaları şarttır.
Ancak, kurumların kendi yönetmeliklerinde düzenlemeleri kaydıyla, sadece hizmet alanına ilişkin olarak iki yıllık yüksek öğrenim görenlerin müdür ve daha alt görevlere, orta öğrenim üzerine kurumlarınca açılan en az iki yıl süreli mesleki kursları bitirenlerin ise müdür yardımcısı ve daha alt görevlere atanabilmeleri için bu maddede öngörülen öğrenim şartı aranmaz.”
denilmektedir.
Yukarıda yer alan düzenlemelere göre zabıta müdürü kadrosuna yapılacak atama Mahalli İdareler Personelinin Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Yönetmeliğe tabi değildir. Zabıta müdürü 11.07.2007 gün ve 26490 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Belediye Zabıta Yönetmelik’in “Görevde yükselme şartları” başlıklı 17’nci maddesinin birinci fıkrasına tabi olmadığı için 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 68/B maddesine göre atanacaktır. Ancak Yönetmeliğin 17’nci maddesinin ikinci fıkrasında belirtildiği üzere zabıta müdürü olarak atanacak kişinin hizmet süresinin en az iki yılının zabıta teşkilatında geçmiş olması gerekmektedir. Diğer taraftan Zabıta Yönetmeliğinin 51’inci maddesinde, bu Yönetmelikte hüküm bulunmayan hallerde 15.03.1999 günlü ve 99/12647 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan, Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmelik hükümlerinin uygulanacağı belirtildiği için 18.04.1999 gün ve 23670 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmelik hükümlerine bakılması gerekir. Yönetmeliğin “Görevde Yükselmeye İlişkin Esaslar” başlıklı ikinci bölümünün “Öğrenim düzeyi” başlıklı 5’inci maddesinde, müdür ve şube müdürü görevlerine atanabilmeleri için en az dört yıllık yükseköğrenim görmüş olmaları gerektiği, ancak, kurumların kendi yönetmeliklerinde düzenlemeleri kaydıyla, sadece hizmet alanına ilişkin olarak iki yıllık yükseköğrenim görenlerin müdür ve daha alt görevlere atanabilmeleri için bu maddede öngörülen öğrenim şartının aranmayacağı belirtilmiştir. Zabıta yönetmeliğinde zabıta müdürü olarak atanacak kişilerin bitirmesi gereken okula ilişkin bir düzenleme olmadığına göre zabıta müdürü olarak atanacak kişinin 657 sayılı Kanun’un 68/B maddesinde belirtilen şartları sağlamasının yanında en az dört yıllık yükseköğrenim görmüş olması gerekir.
…..’in hizmet cetvelinin incelenmesinde, ….. tarihinde liseyi bitirdiği, …. tarihinde ilk defa ve açıktan şoför kadrosuna, …. tarihinde zabıta memurluğuna, …. tarihinde Yönetmeliğe aykırı olarak sınava girmeksizin zabıta komiserliğine atandığı görülmüştür. ….. lise mezunu olduğu için zabıta müdürlüğüne atanmak için gerekli 657 sayılı Kanun’un 68/B şartlarını sağlamadığı gibi en az dört yıllık yükseköğrenim görme şartını da sağlamamaktadır.
Zabıta müdürü kadrosunda olan ….. ….. gün ve ….. sayılı yazı ile kadrosu uhdesinde kalmak üzere Belediyenin ….. hizmet binasında bir yıl süreyle görevlendirilmiştir. …. …. gün ve …. sayılı Belediye Başkanı imzalı olur ile 657 sayılı Kanun’un 86’ncı maddesine göre Zabıta Müdürlüğüne vekâleten görevlendirilmiştir. Söz konusu müdürlük kadrosuna atanabilmek için 657/68-B ve en az dört yıllık yükseköğrenim görme şartının olması gerekir. Aynı durum vekâleten yapılan atamalar içinde geçerlidir. Dolu olan zabıta müdürlüğü kadrosuna vekaleten görevlendirilme mümkün olmadığı gibi, lise mezunu olan ….’in 657 sayılı Kanun’un 68/B şartları ile en az dört yıllık yükseköğrenim görme şartını sağlamaması nedeniyle vekâleten görevlendirilmesi ve görevlendirildiği Zabıta Müdürlüğüne ait kadronun farklarını alması da mümkün değildir.
Sorguda her ne kadar; “…. ….. gün ve …. sayılı yazı ile dolu olan zabıta müdürlüğüne vekâleten görevlendirilmiştir. Görevlendirme yazısında, “Görülen lüzum üzerine asli kadronuz uhdesinde kalmak şartıyla …. tarihinden itibaren 657/86 gereği Belediyemiz Zabıta Müdürlüğüne vekâlet etmeniz tarafımca uygun görülmüştür.” denilmektedir. Söz konusu yazıda İnsan Kaynakları ve Eğitim Müdürü ….’nun imzası/parafı ile Belediye Başkanı ….’un imzası bulunmaktadır. Vekâlet görevlendirmesi ile ilgili olarak gerekli incelemeyi yapmak İnsan Kaynakları ve Eğitim Müdürünün görevidir. Kanuna aykırı şekilde bir görevlendirme olamayacağına ilişkin gerekli yazıyı yazarak görevlendirme yapan Belediye Başkanını uyarmadığından dolayı da sorumludur.” denilmiş olsa da yapılan görevlendirme Kanuna aykırı olsa da, yapılan görevlendirmede ödeme yapılacağına ilişkin ifadenin yer almaması nedeniyle bu kişilere sorumluluk atfedilmesi mümkün değildir.
Bir kadroya vekâlet edene şartları taşıması halinde vekâlet aylığı, zam ve tazminat farkı ile ek ödeme farkı ödenmektedir. Bu ödemelerle ilgili düzenlemeler şu şekildedir.
1- Vekalet Aylığı: 657 sayılı Kanun’un 175’inci maddesinin ikinci fıkrasına göre, “…vekalet edenlere vekalet aylığı ödenebilmesi için, vekilin asilde aranan şartları taşıması zorunludur.”
2- Zam ve Tazminat Farkı: Bakanlar Kurulu Kararıyla yürürlüğe konulan Devlet Memurlarına Ödenecek Zam ve Tazminatlara İlişkin Kararda, “Vekillerin, genel ve ilgili özel mevzuatı uyarınca asaleten atanmada aranan tüm şartları (asaleten atanmada sınav şartı aranılan kadro veya görevler için bu sınavlara girebilme hakkının elde edilmiş olması dahil) bir arada taşımaları kaydıyla; vekalet ettikleri kadro veya görevler için bu karar uyarınca öngörülen zam ve tazminatların toplam net tutarının, asli kadro veya görevleri karşılığında fiilen aldıkları zam ve tazminatların toplam net tutarından fazla olması halinde, aradaki fark, 657 sayılı Kanunun 175 inci maddesindeki oranlar dikkate alınmaksızın, vekalet görevine başlandığı tarihten itibaren ve vekalet görevinin fiilen yapıldığı sürece ödenir.”
Ek Ödeme Farkı: 02.11.2011 günlü, 28103 mükerrer sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 666 sayılı Kamu Görevlilerinin Mali Haklarının Düzenlenmesi Amacıyla Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Hükmünde Kararname’nin 1’inci maddesiyle 27/6/1989 tarihli ve 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye eklenen ek 9’uncu maddesinde, “vekalet eden personelin asaleten atanmada aranan tüm şartları (asaleten atanmada sınav şartı aranılan kadrolar için bu sınavlara girebilme hakkının elde edilmiş olması dahil) taşıması kaydıyla vekalet ettikleri kadro için öngörülen ek ödemenin asli kadroları için öngörülen ek ödemeden fazla olması halinde, aradaki fark, vekalet görevine başlanıldığı tarihten itibaren ve bu görev fiilen yapıldığı sürece ödenir.”666 sayılı KHK ile getirilen ek ödeme 02.11.2011 tarihlidir.
Bu düzenlemeler yürürlükte olduğu sürece bunlara uyulması gerekir. Bu düzenlemeler idareyi bağladığı gibi yargı organlarını da bağlar. Yargı organları kararlarını verirken bu düzenlemeleri göz önüne almalıdır. Hem düzenlemelerin yürürlükte olduğunu kabul edip hem de uymamak kabul edilebilir değildir.
Yapılan vekalet ödemelerinden harcama yetkilisi ve gerçekleştirme görevlisinin sorumluluğu bulunmaktadır.
Bu itibarla; Belediyede zabıta komiseri kadrosunda çalışan ve dolu olan Zabıta Müdürlüğü kadrosuna vekâlet eden …..’e vekâlet nedeniyle yapılan fark ödemelerinin mevzuata aykırı ödenmesi sonucunda oluşan ve ayrıntılı hesabı aşağıda tabloda gösterilen …..TL kamu zararının;
…. TL’sinin Harcama Yetkilisi (….) …. ile Gerçekleştirme Görevlisi (….) …..’ye,
…. TL’sinin Harcama Yetkilisi (….) …. ile Gerçekleştirme Görevlisi (….) …..’a,
…. TL’sinin Harcama Yetkilisi (….) …. ile Gerçekleştirme Görevlisi (….) …..’a,
müştereken ve müteselsilen, 6085 sayılı Sayıştay Kanununun 53 üncü maddesi gereği işleyecek faizleri ile ödettirilmesine,
İş bu ilamın tebliğ tarihinden itibaren aynı Kanunun 55 inci maddesi gereğince altmış gün içerisinde Sayıştay Temyiz Kurulu nezdinde temyiz yolu açık olmak üzere oybirliğiyle karar verildi.
Kararla ilgili sorunuz mu var?