Maktu fazla çalışma ücreti

İtfaiye teşkilatında çalışan ancak maktu fazla çalışma ücreti ödenmemesi gereken kişilere ödeme yapılması suretiyle ………………… TL kamu zararına sebebiyet verildiği hususu ile ilgili olarak,

31.12.2020 tarih ve 31351 mükerrer sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 7258 sayılı 2021 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu’na ekli Ek Ders, Konferans ve Fazla Çalışma Ücretleri ile Diğer Ücret Ödemelerinin Tutarlarını gösteren K Cetvelinin III. Fazla Çalışma Ücretinin (B) Aylık Maktu Fazla Çalışma Ücreti kısmında;

“Belediyeler ile bunlara bağlı müstakil bütçeli kamu tüzel kişiliğini haiz kuruluşlarda (iktisadi işletmeler hariç), görevlerinin niteliği gereği 657 sayılı Kanunda belirtilen çalışma süre ve saatlerine bağlı olmaksızın zabıta ve itfaiye hizmetlerinde fiilen çalışan personele (destek hizmeti yürüten personel hariç), belediye meclisi kararı ile tespit edilen tutar, fazla çalışma ücreti olarak maktuen ödenir.” hükmü bulunmaktadır.

31.12.2019 tarih ve 30995 mükerrer sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 7197 sayılı 2020 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu ile 31.12.2018 gün ve 30642 mükerrer sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 7156 sayılı 2019 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu K cetvelinde de aynı hüküm bulunmaktadır.

5393 sayılı Belediye Kanununun “İtfaiye” başlıklı 52 nci maddesinde;

“İtfaiye teşkilâtının çalışma usûl ve esasları, çalışanların görev ve yetkileri, memurluğa alınması için taşımaları gereken nitelikler, alacakları meslek içi eğitim, görevde yükselme, meslekten çıkarılma, giyecekleri kıyafet ve savunma amaçlı olarak kullanacakları aletler ile itfaiye teşkilâtında hizmet gereklerine göre oluşturulacak birimler, İçişleri Bakanlığının görüşü alınarak Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir. Belediye bu yönetmeliğe aykırı olmamak üzere ek düzenlemeler yapabilir.

İtfaiye hizmetleri kesintisiz olarak yürütülür. İtfaiye personelinin çalışma süresi ve saatleri 657 sayılı Devlet Memurları Kanununda belirtilen çalışma süre ve saatlerine bağlı olmaksızın, hizmetin aksatılmadan yürütülmesini sağlayacak şekilde düzenlenir. Belediye itfaiye teşkilâtında fiilen çalışanlara fazla mesai ücreti olarak yılı bütçe kanununda belirlenen üst sınırı aşmamak kaydıyla belediye meclisi kararı ile tespit edilen maktu tutar ödenir.”

denilerek,

İtfaiye hizmetlerinin kesintisiz yürütüleceği ve itfaiye teşkilatında fiilen çalışanlara da üst sınırı bütçe kanununda belirlenen tutarı aşmamak kaydıyla fazla mesai ücreti ödeneceği belirtilmiştir.

Belediye İtfaiye Yönetmeliğinin “Kadro ve unvanlar” başlıklı 8 inci maddesinde; “(1) Belediye itfaiye teşkilatı personel kadro ve unvanları, Belediye ve Bağlı Kuruluşları ile Mahalli İdare Birlikleri Norm Kadro İlke ve Standartlarına Dair Yönetmeliğe göre itfaiye personeli; itfaiye daire başkanı, itfaiye müdürü, itfaiye şube müdürü, itfaiye amiri, itfaiye çavuşu ve itfaiye eri kadroları ile diğer kadrolardan oluşur.”

“İtfaiye birim amirinin görevleri” başlıklı 10 uncu maddesinde;

(1) İtfaiye birim amirinin görevleri şunlardır:

a) İtfaiye hizmetlerini bir bütün olarak itfaiye stratejileri doğrultusunda planlamak, yönlendirmek, koordine etmek ve denetleyerek hizmetin etkin ve verimli bir şekilde yürütülmesini sağlamak.

b) Personelin hizmet içi eğitimini yaptırmak, hizmet verimliliklerini ve mesleki bilgilerinin geliştirilmesini sağlamak.

c) Görevde yükselme sınav kurulu üyeliği yapmak.

ç) Motorlu araçlar dâhil tüm malzeme ve teçhizatın ikmal, bakım ve onarımını yaptırmak; hizmete hazır durumda tutmak, teknolojik gelişmelere uygun olarak yenilenmesini sağlamak.

d) Belediye başkanının izniyle itfaiye hizmetleri konusunda kamuoyunu bilgilendirmek.

e) İtfaiye olaylarına ve su kaynaklarına ulaşım genel planı yapmak.

f) Günlük, aylık ve yıllık istatistiklerin tutulmasını sağlamak, değerlendirmek ve takip eden yıl ocak ayı içerisinde yıllık olarak Bakanlığa ve talep edilmesi halinde ilgili kurumlara göndermek.

g) İlgili mevzuat ve standartlara uygun olarak yangın hidrantlarının konulacağı yerleri belirleyerek ilgili kuruluşlara bildirmek ve çalışır durumda olmalarını sağlamak veya sağlatmak.

ğ) İtfaiyenin su alabileceği açık havuz ve su depoları yapılmasını sağlamak veya sağlatmak.

h) Kamu ve özel kurumlara ait itfaiye kuruluşlarını denetlemek ve işbirliğini sağlamak, talep üzerine eğitimlerini vermek ve gerektiğinde yardıma çağırmak.

ı) Halkı, kurum ve kuruluşları yangından korunma ve yangınla mücadele konularında bilgilendirmek.

i) Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelikle verilen görevleri yerine getirmek.

j) İtfaiye olayı ihbar formunun doldurulmasını sağlamak.

k) İtfaiye olayı raporunun düzenlenmesini sağlamak.

l) Belediye başkanının vereceği diğer görevleri yerine getirmek.

“Personel ve itfaiye amirinin görevleri” başlıklı

(1) İtfaiye teşkilatında görev yapan personel, birim amiri tarafından verilen görevleri yerine getirmekle yükümlüdürler. İtfaiye personeli, verilen görevlerin eksiksiz olarak yapılmasından disiplin ve düzenden, tesis, araç ve gereçlerin temizliği, korunması ve göreve hazır durumda tutulmasından üst amirine karşı sorumludur.

(2) Birim amiri konumunda olmayan itfaiye amirleri sorumluluk alanındaki, itfaiye hizmetlerinin yürütülmesi için belirlenen iş ve işlemlerin yerine getirilmesi, birim/istasyon düzeni ile müdahale ekibinin sevk ve idaresi, personelin eğitim, fiziki dayanıklılık faaliyetleri ve tertibinin sağlanması, araç gereçlerin korunması ve göreve hazır tutulmasından üst amirine karşı sorumludur.

“İtfaiye erinin görevleri” görevleri başlıklı 13 üncü maddesinde;

(1) İtfaiye erinin görevleri şunlardır:

a) Yangın söndürme, araç kullanma ve arama-kurtarma çalışmalarını yerine getirmek, itfaiye hizmet binası ve müştemilatının güvenliğini, temizliğini, araç-gereç ve teçhizatın bakım ve onarımı ile haberleşme ve yazışma gibi yürütülmesi gereken diğer iş ve işlemleri yapmak.

b) İzin ve ruhsat vermeye yetkili merciler ile kişiler ve apartman yöneticilerinin talebi doğrultusunda yapı, bina, tesis ile açık ve kapalı alan, işletme gibi yerlere ilişkin önleme ve denetleme hizmetleri ile itfaiye raporunu Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik hükümlerine göre düzenlemek.

c) Halka, kamu ve özel kuruluşlara eğitim vermek, tatbikat yapmak.

“Diğer personel” başlıklı 14 üncü maddesinde;

“(1) İtfaiye hizmetlerinin yürütülmesinde, rızaları alınmak ve temel itfaiye eğitimi verilmek şartıyla 8 inci maddede sayılanlar dışında diğer personel itfaiye teşkilatında görevlendirilebilir.

(2) Ayrıca, hizmetlerin yürütülmesine (yardımcı ve destek) olmak üzere itfaiye personeli dışında personel çalıştırılabilir.”

denilmektedir.

Anılan mevzuat hükümleri gereğince, Belediyeler ile bunlara bağlı müstakil bütçeli kamu tüzel kişiliğine haiz kuruluşlarda, görevlerinin niteliği gereği 657 sayılı Kanunda belirtilen çalışma süre ve saatlerine bağlı olmaksızın zabıta ve itfaiye hizmetlerinde fiilen çalışan personele belediye meclis kararı ile tespit edilen miktarın, fazla çalışma ücreti olarak maktuen ödeneceği belirtilmiştir.

Sorumlular savunmalarında, Belediye Kanunu ve Belediye İtfaiye Yönetmeliği’nin ilgili maddeleri ile Bütçe Kanunundan bahsederek itfaiye hizmetlerinin bir bütün olduğunu, sorguda belirtilen görevlerin itfaiye hizmetlerinin ayrılmaz bir parçası olduğunu, sorguda belirtilen sorumlu olunan görevlerin itfaiye hizmetlerinin fiili işi olup, İtfaiye Müdürlüğünde 08:00-17:00 arasında çalışan personeller olarak üst amirlerinin görevlendirmesi ile sorgu cetvelinde ki belirtilen görevlerin yanı sıra yangın ve diğer tüm itfaiye olaylarına da müdahale ettiklerini, öğle tatillerinde itfaiyeden ayrılmayıp, çalışmaya devam ettiklerini, belediyenin diğer birimlerindeki normal mesaide çalışan personeller gibi çalışmadıklarını, itfaiye kadrosunda olmaları ve üst amirlerinin görevlendirmesi ile verilen görevleri yapmaları nedeni ile destek personeli olmadıklarını, maktu mesai ücretine hak kazandıkları için yapılmış yersiz bir ödeme bulunmadığını, bir görevi fiilen yerine getiren kişilere görevin gerektirdiği mali hakları vermemenin anayasa aykırı olduğunu ve yargı kararlarına ters düşeceği ifade etmişlerdir.

Raporda maktu fazla çalışma alamayacağı belirtilen personelin tamamının Yönetmelikte belirtilen Yangın Personeli tanımı içerisindeki personel olduğu görülmektedir. Normal mesai dışında görev yapmadıkları gerekçesiyle yangın personeli sayılmayan kişilerin destek personeli gibi değerlendirilerek fazla çalışma ücreti alamayacaklarını iddia etmek mümkün değildir. Nitekim, Belediye İtfaiye Yönetmeliğinin 6 ıncı maddesindeki itfaiye hizmetlerinin kesintisiz yürütebilmesi için görevlendirilen, her türlü afet ve acil durumlara karşı 7/24 hazır kıta olarak göreve çağrılmayı bekleyen personellerin fiilen itfaiye hizmetlerini yerini getirdikleri sorumluların savunma ekinde sunmuş oldukları konu ile ilgili örnek itfaiye olay görev çizelgelerinden de anlaşılmaktadır. Bu kapsamda, normal mesai düzeni içinde itfaiye hizmetlerinde çalışan personele maktu fazla çalışma ücreti ödenmesinde mevzuata aykırılık bulunmadığından dolayı maktu mesai almaları gerekmektedir.

Bu itibarla, itfaiye teşkilatında çalışan ancak maktu fazla çalışma ücreti ödenmemesi gereken kişilere ödeme yapılması iddiası ile ilgili olarak sorumluların savunmaları ve yukarıda açıklanan gerekçelerle kişilerin verilen görevlerini fiilen yerine getirdikleri de anlaşıldığından kamu zararı oluşmayan ……………………… TL ile ilgili olarak ilişilecek husus bulunmadığına,

6085 sayılı Sayıştay Kanununun 55 inci maddesi uyarınca işbu İlamın tebliğ tarihinden itibaren altmış gün içerisinde Sayıştay Temyiz Kurulu nezdinde temyiz yolu açık olmak üzere oybirliğiyle,

karar verildi.