İkramiye Ödemesi



… tarih ve … sayılı İlamın …’nci maddesi ile hüküm dışı bırakılmasına karar verilen konunun 6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 50’nci maddesinin üçüncü fıkrası hükmü gereğince görüşülmesinin devamına karar verildi.

Anılan İlamın …’nci maddesiyle, “… sorguda kamu zararından, ödeme emri belgesini imzalayan harcama yetkilileri ile gerçekleştirme görevlileri sorumlu tutulmuş ve yargılamaya esas raporun sonuç bölümünde yapılan ödemenin mevzuata aykırı olduğu ve kamu zararı oluşturduğu kanaatine varılırken sadece bu kişilerin savunmaları dikkate alınmıştır.

Ancak, 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun “Harcama yetkisi ve yetkilisi” başlıklı 31’inci maddesindeki “Kurul veya komite kararıyla yapılan harcamalarda, harcama yetkisinden doğan sorumluluğun bu kurullara ait olacağı” hükmü karşısında ikramiyelerin ödenmesi yönündeki harcama talimatı mahiyetindeki Yönetim Kurulu Kararını alan yönetim kurulu başkan ve üyelerinin de savunmalarının alınması gerekmekte olup, dosyanın incelemesinde söz konusu kararda imzaları bulunan Yönetim Kurulu Başkanı … … ile Üyeler … …, ... … … ve … …’in savunmalarının alınmadığı görülmüştür.

Bu itibarla, adı geçen Yönetim Kurulu Başkan ve Üyelerinin savunmaları alınarak düzenlenecek ek raporun Dairemize intikaline değin konunun hüküm dışı bırakılmasına…” karar verilmişti.

Bu İlam hükmünden sonra Denetçisince düzenlenen … tarihli Ek Raporun incelenmesi sonucunda, Dairemizce verilen hüküm dışı bırakma gerekçesi dikkate alınarak ek raporun düzenlendiği ve böylece dosyadaki eksikliğin tamamlandığı görülerek gereği düşünüldü:

… Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğünün memur personeline mevzuatta öngörülmediği halde ikramiye adı altında yılda iki defa ödeme yapıldığı görülmüştür.

… Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü (…), 2560 sayılı İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun’un diğer büyükşehir belediyelerine de uygulanacağına dair hükmü içeren Ek 5’inci maddesi uyarınca 2560 sayılı Kanun’a tabidir.

…, 2560 sayılı Kanun’un “Kurulun görevleri” başlıklı 6’ncı maddesinde yer alan ve 2011 tarihinde 666 sayılı Kamu Görevlilerinin Mali Haklarının Düzenlenmesi Amacıyla Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Hükmünde Kararname’nin 1’inci maddesi ile yürürlükten kaldırılan “yılda iki maaşı geçmemek üzere verilecek ikramiyelerin miktar ve zamanını belirlemek” hükmüne dayanarak Ocak ve Temmuz aylarında olmak üzere yılda iki maaş ikramiye ödemesi yapmaktadır.

666 sayılı KHK’nın yukarıda yer verilen bendi, 10.10.2013 tarihli ve 28791 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 2011/139 Esas 2012/205 Karar sayılı Anayasa Mahkemesi Kararı ile iptal edilmiştir. İptal kararına müteakiben Kurumda görevli bir personel tarafından ödeme işleminin devam etmesi yönünde talepte bulunulmuş ve personelin bu talebi Kurum tarafından reddedilmiştir. Bu defa personel konuyu … İdare Mahkemesine taşımış ve İdare Mahkemesinden aldığı ret cevabına karşı da … Bölge İdare Mahkemesine müracaat etmiştir. … Bölge İdare Mahkemesi ise müracaat tarihi itibari ile davacının maddi kayıplarının yasal faizi ile birlikte ödenmesine karar vermiştir.

… Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğünde görev yapan diğer … memur da söz konusu Kararı emsal göstererek Kurumdan ikramiye ödenmesi talebinde bulunmuştur. İdare tarafından ise … personelin dava açma yolunu seçtiği takdirde davayı kazanma ihtimalinin yüksek olduğu değerlendirilerek yargılama giderleri ve vekâlet ücreti ödememek amacıyla … tarihli ve … sayılı Yönetim Kurulu Kararı ile ikramiye ödemeye başlamıştır.

Bir kuralı yürürlükten kaldıran düzenlemenin Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edilmesi Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın “Anayasa Mahkemesinin kararları” başlıklı 153’üncü maddesinde yer verilen, “Anayasa Mahkemesi bir kanun veya kanun hükmünde kararnamenin tamamını veya bir hükmünü iptal ederken, kanun koyucu gibi hareketle, yeni bir uygulamaya yol açacak biçimde hüküm tesis edemez. Kanun, kanun hükmünde kararname veya Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğü ya da bunların hükümleri, iptal kararlarının Resmi Gazetede yayımlandığı tarihte yürürlükten kalkar. Gereken hallerde Anayasa Mahkemesi iptal hükmünün yürürlüğe gireceği tarihi ayrıca kararlaştırabilir. Bu tarih, kararın Resmi Gazetede yayımlandığı günden başlayarak bir yılı geçemez.

İptal kararının yürürlüğe girişinin ertelendiği durumlarda, Türkiye Büyük Millet Meclisi, iptal kararının ortaya çıkardığı hukuki boşluğu dolduracak kanun tasarı veya teklifini öncelikle görüşüp karara bağlar.

İptal kararları geriye yürümez.” hükmü ile,

6216 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun’un “Mahkeme Kararları” başlıklı 66’ncı maddesinde belirtilen, “(1) Mahkeme kararları kesindir. Mahkeme kararları Devletin yasama, yürütme ve yargı organlarını, idare makamlarını, gerçek ve tüzel kişileri bağlar.

(2) İptal kararları geriye yürümez.

(3) Mahkemece iptaline karar verilen kanun, kanun hükmünde kararname veya Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğü veya bunların belirli madde veya hükümleri, iptal kararının Resmi Gazetede yayımlandığı tarihte yürürlükten kalkar. Mahkeme gerekli gördüğü hallerde, Resmi Gazetede yayımlandığı günden başlayarak iptal kararının yürürlüğe gireceği tarihi bir yılı geçmemek üzere ayrıca kararlaştırabilir.

(4) Mahkeme, bir kanun, kanun hükmünde kararname veya Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğünün tamamını veya bir hükmünü iptal ederken, kanun koyucu gibi hareketle, yeni bir uygulamaya yol açacak biçimde hüküm tesis edemez.

(5) Mahkeme kararları gerekçeli olarak yazılır. İptal kararları gerekçesi yazılmadan açıklanamaz.

(6) Karar taslaklarının hazırlanması ve görüşülmesine ilişkin esaslar İçtüzükte gösterilir.

(7) Kararlar, inceleme veya yargılamaya katılan başkan ve üyeler tarafından imzalanır. Muhalif kalanlar, kararda muhalefet nedenlerini İçtüzükte belirtilecek süre içinde yazılı olarak teslim ederler. Kararlar ilgililere bu şekliyle tebliğ olunur.

(8) İptal ve itiraz başvuruları sonucu verilen gerekçeli kararlar Resmi Gazetede hemen yayımlanır.”,

hükümleri gereği kaldırılan düzenlemenin yeniden yürürlük kazanmasına imkan bulunmamaktadır.

İptal edilen kararda farklı bir yürürlük tarihi belirtilmemiş ve iptal kararının Resmi Gazete’de yayımlandığı tarihte madde yürürlükten kaldırılmıştır. Ancak, eski karar resen yürürlüğe girmemiştir. Zira, herhangi bir kanun hükmüne ilişkin yeni bir düzenleme içeren bir kanun hükmü Anayasa Mahkemesi tarafından iptal kararı ile ortadan kaldırıldığında, eski düzenlemenin kendiliğinden yeniden yürürlüğe girmesi mümkün değildir.

Dolayısıyla, su ve kanalizasyon idaresi personeline yılda iki maaş ikramiye verilmesine dayanak oluşturan kanun hükmünü yürürlükten kaldıran KHK’nın ilgili maddesinin Anayasa Mahkemesince iptal edilmesi ve Meclisin bu konuda bir düzenleme yapmamış olması, KHK ile kaldırılan hükmün yeniden yürürlüğe girmesini sağlamayacaktır.

Diğer taraftan, İdare mahkemeleri ve bölge idare mahkemelerinin münferit olaylarda verdikleri kararlar uyuşmazlıklara münhasır olup, bu kararların Sayıştay Yargısı açısından bağlayıcılığı yoktur.

Açıklanan gerekçelerle, yürürlükte bulunmayan hüküm uyarınca ahizlere ikramiye ödenmesi sonucunda … TL tutarında kamu zararına neden olunmuştur.

Konunun sorumluluk yönünden değerlendirilmesinde;

5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun;

“Harcama yetkisi ve yetkilisi” başlıklı 31’inci maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan, “Kanunların veya Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin verdiği yetkiye istinaden yönetim kurulu, icra komitesi, komisyon ve benzeri kurul veya komite kararıyla yapılan harcamalarda, harcama yetkisinden doğan sorumluluk kurul, komite veya komisyona ait olur.”,

“Harcama talimatı ve sorumluluk” başlıklı 32’nci maddesinde yer alan, “Bütçelerden harcama yapılabilmesi, harcama yetkilisinin harcama talimatı vermesiyle mümkündür. Harcama talimatlarında hizmet gerekçesi, yapılacak işin konusu ve tutarı, süresi, kullanılabilir ödeneği, gerçekleştirme usulü ile gerçekleştirmeyle görevli olanlara ilişkin bilgiler yer alır.

Harcama yetkilileri, harcama talimatlarının bütçe ilke ve esaslarına, kanun ve diğer mevzuata uygun olmasından, ödeneklerin etkili, ekonomik ve verimli kullanılmasından ve bu Kanun çerçevesinde yapmaları gereken diğer işlemlerden sorumludur.”,

“Giderin gerçekleştirilmesi” başlıklı 33’üncü maddesinde yer alan, “…Gerçekleştirme görevlileri, harcama talimatı üzerine; işin yaptırılması, mal veya hizmetin alınması, teslim almaya ilişkin işlemlerin yapılması, belgelendirilmesi ve ödeme için gerekli belgelerin hazırlanması görevlerini yürütürler…

Gerçekleştirme görevlileri, bu Kanun çerçevesinde yapmaları gereken iş ve işlemlerden sorumludurlar…”,

hükümleri uyarınca, söz konusu kamu zararından ödeme emri belgelerinde imzası bulunan Harcama Yetkilileri ve Gerçekleştirme Görevlileri ile ikramiye ödemesi kararını alan Yönetim Kurulu Başkan ve Üyeleri ile ödemeyi teklif edenler sorumludur.

… tarihli ve … sayılı ödeme emri belgesine bağlı olarak Harcama Yetkilisi sıfatıyla sorumluluğu bulunan (1. Hukuk Müşaviri) ... … …’ın, sorgu konusu ikramiye ödenmesine ilişkin teklif formunda imzası bulunması nedeniyle Diğer Sorumlu sıfatıyla da sorumluluğu bulunmaktadır.

Ayrıca, Yönetim Kurulu Üyesi … …’ın, ikramiye ödenmesine ilişkin alınan … tarihli ve … sayılı Yönetim Kurulu Kararında Yönetim Kurulu Üyesi olarak imzası bulunması nedeniyle Diğer Sorumlu sıfatıyla cari sorumluluğu yanında ikramiye ödenmesine ilişkin teklif formunda Genel Müdür unvanıyla imzası bulunması nedeniyle de ayrıca sorumluluğu bulunmaktadır.

Bu itibarla, … tarih ve … sayılı İlamın …’nci maddesi ile verilen hüküm dışı kararının kaldırılmasına,

… Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğünün memur personeline mevzuatta öngörülmediği halde ikramiye adı altında yılda iki defa ödeme yapılması sonucu oluşan kamu zararı tutarı … TL’nin;

… TL’sinin Harcama Yetkilisi (Abone İşleri Daire Başkanı) … … ve Gerçekleştirme Görevlisi (Bordro ve Tahakkuk İşlemleri Şefi/Sorumlusu) ... … ile Diğer Sorumlular (Yönetim Kurulu Başkanı) … …, (Yönetim Kurulu Üyesi) … …, (Yönetim Kurulu Üyesi) ... … …, (Yönetim Kurulu Üyesi) … … ve (1. Hukuk Müşaviri) ... … …’a,

… TL’sinin Harcama Yetkilisi (Bilgi İşlem Dairesi Başkanı) … … ve Gerçekleştirme Görevlisi (Bordro ve Tahakkuk İşlemleri Şefi/Sorumlusu) … … ile Diğer Sorumlular (Yönetim Kurulu Başkanı) … ..., (Genel Müdür-Yönetim Kurulu Üyesi) … …, (Yönetim Kurulu Üyesi) ... … …, (Yönetim Kurulu Üyesi) … … ve (1. Hukuk Müşaviri) … …’a,

… TL’sinin Harcama Yetkilisi (Çevre Koruma ve Kont. Dai. Bşk) … … ve Gerçekleştirme Görevlisi (Bordro ve Tahakkuk İşlemleri Şefi/Sorumlusu) … … ile Diğer Sorumlular (Yönetim Kurulu Başkanı) … ..., (Genel Müdür-Yönetim Kurulu Üyesi) … …, (Yönetim Kurulu Üyesi) ... … …, (Yönetim Kurulu Üyesi) … … ve (1. Hukuk Müşaviri) … …’a,

…

müştereken ve müteselsilen 6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 53’üncü maddesi gereğince hüküm tarihinden itibaren işleyecek faiziyle ödettirilmesine,

Anılan Kanun’un 55’inci maddesi uyarınca Ek İlamın tebliğ tarihinden itibaren altmış gün içerisinde Sayıştay Temyiz Kurulu nezdinde temyiz yolu açık olmak üzere oy birliğiyle,

karar verildi.