Karar Künyesi
Karar Türü:
Sayıştay 6. Daire Kararı
Karar Tarihi:
4/4/2024
Karar No:
48
Esas No:
940
KARAR
Ceza Kesintisi
Dosya kapsamındaki bilgi ve belgelerin incelenmesi ve duruşmaya katılanların dinlenmesi sonucunda;
… İhale Kayıt Numaralı “… Yılı Araç Kiralama Hizmet Alımı” işinde Yüklenici tarafından Teknik Şartnameye aykırı araç teslim edilmesine rağmen Sözleşmede belirtilen ceza hükümlerinin uygulanmaması sonucu kamu zararına neden olunduğu iddiası ile ilgili olarak;
Kısmi teklife açık olarak “… Yılı Araç Kiralama Hizmet Alımı” ihalesi 2 kısımdan oluşmakta olup, bu ihale kapsamında 1. kısımda … araç, 2. kısımda … araç olmak üzere toplamda … adet araç kiralanmıştır.
… tarihinde ihale edilen 1. kısmı, … ... San. ve Tic. AŞ uhdesinde kalmıştır. Yüklenici Firma ile … Büyükşehir Belediyesi arasında 29.12.2021 tarihinde … TL tutarında Sözleşme imzalanmıştır.
İşe ait Teknik Şartnamenin “Araçlarla İlgili Hususlar” başlıklı kısmının (e) maddesinde, “Araçlar faal, gerek mekanik aksamı, gerekse karoseri yönünden temiz, bakımlı, koltukları sağlam, aksesuarları tam, motor ve yürüyüş aksamı sağlam, kaporta ve boyası düzgün, ısıtma ve soğutma tertibatı iyi ve çalışır durumda olacaktır. Bu niteliklere haiz olmadıkları tespit dilen araçlar ilk uyarmaya müteakip 24 saat içerisinde değiştirilip, şartnameye uygun vasıflı araçlar tahsis edilecektir.”,
Sözleşmenin “Sözleşmeye aykırılık halleri, cezalar ve sözleşmenin feshi” başlıklı 16’ncı maddesinde ise, “16.1. İhale konusu işin niteliği ve özelliğine göre işin sözleşmesine uygun olmayan haller ve idare tarafından uygulanacak cezalar aşağıda belirtilmiştir:
16.1.1. Sözleşme hükümlerine uyulmaması halinde uygulanacak asgari ceza oranı, sözleşme bedelinin Binde 0,10’dır. Aynı fiilin tekrarı halinde bu oran %50 artırımlı uygulanır.
16.1.2. Aşağıdaki tabloda yer alan aykırılık hallerinde aynı satırda belirtilen oranda ceza uygulanır. Bu aykırılıkların üçten az olmamak üzere, tabloda belirtilen sayıda gerçekleşmesi halinde, ayrıca 4735 sayılı Kanunun 20 nci maddesinin (b) bendine göre protesto çekmeye gerek kalmaksızın, son aykırılığa ilişkin ceza kesilmeden sözleşme feshedilir.
Sıra No Aykırılık Hali İhtar Yapılacaktır /İhtar Yapılmayacaktır
Sözleşme Bedeli Üzerinden Kesilecek Ceza Oranı Sözleşmenin Feshini Gerektiren Aykırılık
Sayısı 1
İşin şartname ve sözleşme hükümlerine göre yapılmadığının idarece tutanakla tespiti halinde İhtar Yapılacaktır
On Binde 1,00 3
…”,
hükümleri yer almaktadır.
Yukarıda yer verilen hükümlere göre, ihale kapsamında kiralanan araçların Teknik Şartnamede belirtilen özelliklerinin eksik olması durumuna ilişkin ayrı bir ceza maddesi öngörülmemiş olup, genel olarak işin şartname ve sözleşme hükümlerine göre yapılmadığının idarece tutanakla tespiti halinde kesilecek cezaya ilişkin düzenleme yapılmıştır.
Raporda kamu zararı tespiti, bahsi geçen hizmet alımında çalışan … plakalı … … marka aracın motor gücünün Teknik Şartnamenin 3’üncü maddesine göre 67-110 kw olması gerekirken 66 kw olması ve … plakalı … … aracın ise Teknik Şartnamenin 3’üncü maddesine göre minimum 5 kişi kapasiteli olması gerekirken 2 kişi kapasiteli olmasına rağmen Teknik Şartnamede öngörülen cezanın uygulanmadığı gerekçesiyle yapılmıştır.
Belediye tarafından Yükleniciye söz konusu aykırılıklar 20.09.2022 tarihinde bildirilmiş ve … plakalı aracın bildirim tarihinden bir gün önce 19.09.2022 tarihinde, … plakalı aracın ise 23.09.2022 tarihinde Teknik Şartnameye uygun araçlarla değiştirilmiştir.
Raporda, Teknik Şartnamede belirlenmiş nitelikleri taşımayan 2 adet araç için işe başlama tarihi ile Teknik Şartnameye uygun araç ile değiştirilme tarihi dikkate alınarak bir araç için 262 gün, diğer araç için ise 266 gün üzerinden ayrı ayrı olmak üzere ceza hesaplanmış ve 2 araç için toplamda … TL tutarında kamu zararı tespiti yapılmıştır. Bu sonuca ise Teknik Şartnamenin yukarıda yer verilen “…Bu niteliklere haiz olmadıkları tespit dilen araçlar ilk uyarmaya müteakip 24 saat içerisinde değiştirilip, şartnameye uygun vasıflı araçlar tahsis edilecektir…” hükmüne istinaden her 24 saat bir aykırılık olarak değerlendirilerek varılmıştır. Ancak, ihale dökümanında bu eksikliklere ilişkin günlük ceza uygulanacağına ilişkin bir hüküm bulunmamaktadır.
Bu bağlamda, ihale dökümanında bu eksikliklere ilişkin günlük ceza uygulanacağına ilişkin somut bir ölçütün bulunmaması karşısında, Teknik Şartnamede belirtilen özelliklere aykırılığın gerçekleştiği her 24 saat bir aykırılık olarak değerlendirilerek sübjektif bir yorumdan hareketle söz konusu araçlar için gecikme cezası uygulanmasında hukuki isabet bulunmadığından, bahse konu hususta 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun 71’inci maddesinde belirtilen esaslar muvacehesinde kamu zararı oluşmamıştır.
Bu itibarla, kamu zararı oluşmayan … TL ile ilgili olarak ilişilecek husus bulunmadığına, 6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 55’inci maddesi uyarınca İlamın tebliğ tarihinden itibaren altmış gün içerisinde Sayıştay Temyiz Kurulu nezdinde temyiz yolu açık olmak üzere oy çokluğuyla karar verildi.
Karşı Oy:
Daire Başkanı … … ve Üye … …’ın karşı oy gerekçesi:
İşe ait Sözleşme hükümlerine göre, Teknik Şartnamede nitelikleri belirlenmiş özellikleri taşımayan 2 araç için de ayrı ayrı olmak üzere ceza hükümlerinin uygulanması gerekmektir.
Ancak, kesilecek cezanın hesabına ilişkin Sözleşmede yer alan “Sözleşme hükümlerine uyulmaması halinde uygulanacak asgari ceza oranı, sözleşme bedelinin Binde 0,10’dır. Aynı fiilin tekrarı halinde bu oran %50 artırımlı uygulanır.” hükmü incelendiğinde, her bir aykırılık için bir defa ceza kesilmesi gerektiği anlaşılmaktadır. Raporda ise ceza tutarı Şartnameye uygun olmayan her bir aracın Teknik Şartnameye aykırı olarak çalıştığı gün sayısı üzerinden hesaplanmıştır. Bu nedenle aynı aykırılık için mükerreren ceza uygulanmasına yol açılmıştır.
Bu nedenle, Sözleşme süresince her gün için Sözleşme bedelinin %0,01’i (onbindebir) oranında ceza kesilmesi hakkaniyete uygun değildir. Bunun yerine yapılması gereken her bir aykırılık için (Teknik Şartnamede belirlenen nitelikleri taşımayan her bir araç için) bir defa sözleşme bedelinin %0,01’i (onbindebir) oranında ceza hesaplanmasıdır.
Bu bağlamda ceza tutarı hesaplandığında kamu zararı … TL (… x %00,1 x 2 araç= … TL) olmaktadır.
Belirtilen gerekçelerle, “… Yılı Araç Kiralama Hizmet Alımı” işinde Yüklenici tarafından Teknik Şartnameye aykırı araç teslim edilmesine rağmen Sözleşmede belirtilen ceza hükümlerinin uygulanmaması sonucu oluşan kamu zararı tutarı … TL’nin sorumlularına ödettirilmesi gerektiği düşüncesiyle çoğunluk görüşüne katılmıyoruz.
Dosya kapsamındaki bilgi ve belgelerin incelenmesi ve duruşmaya katılanların dinlenmesi sonucunda;
… İhale Kayıt Numaralı “… Yılı Araç Kiralama Hizmet Alımı” işinde Yüklenici tarafından Teknik Şartnameye aykırı araç teslim edilmesine rağmen Sözleşmede belirtilen ceza hükümlerinin uygulanmaması sonucu kamu zararına neden olunduğu iddiası ile ilgili olarak;
Kısmi teklife açık olarak “… Yılı Araç Kiralama Hizmet Alımı” ihalesi 2 kısımdan oluşmakta olup, bu ihale kapsamında 1. kısımda … araç, 2. kısımda … araç olmak üzere toplamda … adet araç kiralanmıştır.
… tarihinde ihale edilen 1. kısmı, … ... San. ve Tic. AŞ uhdesinde kalmıştır. Yüklenici Firma ile … Büyükşehir Belediyesi arasında 29.12.2021 tarihinde … TL tutarında Sözleşme imzalanmıştır.
İşe ait Teknik Şartnamenin “Araçlarla İlgili Hususlar” başlıklı kısmının (e) maddesinde, “Araçlar faal, gerek mekanik aksamı, gerekse karoseri yönünden temiz, bakımlı, koltukları sağlam, aksesuarları tam, motor ve yürüyüş aksamı sağlam, kaporta ve boyası düzgün, ısıtma ve soğutma tertibatı iyi ve çalışır durumda olacaktır. Bu niteliklere haiz olmadıkları tespit dilen araçlar ilk uyarmaya müteakip 24 saat içerisinde değiştirilip, şartnameye uygun vasıflı araçlar tahsis edilecektir.”,
Sözleşmenin “Sözleşmeye aykırılık halleri, cezalar ve sözleşmenin feshi” başlıklı 16’ncı maddesinde ise, “16.1. İhale konusu işin niteliği ve özelliğine göre işin sözleşmesine uygun olmayan haller ve idare tarafından uygulanacak cezalar aşağıda belirtilmiştir:
16.1.1. Sözleşme hükümlerine uyulmaması halinde uygulanacak asgari ceza oranı, sözleşme bedelinin Binde 0,10’dır. Aynı fiilin tekrarı halinde bu oran %50 artırımlı uygulanır.
16.1.2. Aşağıdaki tabloda yer alan aykırılık hallerinde aynı satırda belirtilen oranda ceza uygulanır. Bu aykırılıkların üçten az olmamak üzere, tabloda belirtilen sayıda gerçekleşmesi halinde, ayrıca 4735 sayılı Kanunun 20 nci maddesinin (b) bendine göre protesto çekmeye gerek kalmaksızın, son aykırılığa ilişkin ceza kesilmeden sözleşme feshedilir.
Sıra No Aykırılık Hali İhtar Yapılacaktır /İhtar Yapılmayacaktır
Sözleşme Bedeli Üzerinden Kesilecek Ceza Oranı Sözleşmenin Feshini Gerektiren Aykırılık
Sayısı 1
İşin şartname ve sözleşme hükümlerine göre yapılmadığının idarece tutanakla tespiti halinde İhtar Yapılacaktır
On Binde 1,00 3
…”,
hükümleri yer almaktadır.
Yukarıda yer verilen hükümlere göre, ihale kapsamında kiralanan araçların Teknik Şartnamede belirtilen özelliklerinin eksik olması durumuna ilişkin ayrı bir ceza maddesi öngörülmemiş olup, genel olarak işin şartname ve sözleşme hükümlerine göre yapılmadığının idarece tutanakla tespiti halinde kesilecek cezaya ilişkin düzenleme yapılmıştır.
Raporda kamu zararı tespiti, bahsi geçen hizmet alımında çalışan … plakalı … … marka aracın motor gücünün Teknik Şartnamenin 3’üncü maddesine göre 67-110 kw olması gerekirken 66 kw olması ve … plakalı … … aracın ise Teknik Şartnamenin 3’üncü maddesine göre minimum 5 kişi kapasiteli olması gerekirken 2 kişi kapasiteli olmasına rağmen Teknik Şartnamede öngörülen cezanın uygulanmadığı gerekçesiyle yapılmıştır.
Belediye tarafından Yükleniciye söz konusu aykırılıklar 20.09.2022 tarihinde bildirilmiş ve … plakalı aracın bildirim tarihinden bir gün önce 19.09.2022 tarihinde, … plakalı aracın ise 23.09.2022 tarihinde Teknik Şartnameye uygun araçlarla değiştirilmiştir.
Raporda, Teknik Şartnamede belirlenmiş nitelikleri taşımayan 2 adet araç için işe başlama tarihi ile Teknik Şartnameye uygun araç ile değiştirilme tarihi dikkate alınarak bir araç için 262 gün, diğer araç için ise 266 gün üzerinden ayrı ayrı olmak üzere ceza hesaplanmış ve 2 araç için toplamda … TL tutarında kamu zararı tespiti yapılmıştır. Bu sonuca ise Teknik Şartnamenin yukarıda yer verilen “…Bu niteliklere haiz olmadıkları tespit dilen araçlar ilk uyarmaya müteakip 24 saat içerisinde değiştirilip, şartnameye uygun vasıflı araçlar tahsis edilecektir…” hükmüne istinaden her 24 saat bir aykırılık olarak değerlendirilerek varılmıştır. Ancak, ihale dökümanında bu eksikliklere ilişkin günlük ceza uygulanacağına ilişkin bir hüküm bulunmamaktadır.
Bu bağlamda, ihale dökümanında bu eksikliklere ilişkin günlük ceza uygulanacağına ilişkin somut bir ölçütün bulunmaması karşısında, Teknik Şartnamede belirtilen özelliklere aykırılığın gerçekleştiği her 24 saat bir aykırılık olarak değerlendirilerek sübjektif bir yorumdan hareketle söz konusu araçlar için gecikme cezası uygulanmasında hukuki isabet bulunmadığından, bahse konu hususta 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun 71’inci maddesinde belirtilen esaslar muvacehesinde kamu zararı oluşmamıştır.
Bu itibarla, kamu zararı oluşmayan … TL ile ilgili olarak ilişilecek husus bulunmadığına, 6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 55’inci maddesi uyarınca İlamın tebliğ tarihinden itibaren altmış gün içerisinde Sayıştay Temyiz Kurulu nezdinde temyiz yolu açık olmak üzere oy çokluğuyla karar verildi.
Karşı Oy:
Daire Başkanı … … ve Üye … …’ın karşı oy gerekçesi:
İşe ait Sözleşme hükümlerine göre, Teknik Şartnamede nitelikleri belirlenmiş özellikleri taşımayan 2 araç için de ayrı ayrı olmak üzere ceza hükümlerinin uygulanması gerekmektir.
Ancak, kesilecek cezanın hesabına ilişkin Sözleşmede yer alan “Sözleşme hükümlerine uyulmaması halinde uygulanacak asgari ceza oranı, sözleşme bedelinin Binde 0,10’dır. Aynı fiilin tekrarı halinde bu oran %50 artırımlı uygulanır.” hükmü incelendiğinde, her bir aykırılık için bir defa ceza kesilmesi gerektiği anlaşılmaktadır. Raporda ise ceza tutarı Şartnameye uygun olmayan her bir aracın Teknik Şartnameye aykırı olarak çalıştığı gün sayısı üzerinden hesaplanmıştır. Bu nedenle aynı aykırılık için mükerreren ceza uygulanmasına yol açılmıştır.
Bu nedenle, Sözleşme süresince her gün için Sözleşme bedelinin %0,01’i (onbindebir) oranında ceza kesilmesi hakkaniyete uygun değildir. Bunun yerine yapılması gereken her bir aykırılık için (Teknik Şartnamede belirlenen nitelikleri taşımayan her bir araç için) bir defa sözleşme bedelinin %0,01’i (onbindebir) oranında ceza hesaplanmasıdır.
Bu bağlamda ceza tutarı hesaplandığında kamu zararı … TL (… x %00,1 x 2 araç= … TL) olmaktadır.
Belirtilen gerekçelerle, “… Yılı Araç Kiralama Hizmet Alımı” işinde Yüklenici tarafından Teknik Şartnameye aykırı araç teslim edilmesine rağmen Sözleşmede belirtilen ceza hükümlerinin uygulanmaması sonucu oluşan kamu zararı tutarı … TL’nin sorumlularına ödettirilmesi gerektiği düşüncesiyle çoğunluk görüşüne katılmıyoruz.
Kararla ilgili sorunuz mu var?