Karar Künyesi
Karar Türü:
Sayıştay 8. Daire Kararı
Karar Tarihi:
2/15/2024
Karar No:
34
Esas No:
308
KARAR
Personel Çalıştırılmasına Dayalı Hizmet Alımı
Mevzuatta öngörülmemesine rağmen İdare bütçesinden personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı yapılması sonucu … TL kamu zararına sebebiyet verildiği iddiasına ilişkin olarak;
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “İdarelerce Uyulması Gereken Diğer Kurallar” başlıklı 62’nci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendinin (1) ve (2) numaralı alt bentlerinde sırasıyla;
“1) 5018 sayılı Kanuna ekli (I), (II), (III) ve (IV) sayılı cetvellerde yer alan kamu idareleri (MİT Müsteşarlığı hariç) ile bunlara bağlı döner sermayeli kuruluşlar, 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye ekli (I) sayılı listede yer alan idarelerin merkez ve taşra teşkilatları, il özel idareleri, belediyeler ile bağlı kuruluşları ve bunların üyesi olduğu mahalli idare birlikleri, birlikte veya ayrı ayrı sermayesinin yarısından fazlası il özel idareleri, belediyeler ve bağlı kuruluşlarına ait şirketler; merkezi yönetim, sosyal güvenlik kurumu, fon, kefalet sandığı, yatırım izleme ve koordinasyon başkanlığı, gençlik hizmetleri ve spor il müdürlüğü, mahalli idare ve şirket bütçelerinden veya döner sermaye bütçelerinden, anılan liste kapsamındaki diğer idareler için ise kendi bütçelerinden personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı veya niteliği itibarıyla bu sonucu doğuracak şekilde alım yapamaz ve buna imkân sağlayan diğer mevzuat hükümleri uygulanmaz.
2) Bu bendin uygulanmasında personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı; bu Kanun ve diğer mevzuattaki hükümler uyarınca ihale konusu işte çalıştırılacak personel sayısının ihale dokümanında belirlendiği, bu personelin çalışma saatlerinin tamamının idare için kullanıldığı, yaklaşık maliyetinin en az %70’lik kısmının asgari işçilik maliyeti ile varsa ayni yemek ve yol giderleri dahil işçilik giderinden oluştuğu ve niteliği gereği süreklilik arz eden işlere ilişkin hizmet alımlarını ifade eder. Mahalli idare veya şirketlerinin bütçelerinden yapılan, yıl boyunca devam eden, niteliği gereği süreklilik arz eden ve haftalık çalışma saatlerinin tamamının idare için kullanıldığı park ve bahçe bakım ve onarımı ile çöp toplama, cadde, sokak, meydan ve benzerlerinin temizlik işlerine ilişkin alımlar personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı olarak kabul edilir. Hizmet alım sözleşmesi kapsamında niteliği birbirinden farklı hizmet türlerinin bulunması halinde personel çalıştırılmasına dayalı olup olmama yönünden yapılacak değerlendirme her hizmet türü için ayrı ayrı yapılır. Danışmanlık hizmetleri, hastane bilgi yönetim sistemi hizmetleri ve çağrı merkezi hizmetlerine ilişkin alımlar personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı olarak kabul edilmez.”
Hükümlerine yer verilmiştir.
375 sayılı Kanun Hükmünde Karamame’nin Ek 20’nci maddesinde;
“İl özel idareleri, belediyeler ile bağlı kuruluşları ve bunların üyesi olduğu mahalli idare birlikleri, personel çalıştırılmasına dayalı hizmetleri 4/1/2002 tarihli ve 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 22 nci maddesindeki limit ve şartlar ile 62 nci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendindeki sınırlamalara tabi olmaksızın doğrudan hizmet alımı suretiyle birlikte ya da ayrı ayrı sermayesinin yarısından fazlası bu idarelere ait ve halen bu kapsamda hizmet alımı yaptığı mevcut şirketlerinden birine, bu nitelikte herhangi bir şirketi bulunmuyorsa münhasıran bu amaçla kuracakları bir şirkete gördürebilir.” denilmiştir.
Yukarıda belirtilen mevzuat hükümlerine uyarınca; ihale konusu işte çalıştırılacak personel sayısının ihale dokümanında belirlendiği, personelin çalışma saatlerinin tamamının idare için kullanıldığı, yaklaşık maliyetinin en az %70’lik kısmının asgari işçilik maliyetinden oluştuğu ve niteliği gereği süreklilik arz eden işlere ilişkin hizmet alımları olarak tanımlanan personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımlarının, mahalli idare ve şirket bütçelerinden yapılmaması; söz konusu ihtiyacın doğrudan hizmet alımı suretiyle birlikte ya da ayrı ayrı sermayesinin yarısından fazlası il özel idareleri, belediyeler ile bağlı kuruluşları ve bunların üyesi olduğu mahalli idare birliklerine ait ve halen bu kapsamda hizmet alımı yaptığı mevcut şirketlerinden birine, bu nitelikte herhangi bir şirketi bulunmuyorsa münhasıran bu amaçla kuracakları bir şirkete gördürülmesi gerektiği anlaşılmaktadır.
Yapılan incelemede, İdare harcama birimleri ile … Mimarlık Mühendislik İnşaat Sanayi Ticaret Limited Şirketi arasında .. 01.2022 ve ... 07.2022 tarihlerinde; …. Harita İnşaat Taahhüt ve Gayrimenkul Tic. Ltd. Şti. arasında ise .. .01.2022 ve ...06.2022 tarihlerinde altışar ay süreli toplam dört adet sözleşme ile “… Alanlarında Mühendislik Hizmet Alım İşi” adı altında 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 22’nci maddesinin birinci fıkrasının (d) bendi kapsamında doğrudan temin usulüyle hizmet alımında bulunulduğu;
Bahse konu edilen hizmet alımlarına ilişkin Sözleşmelerin, 4.2’nci maddelerinde; yapılacak hizmetin niteliğinin, yapım işleri için kontrol ve denetim alanlarında kullanılmak üzere inşaat mühendisliği hizmeti olduğu; Teknik Şartnamelerin 1’inci maddelerinde de, işin nev’inin; belediye hizmet alanları dâhilinde tam zamanlı olarak çalışacak bir adet inşaat mühendisi hizmeti alım işi olduğu; benzer şekilde, söz konusu alımlara ilişkin olur yazılarında da ihtiyacın türünün inşaat mühendisliği hizmet alımı olduğu görülmüştür.
Savunmalarda, “… Belediyesi Çok Amaçlı Salon ve Kültür Merkezi İnşaatı İşi” için gerekli olan projelendirme, yaklaşık maliyetlerin belirlenmesi, yapılacak işlerin kontrollüğü ve denetimi gibi faaliyetlerin özgün nitelikte ve karmaşık olması nedeniyle teknik ve malî özelliklerinin mevcut teknik personel ile karşılanamayacağı gerekçesiyle sayılan alanlardaki ihtiyaçların karşılanmasını teminen denetim (Danışmanlık) alanında hizmet alımında bulunulduğu belirtilmişse de, adı geçen yapım işi için ...09.2022 tarihinde ihaleye çıkıldığı, ...09.2022 tarihinde yüklenici ile sözleşme imzalandığı ve işin süresinin 350 gün olduğu anlaşılmıştır. Ancak, Rapora konu edilen hizmet alımları, mezkûr yapım işinin ihale tarihinden yaklaşık dokuz ay önce 2022 mali yılının başından başlayarak yılın tamamını kapsayacak şekilde yapılmıştır. Bu sebeple, yapılan hizmet alımları ile belirtilen yapım işi arasında savunmalarda iddia edildiği üzere doğrudan bir illiyet bağı kurmak mümkün olmamıştır. Kaldı ki, bahsi geçen yapım işinin ihale işlem dosyası incelendiğinde, bu işin yaklaşık maliyet komisyonu ve kontrol teşkilatı üyelerinin bizzat İdarenin kendi personelinden oluştuğu tespit edilmiştir.
Diğer taraftan, savunmalarda; yıl içinde gerçekleştirilmesi düşünülen diğer projelerde de danışmanlık ve kontrollük hizmetlerine ihtiyaç duyulabileceği gerekçesiyle danışmanlık hizmet alımında bulunulduğu ifade edilmişse de somut bir ihtiyaç belirlenmeden olası ihtiyaçlar gerekçe gösterilmek suretiyle danışmanlık hizmeti satın alınması, yapılan işlemde İdarenin net bir amacının olmadığını göstermektedir.
Yine, savunmalarda; sözleşme eki teknik şartnamelerde belirtilen “İnşaat Mühendisi” ifadesinin İdareye sunulacak bilgi, belge ve teknik desteğin ilgili firmanın bünyesindeki yeterli deneyime sahip inşaat mühendisleri ile gerçekleştirilmesi amacıyla yazıldığı, bu sebeple söz konusu alımların personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı olmadığı belirtilmişse de, söz konusu teknik şartnameler incelendiğinde, hizmet alanları dahilinde tam zamanlı olarak çalışacak bir adet inşaat mühendisi tanımının yapıldığı görülmüştür. Bu durum, 4734 sayılı Kanun’un “İdarelerce Uyulması Gereken Diğer Kurallar” başlıklı 62’nci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendinin (2) numaralı alt bendindeki personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı tanımına açıkça uymaktadır. Aynı maddenin (1) numaralı alt bendinde sayılan kamu kurum ve kuruluşlarınca personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı veya niteliği itibarıyla bu sonucu doğuracak şekilde alım yapılamayacağı açıkça belirtilmektedir.
Savunmalarda, Belediye bünyesinde görev yapan inşaat mühendisleri ile inşaat mahallinde yapılan değerlendirmeler neticesinde, bahsi geçen mühendislerin yapılacak imalatlar ve projelendirmeler için yeterli bilgi ve tecrübeye sahip olmadıklarını beyan etmeleri ve sorumluluk alma konusunda çekimser kalmaları üzerine zorunlu olarak söz konusu hizmet alımının gerçekleştirildiği belirtilmişse de, Belediyede istihdam edilen inşaat mühendisi sayısının 2021 yılında 16, 2022 yılında 17 ve 2023 yılında 19 olduğu göz önünde bulundurulduğunda, söz konusu ihtiyacın mevcut personelin çalıştırılması suretiyle giderilmesi gerektiği değerlendirilmektedir.
Savunmalarda ayrıca, 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 60’ıncı maddesinin (l) bendine göre avukatlık, danışmanlık ve denetim hizmetleri karşılığı yapılacak ödemelerin belediyenin gideri olabileceği belirtilerek söz konusu hizmet alımlarının bu kapsamda yapıldığı ve Sayıştay … Dairesinin … tarih ve … ilam numaralı ve Sayıştay … Dairesinin … tarih ve … ilam numaralı kararında, belediyelerin teknik konularda danışmanlık hizmet alımı yapabileceğine hükmedildiği ifade edilmiştir. Anılan yargı kararları incelendiğinde, gerçekten de, belediyelerin teknik, mali, hukuki veya benzer alanlarda danışmanlık hizmeti alabileceği hüküm altına alınmıştır ki, ilgili mevzuat bu tür danışmanlık hizmet alımlarına cevaz vermektedir. Nitekim, sorguda da İdarenin danışmanlık hizmet alımı yapamayacağı yönünde bir değerlendirme yapılmamış, danışmanlık hizmeti adı altında yukarıda belirtilen mevzuat hükmü ile açıkça yasak edilen personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı niteliğinde alımların yapılması eleştiri konusu edilmiştir.
5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun “Kamu zararı” başlıklı 71’inci maddesinde, kamu zararı; kamu görevlilerinin kasıt, kusur veya ihmallerinden kaynaklanan mevzuata aykırı karar, işlem veya eylemleri sonucunda kamu kaynağında artışa engel veya eksilmeye neden olunması şeklinde tanımlanmıştır.
Buna göre, mahalli idarelerin kendi bütçelerinden personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı veya niteliği itibarıyla bu sonucu doğuracak şekilde alım yapamayacağı mevzuatta açıkça belirtildiğinden doğrudan temin usulü ile mühendis çalıştırılması söz konusu mevzuat hükümlerine aykırılık teşkil etmekte ve bu kapsamda yapılan ödemeler kamu zararına sebep olmaktadır.
Oluşan kamu zararından; 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun 32’nci ve 33’üncü maddeleri gereğince ödeme emri ve eki belgelerde imzası bulunan harcama yetkilisi ve gerçekleştirme görevlileri ile mevzuata aykırı personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımına olur verenlerin sorumluluğu bulunmaktadır.
Bu itibarla, İdare bütçesinden mevzuata aykırı olarak personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımında bulunulmasından kaynaklanan toplam … TL kamu zararının;
…. TL’sinin Harcama Yetkilisi (...) …, Gerçekleştirme Görevlisi (…) … ve Diğer Sorumlu (…) ….’a,
…. TL’sinin Harcama Yetkilisi (...) …, Gerçekleştirme Görevlisi (…) … ve Diğer Sorumlu (…) ….’a,
…. TL’sinin Harcama Yetkilisi (...) …, Gerçekleştirme Görevlisi (…) … ve Diğer Sorumlu (…) ….’a,
…. TL’sinin Harcama Yetkilisi (...) …, Gerçekleştirme Görevlisi (…) … ve Diğer Sorumlu (…) ….’a,
…. TL’sinin Harcama Yetkilisi (...) …, Gerçekleştirme Görevlisi (…) … ve Diğer Sorumlu (…) ….’a,
Müştereken ve müteselsilen,
6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 53’üncü maddesi gereği işleyecek faizleriyle ödettirilmesine,
Üyeler … ile ….’ın karşı oyu ile ve oy çokluğuyla karar verildi.
Azınlık Görüşü:
Üye … ile ….’ın karşı oy gerekçesi;
“Denetçi tarafından düzenlenen raporda; söz konusu mühendislik hizmeti alımının mahiyeti itibarıyla personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı niteliğinde olduğu ve mevzuatta bu tür alımların belediye bütçesinden karşılanmasına izin verilmediği gerekçesiyle alım nedeniyle yapılan ödemenin kamu zararı oluşturduğu iddia edilmiştir.
Ancak, yapılan incelemede, söz konusu mühendislik hizmeti alımının, mahiyeti itibarıyla, 4734 sayılı Kanun’un 48’inci maddesinde tanımlanan “danışmanlık” hizmetine uygun olduğu kanaatine varılmıştır. 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun “Belediye giderleri” başlıklı 60/l maddesinde de belediyelerin danışmanlık hizmeti almasına cevaz verilmektedir. Ayrıca söz konusu hizmetin mevzuatta sayılan süreklilik arz eden hizmetlerin kapsamına girmediği, nitekim 2023 yılında İdarece bu mahiyette bir alım da bulunulmadığı görüldüğünden, 5018 sayılı Kanun’un 71’inci maddesinde tanımlandığı şekilde bir kamu zararına sebebiyet verilmemiştir. Dolayısıyla uyuşmazlık konusu hakkında iş ve işlemlerin yasal düzenlemelere uygun olduğuna karar verilmesi gerektiği düşüncesiyle sayın çoğunluğun görüşüne katılmıyoruz.”
Mevzuatta öngörülmemesine rağmen İdare bütçesinden personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı yapılması sonucu … TL kamu zararına sebebiyet verildiği iddiasına ilişkin olarak;
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “İdarelerce Uyulması Gereken Diğer Kurallar” başlıklı 62’nci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendinin (1) ve (2) numaralı alt bentlerinde sırasıyla;
“1) 5018 sayılı Kanuna ekli (I), (II), (III) ve (IV) sayılı cetvellerde yer alan kamu idareleri (MİT Müsteşarlığı hariç) ile bunlara bağlı döner sermayeli kuruluşlar, 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye ekli (I) sayılı listede yer alan idarelerin merkez ve taşra teşkilatları, il özel idareleri, belediyeler ile bağlı kuruluşları ve bunların üyesi olduğu mahalli idare birlikleri, birlikte veya ayrı ayrı sermayesinin yarısından fazlası il özel idareleri, belediyeler ve bağlı kuruluşlarına ait şirketler; merkezi yönetim, sosyal güvenlik kurumu, fon, kefalet sandığı, yatırım izleme ve koordinasyon başkanlığı, gençlik hizmetleri ve spor il müdürlüğü, mahalli idare ve şirket bütçelerinden veya döner sermaye bütçelerinden, anılan liste kapsamındaki diğer idareler için ise kendi bütçelerinden personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı veya niteliği itibarıyla bu sonucu doğuracak şekilde alım yapamaz ve buna imkân sağlayan diğer mevzuat hükümleri uygulanmaz.
2) Bu bendin uygulanmasında personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı; bu Kanun ve diğer mevzuattaki hükümler uyarınca ihale konusu işte çalıştırılacak personel sayısının ihale dokümanında belirlendiği, bu personelin çalışma saatlerinin tamamının idare için kullanıldığı, yaklaşık maliyetinin en az %70’lik kısmının asgari işçilik maliyeti ile varsa ayni yemek ve yol giderleri dahil işçilik giderinden oluştuğu ve niteliği gereği süreklilik arz eden işlere ilişkin hizmet alımlarını ifade eder. Mahalli idare veya şirketlerinin bütçelerinden yapılan, yıl boyunca devam eden, niteliği gereği süreklilik arz eden ve haftalık çalışma saatlerinin tamamının idare için kullanıldığı park ve bahçe bakım ve onarımı ile çöp toplama, cadde, sokak, meydan ve benzerlerinin temizlik işlerine ilişkin alımlar personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı olarak kabul edilir. Hizmet alım sözleşmesi kapsamında niteliği birbirinden farklı hizmet türlerinin bulunması halinde personel çalıştırılmasına dayalı olup olmama yönünden yapılacak değerlendirme her hizmet türü için ayrı ayrı yapılır. Danışmanlık hizmetleri, hastane bilgi yönetim sistemi hizmetleri ve çağrı merkezi hizmetlerine ilişkin alımlar personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı olarak kabul edilmez.”
Hükümlerine yer verilmiştir.
375 sayılı Kanun Hükmünde Karamame’nin Ek 20’nci maddesinde;
“İl özel idareleri, belediyeler ile bağlı kuruluşları ve bunların üyesi olduğu mahalli idare birlikleri, personel çalıştırılmasına dayalı hizmetleri 4/1/2002 tarihli ve 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 22 nci maddesindeki limit ve şartlar ile 62 nci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendindeki sınırlamalara tabi olmaksızın doğrudan hizmet alımı suretiyle birlikte ya da ayrı ayrı sermayesinin yarısından fazlası bu idarelere ait ve halen bu kapsamda hizmet alımı yaptığı mevcut şirketlerinden birine, bu nitelikte herhangi bir şirketi bulunmuyorsa münhasıran bu amaçla kuracakları bir şirkete gördürebilir.” denilmiştir.
Yukarıda belirtilen mevzuat hükümlerine uyarınca; ihale konusu işte çalıştırılacak personel sayısının ihale dokümanında belirlendiği, personelin çalışma saatlerinin tamamının idare için kullanıldığı, yaklaşık maliyetinin en az %70’lik kısmının asgari işçilik maliyetinden oluştuğu ve niteliği gereği süreklilik arz eden işlere ilişkin hizmet alımları olarak tanımlanan personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımlarının, mahalli idare ve şirket bütçelerinden yapılmaması; söz konusu ihtiyacın doğrudan hizmet alımı suretiyle birlikte ya da ayrı ayrı sermayesinin yarısından fazlası il özel idareleri, belediyeler ile bağlı kuruluşları ve bunların üyesi olduğu mahalli idare birliklerine ait ve halen bu kapsamda hizmet alımı yaptığı mevcut şirketlerinden birine, bu nitelikte herhangi bir şirketi bulunmuyorsa münhasıran bu amaçla kuracakları bir şirkete gördürülmesi gerektiği anlaşılmaktadır.
Yapılan incelemede, İdare harcama birimleri ile … Mimarlık Mühendislik İnşaat Sanayi Ticaret Limited Şirketi arasında .. 01.2022 ve ... 07.2022 tarihlerinde; …. Harita İnşaat Taahhüt ve Gayrimenkul Tic. Ltd. Şti. arasında ise .. .01.2022 ve ...06.2022 tarihlerinde altışar ay süreli toplam dört adet sözleşme ile “… Alanlarında Mühendislik Hizmet Alım İşi” adı altında 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 22’nci maddesinin birinci fıkrasının (d) bendi kapsamında doğrudan temin usulüyle hizmet alımında bulunulduğu;
Bahse konu edilen hizmet alımlarına ilişkin Sözleşmelerin, 4.2’nci maddelerinde; yapılacak hizmetin niteliğinin, yapım işleri için kontrol ve denetim alanlarında kullanılmak üzere inşaat mühendisliği hizmeti olduğu; Teknik Şartnamelerin 1’inci maddelerinde de, işin nev’inin; belediye hizmet alanları dâhilinde tam zamanlı olarak çalışacak bir adet inşaat mühendisi hizmeti alım işi olduğu; benzer şekilde, söz konusu alımlara ilişkin olur yazılarında da ihtiyacın türünün inşaat mühendisliği hizmet alımı olduğu görülmüştür.
Savunmalarda, “… Belediyesi Çok Amaçlı Salon ve Kültür Merkezi İnşaatı İşi” için gerekli olan projelendirme, yaklaşık maliyetlerin belirlenmesi, yapılacak işlerin kontrollüğü ve denetimi gibi faaliyetlerin özgün nitelikte ve karmaşık olması nedeniyle teknik ve malî özelliklerinin mevcut teknik personel ile karşılanamayacağı gerekçesiyle sayılan alanlardaki ihtiyaçların karşılanmasını teminen denetim (Danışmanlık) alanında hizmet alımında bulunulduğu belirtilmişse de, adı geçen yapım işi için ...09.2022 tarihinde ihaleye çıkıldığı, ...09.2022 tarihinde yüklenici ile sözleşme imzalandığı ve işin süresinin 350 gün olduğu anlaşılmıştır. Ancak, Rapora konu edilen hizmet alımları, mezkûr yapım işinin ihale tarihinden yaklaşık dokuz ay önce 2022 mali yılının başından başlayarak yılın tamamını kapsayacak şekilde yapılmıştır. Bu sebeple, yapılan hizmet alımları ile belirtilen yapım işi arasında savunmalarda iddia edildiği üzere doğrudan bir illiyet bağı kurmak mümkün olmamıştır. Kaldı ki, bahsi geçen yapım işinin ihale işlem dosyası incelendiğinde, bu işin yaklaşık maliyet komisyonu ve kontrol teşkilatı üyelerinin bizzat İdarenin kendi personelinden oluştuğu tespit edilmiştir.
Diğer taraftan, savunmalarda; yıl içinde gerçekleştirilmesi düşünülen diğer projelerde de danışmanlık ve kontrollük hizmetlerine ihtiyaç duyulabileceği gerekçesiyle danışmanlık hizmet alımında bulunulduğu ifade edilmişse de somut bir ihtiyaç belirlenmeden olası ihtiyaçlar gerekçe gösterilmek suretiyle danışmanlık hizmeti satın alınması, yapılan işlemde İdarenin net bir amacının olmadığını göstermektedir.
Yine, savunmalarda; sözleşme eki teknik şartnamelerde belirtilen “İnşaat Mühendisi” ifadesinin İdareye sunulacak bilgi, belge ve teknik desteğin ilgili firmanın bünyesindeki yeterli deneyime sahip inşaat mühendisleri ile gerçekleştirilmesi amacıyla yazıldığı, bu sebeple söz konusu alımların personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı olmadığı belirtilmişse de, söz konusu teknik şartnameler incelendiğinde, hizmet alanları dahilinde tam zamanlı olarak çalışacak bir adet inşaat mühendisi tanımının yapıldığı görülmüştür. Bu durum, 4734 sayılı Kanun’un “İdarelerce Uyulması Gereken Diğer Kurallar” başlıklı 62’nci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendinin (2) numaralı alt bendindeki personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı tanımına açıkça uymaktadır. Aynı maddenin (1) numaralı alt bendinde sayılan kamu kurum ve kuruluşlarınca personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı veya niteliği itibarıyla bu sonucu doğuracak şekilde alım yapılamayacağı açıkça belirtilmektedir.
Savunmalarda, Belediye bünyesinde görev yapan inşaat mühendisleri ile inşaat mahallinde yapılan değerlendirmeler neticesinde, bahsi geçen mühendislerin yapılacak imalatlar ve projelendirmeler için yeterli bilgi ve tecrübeye sahip olmadıklarını beyan etmeleri ve sorumluluk alma konusunda çekimser kalmaları üzerine zorunlu olarak söz konusu hizmet alımının gerçekleştirildiği belirtilmişse de, Belediyede istihdam edilen inşaat mühendisi sayısının 2021 yılında 16, 2022 yılında 17 ve 2023 yılında 19 olduğu göz önünde bulundurulduğunda, söz konusu ihtiyacın mevcut personelin çalıştırılması suretiyle giderilmesi gerektiği değerlendirilmektedir.
Savunmalarda ayrıca, 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 60’ıncı maddesinin (l) bendine göre avukatlık, danışmanlık ve denetim hizmetleri karşılığı yapılacak ödemelerin belediyenin gideri olabileceği belirtilerek söz konusu hizmet alımlarının bu kapsamda yapıldığı ve Sayıştay … Dairesinin … tarih ve … ilam numaralı ve Sayıştay … Dairesinin … tarih ve … ilam numaralı kararında, belediyelerin teknik konularda danışmanlık hizmet alımı yapabileceğine hükmedildiği ifade edilmiştir. Anılan yargı kararları incelendiğinde, gerçekten de, belediyelerin teknik, mali, hukuki veya benzer alanlarda danışmanlık hizmeti alabileceği hüküm altına alınmıştır ki, ilgili mevzuat bu tür danışmanlık hizmet alımlarına cevaz vermektedir. Nitekim, sorguda da İdarenin danışmanlık hizmet alımı yapamayacağı yönünde bir değerlendirme yapılmamış, danışmanlık hizmeti adı altında yukarıda belirtilen mevzuat hükmü ile açıkça yasak edilen personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı niteliğinde alımların yapılması eleştiri konusu edilmiştir.
5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun “Kamu zararı” başlıklı 71’inci maddesinde, kamu zararı; kamu görevlilerinin kasıt, kusur veya ihmallerinden kaynaklanan mevzuata aykırı karar, işlem veya eylemleri sonucunda kamu kaynağında artışa engel veya eksilmeye neden olunması şeklinde tanımlanmıştır.
Buna göre, mahalli idarelerin kendi bütçelerinden personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı veya niteliği itibarıyla bu sonucu doğuracak şekilde alım yapamayacağı mevzuatta açıkça belirtildiğinden doğrudan temin usulü ile mühendis çalıştırılması söz konusu mevzuat hükümlerine aykırılık teşkil etmekte ve bu kapsamda yapılan ödemeler kamu zararına sebep olmaktadır.
Oluşan kamu zararından; 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun 32’nci ve 33’üncü maddeleri gereğince ödeme emri ve eki belgelerde imzası bulunan harcama yetkilisi ve gerçekleştirme görevlileri ile mevzuata aykırı personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımına olur verenlerin sorumluluğu bulunmaktadır.
Bu itibarla, İdare bütçesinden mevzuata aykırı olarak personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımında bulunulmasından kaynaklanan toplam … TL kamu zararının;
…. TL’sinin Harcama Yetkilisi (...) …, Gerçekleştirme Görevlisi (…) … ve Diğer Sorumlu (…) ….’a,
…. TL’sinin Harcama Yetkilisi (...) …, Gerçekleştirme Görevlisi (…) … ve Diğer Sorumlu (…) ….’a,
…. TL’sinin Harcama Yetkilisi (...) …, Gerçekleştirme Görevlisi (…) … ve Diğer Sorumlu (…) ….’a,
…. TL’sinin Harcama Yetkilisi (...) …, Gerçekleştirme Görevlisi (…) … ve Diğer Sorumlu (…) ….’a,
…. TL’sinin Harcama Yetkilisi (...) …, Gerçekleştirme Görevlisi (…) … ve Diğer Sorumlu (…) ….’a,
Müştereken ve müteselsilen,
6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 53’üncü maddesi gereği işleyecek faizleriyle ödettirilmesine,
Üyeler … ile ….’ın karşı oyu ile ve oy çokluğuyla karar verildi.
Azınlık Görüşü:
Üye … ile ….’ın karşı oy gerekçesi;
“Denetçi tarafından düzenlenen raporda; söz konusu mühendislik hizmeti alımının mahiyeti itibarıyla personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı niteliğinde olduğu ve mevzuatta bu tür alımların belediye bütçesinden karşılanmasına izin verilmediği gerekçesiyle alım nedeniyle yapılan ödemenin kamu zararı oluşturduğu iddia edilmiştir.
Ancak, yapılan incelemede, söz konusu mühendislik hizmeti alımının, mahiyeti itibarıyla, 4734 sayılı Kanun’un 48’inci maddesinde tanımlanan “danışmanlık” hizmetine uygun olduğu kanaatine varılmıştır. 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun “Belediye giderleri” başlıklı 60/l maddesinde de belediyelerin danışmanlık hizmeti almasına cevaz verilmektedir. Ayrıca söz konusu hizmetin mevzuatta sayılan süreklilik arz eden hizmetlerin kapsamına girmediği, nitekim 2023 yılında İdarece bu mahiyette bir alım da bulunulmadığı görüldüğünden, 5018 sayılı Kanun’un 71’inci maddesinde tanımlandığı şekilde bir kamu zararına sebebiyet verilmemiştir. Dolayısıyla uyuşmazlık konusu hakkında iş ve işlemlerin yasal düzenlemelere uygun olduğuna karar verilmesi gerektiği düşüncesiyle sayın çoğunluğun görüşüne katılmıyoruz.”
Kararla ilgili sorunuz mu var?