KARAR

İrtifak Hakkı Verilmesi

Dosya kapsamındaki bilgi ve belgelerin incelenmesi ve duruşmaya katılan … …’nin dinlenmesi sonucunda;

Denetçi tarafından düzenlenen sorguda, … Büyükşehir Belediyesi Meclis Kararı ile Belediye Encümenine irtifak hakkı tesis edilebilmesi için verilen yetki gereği alınan Encümen Kararına dayanılarak mülkiyeti Belediyeye ait 3 adet öğrenci yurdunda dernek ve vakıflar lehine 49 yıllığına bedelsiz olarak irtifak hakkı tesis edilmesi sonucu kamu zararına neden olunduğu iddia edilmişse de;

5393 sayılı Belediye Kanunu’nun “Meclisin görev ve yetkileri” başlıklı 18’inci maddesinin (e) bendinde, “Taşınmaz mal alımına, satımına, takasına, tahsisine, tahsis şeklinin değiştirilmesine veya tahsisli bir taşınmazın kamu hizmetinde ihtiyaç duyulmaması hâlinde tahsisin kaldırılmasına; üç yıldan fazla kiralanmasına ve süresi otuz yılı geçmemek kaydıyla bunlar üzerinde sınırlı aynî hak tesisine karar vermek.” denilmektedir.

4706 sayılı Hazineye Ait Taşınmaz Malların Değerlendirilmesi ve Katma Değer Vergisi Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun’un 18.01.2017 tarihinde değiştirilen Ek 4’üncü maddesinde, “Cumhurbaşkanınca vergi muafiyeti tanınan vakıflar ile kamu yararına çalışan derneklerden öğrencilere yönelik eğitim ve yurt temini faaliyeti bulunanlardan Gençlik ve Spor Bakanlığı, Maliye Bakanlığı ve Milli Eğitim Bakanlığı tarafından müştereken belirlenen şartları sağlayanlar lehine, kuruluş amaçlarına uygun olarak kullanılmak üzere mülkiyeti Hazineye veya kamu kurum ve kuruluşlarına ait taşınmazlar üzerinde kırk dokuz yıl süre ile bedelsiz irtifak hakkı tesis edilebilir. Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan yerler üzerinde ise bunlar adına bedelsiz kullanma izni verilebilir. Bunlardan ayrıca hasılat payı alınmaz. Bu şekilde irtifak hakkı tesis edilen veya kullanma izni verilen taşınmazlardan söz konusu vakıflar ve dernekler tarafından elde edilen gelirin tamamı, münhasıran öğrencilere yönelik eğitim kurumlarının veya yurtların yapım, bakım, onarım, işletim ve benzeri giderlerinin karşılanmasında kullanılır. İrtifak hakkı tesis edilen taşınmazların tapu kütüğüne, amacı dışında kullanılmayacağına ilişkin şerh konulur.” şeklinde düzenleme yapılmıştır.

21.07.2017 tarihli ve 30130 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Kamu Taşınmazları Üzerinde Eğitim ve Yurt Faaliyetleri İçin Üst Hakkı Tesis Edilmesine İlişkin Yönetmelik’in;

“Amaç” başlıklı 1’inci maddesinde, “Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınan vakıflardan öğrencilere yönelik eğitim ve yurt temini faaliyeti bulunanlardan Gençlik ve Spor Bakanlığı, Maliye Bakanlığı ve Milli Eğitim Bakanlığı tarafından müştereken belirlenen şartları sağlayanlar lehine, kuruluş amaçlarına uygun olarak kullanılmak üzere mülkiyeti Hazineye veya kamu kurum ve kuruluşlarına ait taşınmazlar üzerinde kırk dokuz yıl süre ile bedelsiz irtifak hakkı tesis edilmesine ilişkin usul ve esasları belirlemektir.”,

“Tanımlar” başlıklı 4’üncü maddesinin (f) bendinde, “İdare: Hazine taşınmazları bakımından merkezde Maliye Bakanlığını (Millî Emlak Genel Müdürlüğü);illerde defterdarlığı (millî emlak dairesi başkanlığı veya millî emlak müdürlüğü) ve ilçelerde millî emlak müdürlüğünü yoksa mal müdürlüğünü, diğer kamu taşınmazları bakımından ise özel bütçeli idareleri, il özel idarelerini, belediyeleri ve taşınmaz maliki diğer kamu kurum ve kuruluşlarını,”,

“Öğrenci yurdu için başvuru koşulları” başlıklı 6’ncı maddesinde, “Kanunun ek 4 üncü maddesinin ikinci fıkrasından öğrenci yurdu yapmak amacıyla yararlanmak isteyen vakıfların başvuru tarihi itibarı ile

a) Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınması,

b) Vakıf senedinde, vakfın faaliyet unsurları arasında öğrenci yurdu faaliyetlerinin bulunması,

c) Ülke genelinde en az 5 ilde özel öğrenci yurdu faaliyetinde bulunulması,

ç) Öğrenci barınma faaliyetlerinin daha nitelikli sunulmasına yönelik olarak ilgisine göre Milli Eğitim Bakanlığının veya Diyanet İşleri Başkanlığının uygun görüşlerini de içeren plan ve proje hazırlanması,

d) Ülke genelindeki yurtlarının toplamda en az 1.000 kurum kontenjanına sahip olması,

e) Son bir yıl fiilen ve kesintisiz olarak öğrenci yurt hizmetini sunuyor olması,

f) Yurt faaliyetleri için talep ettikleri taşınmazlar üzerinde yeni yapacakları tesislerdeki fiili öğrenci sayısının en az yüzde onunun bedelsiz, yüzde onunun ise; indirimli (yüzde elli) olarak ihtiyaç sahibi öğrencilere ayrılması,

g) Mevcut barınma faaliyetlerinin yanında öğrencilere yönelik sosyal, kültürel ve sportif vb. faaliyetlerin iyileştirilmesine imkân sağlıyor olması,”,

“Başvuru ve değerlendirme” başlıklı 8’inci maddesinde, “(3) Talep sahibi vakfın/vakıfların Yönetmeliğin 5 inci veya 6 ncı maddelerinde belirtilen şartları taşıyıp taşımadıklarının değerlendirilmesi Milli Eğitim Bakanlığınca veya Diyanet İşleri Başkanlığınca gerçekleştirilir ve durum ilgili İdareye bildirilir.”,

“Ön izin” başlıklı 9’uncu maddesinde, “(1)Bu Yönetmelik kapsamında değerlendirilmesi uygun görülen taşınmazların irtifak hakkı veya kullanma izni ihalesi ilan yapılmaksızın gerçekleştirilir.”,

“Süre” başlıklı 11’inci maddesinde, “(1) Yönetmelik kapsamında tesis edilecek irtifak hakları ile verilecek kullanma izinlerinin süresi kırk dokuz yıldır.”,

“Bedel ve hasılat payı” başlıklı 12’nci maddesinde, “(1) Ön izin, irtifak hakkı ve kullanma izni bedelsizdir. Bunlardan hasılat payı da alınmaz.”,

hükümleri yer almaktadır.

… Büyükşehir Belediyesinin … tarihli ve … sayılı Meclis Kararı ile mülkiyeti Büyükşehir Belediyesine ait … ada, … parsel no.lu taşınmaz (100 odalı) üzerine inşa edilen yurt binasının ve yine mülkiyeti belediyeye ait … ada, … parsel (24 odalı) ile … ada, … parselde (36 odalı) kayıtlı taşınmazlar üzerinde bulunan ve öğrenci yurdu olarak kullanılan 3 adet taşınmazın ve bağımsız bölümlerinin 4706 sayılı Kanun’un Ek 4’üncü ve Geçici 21’inci maddelerine göre 49 yıl süre ile irtifak hakkı tesis edilebilmesi için Büyükşehir Belediyesi Encümenine oy çokluğuyla yetki verilmiştir.

Bunun üzerine … tarihli ve … sayılı Encümen Kararı ile bahsi geçen 3 adet taşınmazın 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun 51/g maddesi uyarınca pazarlık usulü ve 4706 sayılı Kanun’un ilgili maddelerine göre 49 yıl süre ile irtifak hakkı verilmesi ihalesi yapılmış ve ihaleyi bedelsiz olarak 49 yıllığına bir Vakıf almıştır.

Ancak … tarihinde ihaleyi kazanan Vakfın, Büyükşehir Belediye Başkanlığına yazdığı yazıda, … ada, … parsel no.lu taşınmaz irtifak hakkı tesisin devamını, … ada, … parsel ile … ada, … parsellerde kayıtlı taşınmazlar üzerinde bulunan öğrenci yurtlarının irtifak hakkının iptalini talep etmiştir. Bunun üzerine Belediyenin … tarihli olur yazısı ile bu talep yerinde görülerek iki taşınmazın irtifak hakkı iptal edilmiş, diğer taşınmazın irtifak hakkı ise devam etmiştir. Dolayısıyla sadece … ada … parsel no.lu taşınmaz üzerine inşa edilen yurt binası için, Vakıf lehine … tarihinde tapu senedinde 49 yıllık irtifak hakkı şerhi düşülmüştür.

… tarihli ve … sayılı Encümen Kararı ile daha önce alınan … tarihli ve … sayılı Meclis Kararına dayanılarak Vakfın iptal ettirdiği … ada, … parsel ile … ada, … parsellerde kayıtlı taşınmazlar üzerinde bulunan öğrenci yurtları için 2886 sayılı Kanun’un 51/g maddesi uyarınca pazarlık usulü ve 4706 sayılı Kanun’un ilgili maddelerine göre 49 yıl süre ile irtifak hakkı verilmesi ihalesi yapılmış ve ihaleyi bu kez bedelsiz olarak 49 yıllığına başka bir Dernek almıştır. Bu Dernek adına … ada, … parsel ile … ada, … parsellerde kayıtlı taşınmazlar için 49 yıllık irtifak hakkı şerhi … tarihinde yapılmıştır.

Denetçi sorgusunda, bahsi geçen tahsislerin mevzuata aykırı olduğu ifade edilmiş ve gerekçesinde ise 18.07.2001 tarihinde yayımlanan 4706 sayılı Kanun’un genel bir kanun olduğu, 13.07.2005 tarihinde yayımlanan 5393 sayılı Kanun’un ise özel bir kanun olduğu, dolayısıyla sonraki tarihli ve özel bir Kanun olan Belediye Kanunu’nun bu anlamda bağlayıcı olduğu ve bu Kanun’un 18’inci maddesinin (e) bendinde, Belediye meclisinin taşınmazlar için en fazla 30 yıllık bir sınırlı ayni hak tesisi edebileceğinin hüküm altına alındığı, irtifak hakkının sınırlı bir ayni hak olduğu düşünüldüğünde eski tarihli ve genel bir Kanun olan 4706 sayılı Kanun’un Ek 4’üncü maddesine dayanılarak Belediye Meclisinin 49 yıllığına irtifak hakkını Encümen kararı ile vermesinin yetki aşımına neden olduğu belirtilmişse de;

Yukarıda belirtilen yasal düzenlemelerden de anlaşılacağı üzere, 4706 sayılı Kanun 18.07.2001 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanmakla birlikte Cumhurbaşkanınca vergi muafiyeti tanınan vakıflar ile kamu yararına çalışan derneklerden öğrencilere yönelik eğitim ve yurt temini faaliyeti bulunanlara mülkiyeti ve tasarrufu kamuya ait taşınmazların bedelsiz irtifak hakkı tesis edilmesine yönelik sorgu konusu edilen düzenleme ise ... tarihinde yapılmıştır. Bahse konu bu yasal düzenleme sonrasında 21.07.2017 tarihinde Gençlik ve Spor Bakanlığı, Maliye Bakanlığı ve Milli Eğitim Bakanlığı tarafından müştereken belirlenen şartları sağlayanlara kanuna uygun taşınmazların irtifak hakkı tesis edilmesi suretiyle verilmesine yönelik ikincil düzey mevzuat yayımlanmıştır.

5393 sayılı Kanun’un belediyelerin otuz yıla kadar sınırlı ayni hak-irtifak hakkı tesis edebileceği düzenlemesi Kanun’un yayımlanma tarihi olan 13.07.2005’ten itibaren herhangi bir değişikliğe uğramamış, 4706 sayılı Kanun 2001 yılından bu yana uygulanmakla birlikte 49 yıllığına irtifak hakkı tesisine yönelik sorguya konu işlemin yasal alt yapısını oluşturan kanun değişikliği ise 2017 yılında gerçekleşmiştir. Sorgu konusu irtifak hakkı tesisleri ise 2018 ve 2019 yıllarında gerçekleşmiştir.

Dolayısıyla, … Büyükşehir Belediyesi Meclis Kararı ile Belediye Encümenine irtifak hakkı tesis edilebilmesi için verilen yetki gereği alınan Encümen Kararına dayanılarak mülkiyeti Belediyeye ait 3 adet öğrenci yurdunda 49 yıllığına bedelsiz olarak irtifak hakkı verilmesi hususunda 4706 sayılı Kanun’un Ek 4’üncü maddesine uygun işlem yapıldığı anlaşıldığından sorgu konusu olayda mevzuata aykırılığın bulunmadığı sonucuna varılmıştır.

Bu itibarla, mevzuatına uygun olduğu anlaşılan … TL ile ilgili olarak ilişilecek husus bulunmadığına, 6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 55’inci maddesi uyarınca işbu İlamın tebliğ tarihinden itibaren altmış gün içerisinde Sayıştay Temyiz Kurulu nezdinde temyiz yolu açık olmak üzere oy birliğiyle karar verildi.

Kararla ilgili sorunuz mu var?