Karar Künyesi
Karar Türü:
Sayıştay 2. Daire Kararı
Karar Tarihi:
5/26/2022
Karar No:
109
Esas No:
35714
KARAR
Belediye tarafından … Derneğinden “…” ortak hizmet projesi kapsamında, stadyumda üç yıllık loca kiralaması yapıldığı görülmüştür.
5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun “Bütçelerden yardım yapılması” başlıklı 29 uncu maddesinin birinci fıkrasında;
“Gerçek veya tüzel kişilere kanunda veya Cumhurbaşkanlığı kararnamesinde dayanağı olmadan kamu kaynağı kullandırılamaz, yardımda bulunulamaz veya menfaat sağlanamaz. Ancak, genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin bütçelerinde öngörülmüş olmak kaydıyla; kamu yararı gözetilerek dernek, vakıf, birlik, kurum, kuruluş, sandık ve benzeri teşekküllere yardım yapılabilir.”,
5253 sayılı Dernekler Kanununun “Yardım ve işbirliği” başlıklı 10 uncu maddesinde;
“Dernekler, tüzüklerinde gösterilen amaçları gerçekleştirmek üzere, benzer amaçlı derneklerden, siyasi partilerden, işçi ve işveren sendikalarından ve meslekî kuruluşlardan maddî yardım alabilir ve adı geçen kurumlara maddî yardımda bulunabilirler.
5072 sayılı Dernek ve Vakıfların Kamu Kurum ve Kuruluşları ile İlişkilerine Dair Kanun hükümleri saklı kalmak üzere, dernekler kamu kurum ve kuruluşları ile görev alanlarına giren konularda ortak projeler yürütebilirler. Bu projelerde kamu kurum ve kuruluşları, proje maliyetlerinin en fazla yüzde ellisi oranında aynî veya nakdî katkı sağlayabilirler. (Ek cümle: 18/2/2009-5838/7 md.) 4857 sayılı İş Kanununun 30 uncu maddesi çerçevesinde engellilerin ve eski hükümlülerin mesleki eğitim ve mesleki rehabilitasyonu, kendi işlerini kurmaları, engellilerin iş bulmasını sağlayacak destek teknolojilerine ilişkin projeler ile benzeri projelerde bu oran aranmaz.” Denilmiştir.
5393 sayılı Belediye Kanununun “Diğer kuruluşlarla ilişkiler” başlıklı 75 inci maddesinde ise;
“Belediye, belediye meclisinin kararı üzerine yapacağı anlaşmaya uygun olarak görev ve sorumluluk alanlarına giren konularda;
a) Mahalli idareler ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarına ait yapım, bakım, onarım ve taşıma işlerini bedelli veya bedelsiz üstlenebilir veya bu kuruluşlar ile ortak hizmet projeleri gerçekleştirebilir ve bu amaçla gerekli kaynak aktarımında bulunabilir. Bu takdirde iş, işin yapımını üstlenen kuruluşun tâbi olduğu mevzuat hükümlerine göre sonuçlandırılır.
…
c) (Değişik: 12/11/2012-6360/19 md.) Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, kamu yararına çalışan dernekler, Cumhurbaşkanınca vergi muafiyeti tanınmış vakıflar ve 7/6/2005 tarihli ve 5362 sayılı Esnaf ve Sanatkârlar Meslek Kuruluşları Kanunu kapsamına giren meslek odaları ile ortak hizmet projeleri gerçekleştirebilir. Diğer dernek ve vakıflar ile gerçekleştirilecek ortak hizmet projeleri için mahallin en büyük mülki idare amirinin izninin alınması gerekir.
…
(Ek fıkra: 12/11/2012-6360/19 md.) 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun 29 uncu maddesinin birinci fıkrasının ikinci cümlesi ile 5253 sayılı Dernekler Kanununun 10 uncu maddesi; belediyeler, il özel idareleri, bağlı kuruluşları ve bunların üyesi oldukları birlikler ile ortağı oldukları Sayıştay denetimine tabi şirketler için uygulanmaz.”
Hükmü yer almaktadır.
Mezkur hükümlerden anlaşılacağı üzere, 5018 sayılı Kanunun genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin bütçelerinde öngörülmüş olmak kaydıyla; kamu yararı gözetilerek dernek, vakıf, birlik, kurum, kuruluş, sandık ve benzeri teşekküllere yardım yapmasına imkân veren 29 uncu madde hükmü ile Dernekler Kanununun derneklerin kamu kurum ve kuruluşları ile görev alanlarına giren konularda ortak projeler yürütmesine imkân veren 10 uncu madde hükmünün Belediyeler açısından uygulanması, 5393 sayılı Kanunun 75 inci maddesini yukarıda yer aldığı şekliyle değiştiren 6360 sayılı Kanunun yayımlandığı 06.12.2012 tarihi itibarı ile ortadan kaldırılmıştır.
Diğer taraftan, Belediyeler, belediye meclisinin kararı üzerine yapacağı anlaşmaya uygun olarak görev ve sorumluluk alanlarına giren konularda kamu yararına çalışan dernekler ve Cumhurbaşkanınca vergi muafiyeti tanınmış vakıflar ile ortak hizmet projeleri gerçekleştirebilir. Ancak burada bahsedilen ortak hizmet projesinin gerçekleştirilebilmesi için projenin belediyenin görev ve sorumluluk alanlarına giriyor olması, belediye meclisinin bu hususta karar alması, ortak bir hizmet projesi için anlaşma yapılması ve kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, kamu yararına çalışan dernekler, Cumhurbaşkanınca vergi muafiyeti tanınmış vakıflar ve 7/6/2005 tarihli ve 5362 sayılı Esnaf ve Sanatkârlar Meslek Kuruluşları Kanunu kapsamına giren meslek odaları ya da diğer dernek ve vakıflar olup olmamasına bağlı olmak üzere mahallin en büyük mülki idare amirinin izninin alınmış olması şartlarının bir arada bulunması gerekmektedir.
Belediye ile Dernekler arasında yapılacak ortak projenin nasıl yapılacağı Dernekler Yönetmeliğinde açıklanmıştır.
Dernekler Yönetmeliğinin “Kamu kurum ve kuruluşları ile yürütülen ortak projeler” başlıklı 91 inci maddesinde;
“Derneklerin, görev alanlarına ilişkin konularda kamu kurum ve kuruluşlarıyla işbirliği yapabilmesi, ortak bir projenin yürütülmesi şeklinde olur. Ancak, 5072 sayılı Dernek ve Vakıfların Kamu Kurum ve Kuruluşları ile İlişkilerine Dair Kanun hükümleri saklıdır. Projelerin, toplumun ihtiyaç ve sorunlarına yönelik çözümler üretecek ve toplumsal gelişmeye katkı sağlayacak nitelikte olması şarttır. Yapılacak protokol çerçevesinde, projenin yürütülmesinden sorumlu olan, kamu kurum ve kuruluşu ile derneğin eşit sayıda temsilcilerinden oluşan ve tercihen koordinatörlüğünü dernek temsilcilerinden birinin yaptığı bir proje yönetim grubu oluşturulur. Protokolde, proje yönetim grubunda proje saymanı olarak dernek saymanının yer alması zorunludur. Gerekli görülen hallerde protokol, proje ve diğer belgelerin bir örneğinin dernekler birimine verilmesi istenir.
Kamu kurum ve kuruluşları ile dernekler yürütecekleri ortak projelerde kendi kanunlarında aksine hüküm bulunmadığı hallerde, ortaklık anlaşması çerçevesinde, proje maliyetine sağlayacakları nakdi katkıları ortak bir hesapta bloke ederler. Kamu kurum ve kuruluşları projelere en fazla ayni veya nakdi yüzde elli katkıda bulunabilirler. Kamu kurum ve kuruluşları proje süresini geçmemek şartıyla, ortak projeye arsa tahsisinde bulunabilir. Proje çerçevesinde yapılacak harcamaların bir bankada açılacak ortak bir hesaptan yapılması, harcamaların belgelendirilmesi ve bu belgelerin asıl suretlerinin dernekler ile ilgili kamu kurum ve kuruluşunda saklanması zorunludur.
Bu şekilde yürütülen projelerin gerçekleşme durumu ve bu projeler için yapılan harcamalar ilgili kamu kurum ve kuruluşu tarafından denetlenebileceği gibi, mülki idare amirleri tarafından da denetlenebilir."
hükmü yer almaktadır.
Yukarıdaki mevzuat hükümleri uyarınca, Belediyenin ilama konu “…” ortak hizmet projesi kapsamında …. Derneğinden üç yıllık loca kiralamasına dair ödeme emirleri ve ekli belgeler incelendiğinde; … tarih ve …nolu Belediye Meclis kararı ile Belediye ile … Derneği ile ortak hizmet projesinin gerçekleştirilmesine ve protokolün imzalanmasına dair Belediye başkanına yetki verildiği; Belediye ile söz konusu kulüp arasında, … tarihinde imzalanan tadil sözleşmesi ve işbirliği protokolünde … tarihli … Derneği Loca Koltuk Satış Sözleşmesinin tarafları bağlamaya devam edeceğini ve … kişilik locanın koltuk devrine ilişkin imzalanmış olan … tarihli … Derneği Loca Koltuk Satış Sözleşmesi ile birlikte değerlendirileceği; belediye misafirlerine kullandırılmak üzere davetiye verileceği; davetiyelerin belediyeye teslim edileceği; misafirlerin maça giriş işlemlerinin yapılacağı; üç yıllık loca kiralama sözleşmesinin yapılacağının belirtildiği görülmüştür. Her ne kadar ortak hizmet projesi adı altında protokol düzenlense de, protokole konu projenin toplumun ihtiyaç ve sorunlarına yönelik çözümler üretecek ve toplumsal gelişmeye katkı sağlayacak nitelikte ortak hizmet projesi değil, loca kiralama işi olduğu anlaşılmaktadır.
Sorumlular savunmalarında; 5393 sayılı Belediye Kanununun 14 üncü maddesinin (b) bendinde belirtildiği üzere, sportif faaliyetler ve amatör spor kulüplerine nakdi yardım yapılabileceğini belirtseler de, 5393 sayılı Belediye Kanununun “Belediyenin görev ve sorumlulukları” başlıklı 14 üncü maddesinde;
“Belediye, mahallî müşterek nitelikte olmak şartıyla; …
Gerektiğinde, sporu teşvik etmek amacıyla gençlere spor malzemesi verir, amatör spor kulüplerine ayni ve nakdî yardım yapar ve gerekli desteği sağlar, her türlü amatör spor karşılaşmaları düzenler, yurt içi ve yurt dışı müsabakalarda üstün başarı gösteren veya derece alan öğrencilere, sporculara, teknik yöneticilere ve antrenörlere belediye meclisi kararıyla ödül verebilir. ...
…
Belediyenin görev, sorumluluk ve yetki alanı belediye sınırlarını kapsar....”
Denilerek, belediyelerin belediye sınırları içinde ve mahalli müşterek nitelikte olmak şartı ile sadece amatör spor kulüplerine yardım yapabilecekleri belirtilmiştir.
Bahsi geçen kulüp, profesyonel niteliğe sahip bir kulüptür. 5393 Sayılı Belediye Kanunu, belediyenin sporu teşvik etmek amacıyla yapacağı nakdî yardımı, sadece amatör spor kulüplerine yapabileceği şeklinde sınırlandırmış olup; ilgili kulübe meclis kararı ile loca kiralaması şeklinde kira yardımı yapılması mevzuata aykırılık oluşturmaktadır.
Sorumlular savunmalarında, her ne kadar “…” konulu ortak hizmet projesi kapsamında vatandaşlardan gelen talepler doğrultusunda, vatandaşların spor bilincinin yaygınlaştırılması için futbol müsabakalarını izlemeleri, … Kulübünde spor yapan profesyonel sporcularla tanışabilmeleri, spor bilinci ve sportif öngörülerin artması konusunda sporcuların deneyimlerinden faydalanabilmeleri ve ilgi duydukları spor branşını öğrenmelerini sağlama faaliyetlerinin yerine getirilmesinin amaçlandığını ve … Kulübünün Kamu yararına çalışan dernek statüsünde olduğunu belirtseler de; loca kiralanmasının belediyenin sorumluluk alanına giren bir konu olmaması nedeniyle mevzuatta dayanağı yoktur.
Belediye tarafından profesyonel spor kulübü olan … Derneğinden ofis kiralaması adı altında loca kiralaması gideri, mahallî müşterek olma ve Belediyeye ait bir vazifenin ifası niteliğinde bulunmadığından, 5393 sayılı Belediye Kanununun “Belediyenin giderleri” başlıklı 60 ıncı maddesinde belirtilen belediye giderleri kapsamına da girmemektedir.
5018 sayılı Kanunun 31 inci maddesinin üçüncü fıkrasında, “Kanunların verdiği yetkiye istinaden yönetim kurulu, icra komitesi, komisyon ve benzeri kurul veya komite kararıyla yapılan harcamalarda, harcama yetkisinden doğan sorumluluk kurul, komite veya komisyona ait olur” denilmektedir. 14.06.2007 tarih ve 5189/1 karar nolu 5018 sayılı Kanun Çerçevesinde Sorumlu Tutulacak Görevli ve Yetkililerin Belirlenmesi Hakkında Sayıştay Genel Kurul Kararı gereği, söz konusu loca kiralanmasına karar verilen … tarih ve … sayılı meclis kararında, kabul oyu kullanan Belediye Meclis Üyeleri de sorumludur. Kiralamanın uygun olduğuna karar verilen Meclis Kararında imzası bulunan Üst Yönetici sıfatıyla Belediye Başkanının da sorumluluğu bulunmaktadır.
Diğer taraftan; kamu zararı, yukarıda açıklandığı üzere, mevzuata aykırı protokol ve sözleşme imzalanmasından doğmuştur. Sözleşmenin imzalanması ile idari işlem tamamlanmış ve sözleşmenin taraflarının hak ve borçları belirlenmiştir. Ödeme emri belgesini harcama yetkilisi ve gerçekleştirme görevlisi olarak imzalayan görevlilerin, sözleşmenin imzalanması aşamasında/kamu zararının doğması ile ilgili herhangi bir işlemleri yoktur. Anılan kamu görevlileri, içerik olarak mevzuata aykırı olmakla birlikte, tekemmül etmiş protokol ve sözleşmeden kaynaklanan idare borcunu yerine getirmiş, bunlardan kaynaklanan hakları, öngörülen zamanda ve miktarda ilgililerine ödemişlerdir. Söz konusu görevlilerin, idare adına Üst Yönetici (Belediye Başkanı) tarafından imzalanan protokol ve sözleşmenin gereklerini yerine getirmemek gibi bir seçenekleri bulunmamaktadır. Bu nedenle, idare adına imzalanan mevzuata aykırı protokol ve sözleşmeden kaynaklanan, idarenin yükümlüklerini yerine getirmek için düzenlenen ödeme emri belgelerini, harcama yetkilisi ve gerçekleştirme görevlisi olarak imzalayan kamu görevlilerinin, bu sözleşmeden kaynaklanan kamu zararından sorumlulukları bulunmamaktadır.
Bu itibarla, Belediye tarafından … Derneğinden “…” ortak hizmet projesi kapsamında, stadyumda üç yıllık loca kiralaması sonucu oluşan … TL kamu zararının; Üst Yönetici … ile Diğer Gerçekleştirme Görevlileri (Belediye Meclis Üyeleri) …, …, …, …, …, …, …, …, …, …, …, …, …, , …, …, …, …, …, …, …, …, …, …, …, …, .., …, …, …, …, …, …, … ve …’ya müştereken ve müteselsilen, 6085 sayılı Sayıştay Kanununun 53 üncü maddesi gereği işleyecek faizleriyle birlikte ödettirilmesine;
İşbu ilamın tebliğinden itibaren altmış gün içerisinde 6085 sayılı Sayıştay Kanununun 55 inci maddesi uyarınca Sayıştay Temyiz Kurulu nezdinde temyiz yolu açık olmak üzere oy çokluğu ile,
Azınlık Görüşü:
Üye … sorumluluğa ilişkin azınlık görüş gerekçesi:
“Kamu zararı oluştuğu yönündeki görüşe katılmakla birlikte, sorumluluk bakımından aşağıda belirtilen nedenlerle çoğunluk görüşüne katılmıyorum.
5018 sayılı Kanunun 32 ve 33 üncü maddelerine göre, ödeme emri belgesini düzenlemekle görevlendirilmiş gerçekleştirme görevlisinin, düzenlediği belge ile birlikte harcama sürecindeki diğer belgelerin doğruluğundan ve mevzuata uygunluğundan harcama yetkilisi ile birlikte sorumlu tutulması gerektiği belirtildiğinden, ödeme evrakı üzerinde imzası bulunan gerçekleştirme görevlisi ve harcama yetkilisinin de sorumluluğu bulunmaktadır.”
5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun “Bütçelerden yardım yapılması” başlıklı 29 uncu maddesinin birinci fıkrasında;
“Gerçek veya tüzel kişilere kanunda veya Cumhurbaşkanlığı kararnamesinde dayanağı olmadan kamu kaynağı kullandırılamaz, yardımda bulunulamaz veya menfaat sağlanamaz. Ancak, genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin bütçelerinde öngörülmüş olmak kaydıyla; kamu yararı gözetilerek dernek, vakıf, birlik, kurum, kuruluş, sandık ve benzeri teşekküllere yardım yapılabilir.”,
5253 sayılı Dernekler Kanununun “Yardım ve işbirliği” başlıklı 10 uncu maddesinde;
“Dernekler, tüzüklerinde gösterilen amaçları gerçekleştirmek üzere, benzer amaçlı derneklerden, siyasi partilerden, işçi ve işveren sendikalarından ve meslekî kuruluşlardan maddî yardım alabilir ve adı geçen kurumlara maddî yardımda bulunabilirler.
5072 sayılı Dernek ve Vakıfların Kamu Kurum ve Kuruluşları ile İlişkilerine Dair Kanun hükümleri saklı kalmak üzere, dernekler kamu kurum ve kuruluşları ile görev alanlarına giren konularda ortak projeler yürütebilirler. Bu projelerde kamu kurum ve kuruluşları, proje maliyetlerinin en fazla yüzde ellisi oranında aynî veya nakdî katkı sağlayabilirler. (Ek cümle: 18/2/2009-5838/7 md.) 4857 sayılı İş Kanununun 30 uncu maddesi çerçevesinde engellilerin ve eski hükümlülerin mesleki eğitim ve mesleki rehabilitasyonu, kendi işlerini kurmaları, engellilerin iş bulmasını sağlayacak destek teknolojilerine ilişkin projeler ile benzeri projelerde bu oran aranmaz.” Denilmiştir.
5393 sayılı Belediye Kanununun “Diğer kuruluşlarla ilişkiler” başlıklı 75 inci maddesinde ise;
“Belediye, belediye meclisinin kararı üzerine yapacağı anlaşmaya uygun olarak görev ve sorumluluk alanlarına giren konularda;
a) Mahalli idareler ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarına ait yapım, bakım, onarım ve taşıma işlerini bedelli veya bedelsiz üstlenebilir veya bu kuruluşlar ile ortak hizmet projeleri gerçekleştirebilir ve bu amaçla gerekli kaynak aktarımında bulunabilir. Bu takdirde iş, işin yapımını üstlenen kuruluşun tâbi olduğu mevzuat hükümlerine göre sonuçlandırılır.
…
c) (Değişik: 12/11/2012-6360/19 md.) Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, kamu yararına çalışan dernekler, Cumhurbaşkanınca vergi muafiyeti tanınmış vakıflar ve 7/6/2005 tarihli ve 5362 sayılı Esnaf ve Sanatkârlar Meslek Kuruluşları Kanunu kapsamına giren meslek odaları ile ortak hizmet projeleri gerçekleştirebilir. Diğer dernek ve vakıflar ile gerçekleştirilecek ortak hizmet projeleri için mahallin en büyük mülki idare amirinin izninin alınması gerekir.
…
(Ek fıkra: 12/11/2012-6360/19 md.) 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun 29 uncu maddesinin birinci fıkrasının ikinci cümlesi ile 5253 sayılı Dernekler Kanununun 10 uncu maddesi; belediyeler, il özel idareleri, bağlı kuruluşları ve bunların üyesi oldukları birlikler ile ortağı oldukları Sayıştay denetimine tabi şirketler için uygulanmaz.”
Hükmü yer almaktadır.
Mezkur hükümlerden anlaşılacağı üzere, 5018 sayılı Kanunun genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin bütçelerinde öngörülmüş olmak kaydıyla; kamu yararı gözetilerek dernek, vakıf, birlik, kurum, kuruluş, sandık ve benzeri teşekküllere yardım yapmasına imkân veren 29 uncu madde hükmü ile Dernekler Kanununun derneklerin kamu kurum ve kuruluşları ile görev alanlarına giren konularda ortak projeler yürütmesine imkân veren 10 uncu madde hükmünün Belediyeler açısından uygulanması, 5393 sayılı Kanunun 75 inci maddesini yukarıda yer aldığı şekliyle değiştiren 6360 sayılı Kanunun yayımlandığı 06.12.2012 tarihi itibarı ile ortadan kaldırılmıştır.
Diğer taraftan, Belediyeler, belediye meclisinin kararı üzerine yapacağı anlaşmaya uygun olarak görev ve sorumluluk alanlarına giren konularda kamu yararına çalışan dernekler ve Cumhurbaşkanınca vergi muafiyeti tanınmış vakıflar ile ortak hizmet projeleri gerçekleştirebilir. Ancak burada bahsedilen ortak hizmet projesinin gerçekleştirilebilmesi için projenin belediyenin görev ve sorumluluk alanlarına giriyor olması, belediye meclisinin bu hususta karar alması, ortak bir hizmet projesi için anlaşma yapılması ve kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, kamu yararına çalışan dernekler, Cumhurbaşkanınca vergi muafiyeti tanınmış vakıflar ve 7/6/2005 tarihli ve 5362 sayılı Esnaf ve Sanatkârlar Meslek Kuruluşları Kanunu kapsamına giren meslek odaları ya da diğer dernek ve vakıflar olup olmamasına bağlı olmak üzere mahallin en büyük mülki idare amirinin izninin alınmış olması şartlarının bir arada bulunması gerekmektedir.
Belediye ile Dernekler arasında yapılacak ortak projenin nasıl yapılacağı Dernekler Yönetmeliğinde açıklanmıştır.
Dernekler Yönetmeliğinin “Kamu kurum ve kuruluşları ile yürütülen ortak projeler” başlıklı 91 inci maddesinde;
“Derneklerin, görev alanlarına ilişkin konularda kamu kurum ve kuruluşlarıyla işbirliği yapabilmesi, ortak bir projenin yürütülmesi şeklinde olur. Ancak, 5072 sayılı Dernek ve Vakıfların Kamu Kurum ve Kuruluşları ile İlişkilerine Dair Kanun hükümleri saklıdır. Projelerin, toplumun ihtiyaç ve sorunlarına yönelik çözümler üretecek ve toplumsal gelişmeye katkı sağlayacak nitelikte olması şarttır. Yapılacak protokol çerçevesinde, projenin yürütülmesinden sorumlu olan, kamu kurum ve kuruluşu ile derneğin eşit sayıda temsilcilerinden oluşan ve tercihen koordinatörlüğünü dernek temsilcilerinden birinin yaptığı bir proje yönetim grubu oluşturulur. Protokolde, proje yönetim grubunda proje saymanı olarak dernek saymanının yer alması zorunludur. Gerekli görülen hallerde protokol, proje ve diğer belgelerin bir örneğinin dernekler birimine verilmesi istenir.
Kamu kurum ve kuruluşları ile dernekler yürütecekleri ortak projelerde kendi kanunlarında aksine hüküm bulunmadığı hallerde, ortaklık anlaşması çerçevesinde, proje maliyetine sağlayacakları nakdi katkıları ortak bir hesapta bloke ederler. Kamu kurum ve kuruluşları projelere en fazla ayni veya nakdi yüzde elli katkıda bulunabilirler. Kamu kurum ve kuruluşları proje süresini geçmemek şartıyla, ortak projeye arsa tahsisinde bulunabilir. Proje çerçevesinde yapılacak harcamaların bir bankada açılacak ortak bir hesaptan yapılması, harcamaların belgelendirilmesi ve bu belgelerin asıl suretlerinin dernekler ile ilgili kamu kurum ve kuruluşunda saklanması zorunludur.
Bu şekilde yürütülen projelerin gerçekleşme durumu ve bu projeler için yapılan harcamalar ilgili kamu kurum ve kuruluşu tarafından denetlenebileceği gibi, mülki idare amirleri tarafından da denetlenebilir."
hükmü yer almaktadır.
Yukarıdaki mevzuat hükümleri uyarınca, Belediyenin ilama konu “…” ortak hizmet projesi kapsamında …. Derneğinden üç yıllık loca kiralamasına dair ödeme emirleri ve ekli belgeler incelendiğinde; … tarih ve …nolu Belediye Meclis kararı ile Belediye ile … Derneği ile ortak hizmet projesinin gerçekleştirilmesine ve protokolün imzalanmasına dair Belediye başkanına yetki verildiği; Belediye ile söz konusu kulüp arasında, … tarihinde imzalanan tadil sözleşmesi ve işbirliği protokolünde … tarihli … Derneği Loca Koltuk Satış Sözleşmesinin tarafları bağlamaya devam edeceğini ve … kişilik locanın koltuk devrine ilişkin imzalanmış olan … tarihli … Derneği Loca Koltuk Satış Sözleşmesi ile birlikte değerlendirileceği; belediye misafirlerine kullandırılmak üzere davetiye verileceği; davetiyelerin belediyeye teslim edileceği; misafirlerin maça giriş işlemlerinin yapılacağı; üç yıllık loca kiralama sözleşmesinin yapılacağının belirtildiği görülmüştür. Her ne kadar ortak hizmet projesi adı altında protokol düzenlense de, protokole konu projenin toplumun ihtiyaç ve sorunlarına yönelik çözümler üretecek ve toplumsal gelişmeye katkı sağlayacak nitelikte ortak hizmet projesi değil, loca kiralama işi olduğu anlaşılmaktadır.
Sorumlular savunmalarında; 5393 sayılı Belediye Kanununun 14 üncü maddesinin (b) bendinde belirtildiği üzere, sportif faaliyetler ve amatör spor kulüplerine nakdi yardım yapılabileceğini belirtseler de, 5393 sayılı Belediye Kanununun “Belediyenin görev ve sorumlulukları” başlıklı 14 üncü maddesinde;
“Belediye, mahallî müşterek nitelikte olmak şartıyla; …
Gerektiğinde, sporu teşvik etmek amacıyla gençlere spor malzemesi verir, amatör spor kulüplerine ayni ve nakdî yardım yapar ve gerekli desteği sağlar, her türlü amatör spor karşılaşmaları düzenler, yurt içi ve yurt dışı müsabakalarda üstün başarı gösteren veya derece alan öğrencilere, sporculara, teknik yöneticilere ve antrenörlere belediye meclisi kararıyla ödül verebilir. ...
…
Belediyenin görev, sorumluluk ve yetki alanı belediye sınırlarını kapsar....”
Denilerek, belediyelerin belediye sınırları içinde ve mahalli müşterek nitelikte olmak şartı ile sadece amatör spor kulüplerine yardım yapabilecekleri belirtilmiştir.
Bahsi geçen kulüp, profesyonel niteliğe sahip bir kulüptür. 5393 Sayılı Belediye Kanunu, belediyenin sporu teşvik etmek amacıyla yapacağı nakdî yardımı, sadece amatör spor kulüplerine yapabileceği şeklinde sınırlandırmış olup; ilgili kulübe meclis kararı ile loca kiralaması şeklinde kira yardımı yapılması mevzuata aykırılık oluşturmaktadır.
Sorumlular savunmalarında, her ne kadar “…” konulu ortak hizmet projesi kapsamında vatandaşlardan gelen talepler doğrultusunda, vatandaşların spor bilincinin yaygınlaştırılması için futbol müsabakalarını izlemeleri, … Kulübünde spor yapan profesyonel sporcularla tanışabilmeleri, spor bilinci ve sportif öngörülerin artması konusunda sporcuların deneyimlerinden faydalanabilmeleri ve ilgi duydukları spor branşını öğrenmelerini sağlama faaliyetlerinin yerine getirilmesinin amaçlandığını ve … Kulübünün Kamu yararına çalışan dernek statüsünde olduğunu belirtseler de; loca kiralanmasının belediyenin sorumluluk alanına giren bir konu olmaması nedeniyle mevzuatta dayanağı yoktur.
Belediye tarafından profesyonel spor kulübü olan … Derneğinden ofis kiralaması adı altında loca kiralaması gideri, mahallî müşterek olma ve Belediyeye ait bir vazifenin ifası niteliğinde bulunmadığından, 5393 sayılı Belediye Kanununun “Belediyenin giderleri” başlıklı 60 ıncı maddesinde belirtilen belediye giderleri kapsamına da girmemektedir.
5018 sayılı Kanunun 31 inci maddesinin üçüncü fıkrasında, “Kanunların verdiği yetkiye istinaden yönetim kurulu, icra komitesi, komisyon ve benzeri kurul veya komite kararıyla yapılan harcamalarda, harcama yetkisinden doğan sorumluluk kurul, komite veya komisyona ait olur” denilmektedir. 14.06.2007 tarih ve 5189/1 karar nolu 5018 sayılı Kanun Çerçevesinde Sorumlu Tutulacak Görevli ve Yetkililerin Belirlenmesi Hakkında Sayıştay Genel Kurul Kararı gereği, söz konusu loca kiralanmasına karar verilen … tarih ve … sayılı meclis kararında, kabul oyu kullanan Belediye Meclis Üyeleri de sorumludur. Kiralamanın uygun olduğuna karar verilen Meclis Kararında imzası bulunan Üst Yönetici sıfatıyla Belediye Başkanının da sorumluluğu bulunmaktadır.
Diğer taraftan; kamu zararı, yukarıda açıklandığı üzere, mevzuata aykırı protokol ve sözleşme imzalanmasından doğmuştur. Sözleşmenin imzalanması ile idari işlem tamamlanmış ve sözleşmenin taraflarının hak ve borçları belirlenmiştir. Ödeme emri belgesini harcama yetkilisi ve gerçekleştirme görevlisi olarak imzalayan görevlilerin, sözleşmenin imzalanması aşamasında/kamu zararının doğması ile ilgili herhangi bir işlemleri yoktur. Anılan kamu görevlileri, içerik olarak mevzuata aykırı olmakla birlikte, tekemmül etmiş protokol ve sözleşmeden kaynaklanan idare borcunu yerine getirmiş, bunlardan kaynaklanan hakları, öngörülen zamanda ve miktarda ilgililerine ödemişlerdir. Söz konusu görevlilerin, idare adına Üst Yönetici (Belediye Başkanı) tarafından imzalanan protokol ve sözleşmenin gereklerini yerine getirmemek gibi bir seçenekleri bulunmamaktadır. Bu nedenle, idare adına imzalanan mevzuata aykırı protokol ve sözleşmeden kaynaklanan, idarenin yükümlüklerini yerine getirmek için düzenlenen ödeme emri belgelerini, harcama yetkilisi ve gerçekleştirme görevlisi olarak imzalayan kamu görevlilerinin, bu sözleşmeden kaynaklanan kamu zararından sorumlulukları bulunmamaktadır.
Bu itibarla, Belediye tarafından … Derneğinden “…” ortak hizmet projesi kapsamında, stadyumda üç yıllık loca kiralaması sonucu oluşan … TL kamu zararının; Üst Yönetici … ile Diğer Gerçekleştirme Görevlileri (Belediye Meclis Üyeleri) …, …, …, …, …, …, …, …, …, …, …, …, …, , …, …, …, …, …, …, …, …, …, …, …, …, .., …, …, …, …, …, …, … ve …’ya müştereken ve müteselsilen, 6085 sayılı Sayıştay Kanununun 53 üncü maddesi gereği işleyecek faizleriyle birlikte ödettirilmesine;
İşbu ilamın tebliğinden itibaren altmış gün içerisinde 6085 sayılı Sayıştay Kanununun 55 inci maddesi uyarınca Sayıştay Temyiz Kurulu nezdinde temyiz yolu açık olmak üzere oy çokluğu ile,
Azınlık Görüşü:
Üye … sorumluluğa ilişkin azınlık görüş gerekçesi:
“Kamu zararı oluştuğu yönündeki görüşe katılmakla birlikte, sorumluluk bakımından aşağıda belirtilen nedenlerle çoğunluk görüşüne katılmıyorum.
5018 sayılı Kanunun 32 ve 33 üncü maddelerine göre, ödeme emri belgesini düzenlemekle görevlendirilmiş gerçekleştirme görevlisinin, düzenlediği belge ile birlikte harcama sürecindeki diğer belgelerin doğruluğundan ve mevzuata uygunluğundan harcama yetkilisi ile birlikte sorumlu tutulması gerektiği belirtildiğinden, ödeme evrakı üzerinde imzası bulunan gerçekleştirme görevlisi ve harcama yetkilisinin de sorumluluğu bulunmaktadır.”
Kararla ilgili sorunuz mu var?