Karar Künyesi
Karar Türü:
Sayıştay 3. Daire Kararı
Karar Tarihi:
4/27/2023
Karar No:
145
Esas No:
449
KARAR
Taşıt Kiralama Bedellerinin Kasko Sigortası Değerinin %2’sini Aşması
… A.Ş.’ye … TL bedelle ihale edilen “…” işinde, kiralanan bazı taşıtların mevzuat ve teknik şartnamesine aykırı olarak aylık kiralama bedellerinin kasko sigortası değerinin %2’sini aşması sonucu … TL kamu zararına sebebiyet verildiği iddiasıyla ilgili olarak dosyada mevcut bilgi ve belgeler değerlendirilmiştir.
05.01.1961 tarihli ve 237 sayılı Taşıt Kanununun “Kanunun şümulü” başlıklı 1 inci maddesinde belediye tarafından kullanılacak taşıtların bu Kanun hükümlerine tabi olduğu, 12 nci maddesinde ise hizmet alımı suretiyle edinilecek taşıtların cinsi, adedi, yaşı, hangi hizmetlerde kullanılacağı, kaynağı, yabancı menşeli olup olmayacağı ve diğer hususlar için gerekli esas ve usullerin Cumhurbaşkanınca belirleneceği düzenlenmiştir.
02.07.2018 tarihli ve 703 sayılı Anayasada Yapılan Değişikliklere Uyum Sağlanması Amacıyla Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Karanamenin Geçici 16 ncı maddesine göre bu Kanun Hükmünde Kararnamenin yürürlüğe girdiği tarihten önce, bu Kanun Hükmünde Kararname ile değişiklik yapılan kanunların ve kanun hükmünde kararnamelerin ilgili maddeleri gereğince yürürlüğe konulmuş olan Bakanlar Kurulu tarafından çıkarılan yönetmelikler ile diğer düzenleyici işlemler yürürlükten kaldırılmadıkça geçerliliğini sürdürmektedir.
17.03.2006 tarihli ve 2006/10193 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Hizmet Alımı Suretiyle Taşıt Edinilmesine İlişkin Usul ve Esasların “Temel Amaç” başlıklı 5 inci maddesinde;
“Kamu hizmetlerinin gerektirdiği taşıt ihtiyacının hizmet alımı yoluyla karşılanmasının temel amacı, kamudaki taşıt giderlerinin asgari seviyeye indirilmesi ve kaynakların savurganlığa yol açılmadan, bütçe olanaklarıyla uyumlu bir biçimde kullanımının sağlanmasıdır.” hükmü yer almaktadır.
02.10.2014 tarihli ve 29137 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 2014/6814 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile adı geçen Usul ve Esaslarda bazı değişikliklere gidilmiştir. Bu değişiklik ile Esas ve Usullerin “Genel Esaslar” başlıklı 6 ncı maddesinde ise;
“…
(2) Genel yönetim kapsamındaki kamu idareleri ile bu idarelere bağlı döner sermayelerin (Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği ile TBMM Genel Sekreterliği hariç) hizmetleri için ihtiyaç duyulan binek, station-wagon, arazi binek, kaptı kaçtı, panel ve pick-up tipi taşıtların (fiilen arazi üzerinde çalışan arazi binek ve pick-up’lar hariç) hizmet alımı yöntemiyle ediniminde;
a) Şoför giderleri hariç yapılan taşıt kiralamalarında aylık kiralama bedeli (katma değer vergisi hariç, her türlü bakım-onarım, sigorta ve benzeri giderler dahil), taşıtın Türkiye Sigorta, Reasürans ve Emeklilik Şirketleri Birliği tarafından yayımlanan ve harcama talimatının verildiği yılın ocak ayı itibarıyla uygulanacak Motorlu Kara Taşıtları Kasko Değer Listesinde yer alan kasko sigortası değerinin %2’sini aşmayacaktır.
…
(4) İkinci fıkra çerçevesinde hizmet alımı yöntemiyle edinilemeyen taşıtlar ile Kanuna bağlı (1) ve (2) sayılı cetvellerde yer alan makam ve hizmetler için edinilecek taşıtların temininde satın alma yöntemi tercih edilecektir.”
hükümleri eklenmiştir.
237 sayılı Kanunun 2 nci maddesinde yer alan “Traktör, arozöz, motorla işleyen her çeşit ziraat ve inşaat makineleri, hava taşıtları ve zırhlı ambulanslar ile münhasıran askeri maksatlar için kullanılan ve ordunun silah ve teçhizatından madut bulunan taşıtlar bu kanun hükümlerine tabi değildir.” hükmü ile hangi taşıtların Kanun kapsamı dışında olduğu, 3 üncü maddesinde de taşıt ve taşıt çeşitlerine ilişkin tariflerin yer aldığı görülmektedir.
Aynı Kanunun “Kurumların Edinebilecekleri Taşıtlar” başlıklı 7 nci maddesinde;
“Kurumların taşıt ihtiyaçlarını hizmet alımı suretiyle karşılamaları esastır. Bu şekilde temini mümkün olmayan, ekonomik bulunmayan veya sağlık, savunma ve güvenlik gibi nedenlerle hizmet alımı suretiyle karşılanması uygun görülmeyen taşıtlar diğer yollarla edinilebilir.
Kullanılacak bu taşıtların, muayyen ve standart tipte, lüks ve gösterişten uzak, memleket yollarına elverişli ucuz ve ekonomik olanlarından temin olunması şarttır.”
hükümleri yer almaktadır.
Dolayısıyla, Taşıt Kanununda hangi taşıtların kapsam dışında olduğu, hangi taşıtların ne şekilde kiralanabileceği, kapsam dâhilinde olup çeşitli nedenlerle (ekonomik bulunmama gibi) kiralanamayan taşıtların genel esaslara göre satın alınabileceği yönünde düzenlemeler yapılmıştır.
… Belediyesi Destek Hizmetleri Destek Hizmetleri Daire Başkanlığı tarafından ihale edilen “ …” işine ait teknik şartnamesinin Çalıştırma Esasları ve Genel Koşullara İlişkin Hususlar başlıklı 3 üncü maddesinde ise:
“3.1. Bakanlar Kurulu tarafından yayınlanan Hizmet Alımı Suretiyle Taşıt Edinilmesine İlişkin Esas ve Usullerin 6.maddesine "şoför giderleri hariç yapılan taşıt kiralamalarında aylık kiralama bedeli (katma değer vergisi hariç, her türlü bakım onarım, sigorta ve benzeri giderler dahil) taşıtın Türkiye Sigorta, Reasürans ve Emeklilik Şirketleri Birliği tarafından yayımlanan ve harcama talimatının verildiği yılın ocak ayı itibarıyla uygulanacak Motorlu Kara Taşıtları Kasko Değer Listesinde yer alan kasko sigortası değerinin %2'sini aşmayacaktır" hükmü bulunmaktadır. Bu hükme istinaden ihale konusu araçlardan binek, station-wagon, arazi binek, kaptı kaçtı, panel ve pick-up tipi araçlardan teklif edilen fiyatlar belirtilen esaslar çerçevesinde belirlenen kasko değerinin %2'sini aşmayacaktır.”
hükümleri yer almaktadır.
Hizmet Alımı Suretiyle Taşıt Edinilmesine İlişkin Esas ve Usuller Hakkındaki Bakanlar Kurulu Kararının 6 ncı maddesinde, fiilen arazi üzerinde çalışan arazi binek ve pick-up’lar kapsam dışında bırakılmışken söz konusu işe ait teknik şartnamenin 3 üncü maddesiyle bu türlü bir ayrıma gidilmemiş, arazi binek ve pick-up’ların tamamı için kiralama bedellerinin kasko sigortası değerlerinin %2’sini aşamayacağı şartı getirilmiştir. Bu durumda ihale dokümanı olan teknik şartname ile getirilen şartın işin uygulanması sırasında da gözetilmesi ve kiralanan araçlardan binek, station-wagon, arazi binek, kaptı kaçtı, panel ve pick-up tipi olanların tamamı için aylık kira bedellerinin kasko değerlerinin %2’sini aşmaması gerekmektedir.
Yapılan incelemede söz konusu iş kapsamında kiralanan 10 adet binek araç, 5 adet çift kabin kamyonet ve 20 adet pick-up’ın kiralama bedellerinin kasko sigorta değerlerinin %2’sini aştığı tespit edilmiştir.
Bu itibarla, Hizmet Alımı Suretiyle Taşıt Edinilmesine İlişkin Usul ve Esasların 6 ncı maddesi ve işe ait Teknik Şartnamenin 3 üncü maddesi gereği, şoförsüz olarak kiralanan taşıtların aylık kiralama bedellerinin Türkiye Sigorta, Reasürans ve Emeklilik Şirketleri Birliği tarafından yayımlanan ve harcama talimatının verildiği ocak ayı itibariyle uygulanacak motorlu kara taşıtları kasko değer listesinde yer alan kasko bedellerinin %2’sini aşması neticesinde, 10.12.2003 tarihli ve 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun 71 inci maddesinin birinci fıkrasında; “kamu görevlilerinin kasıt, kusur veya ihmallerinden kaynaklanan mevzuata aykırı karar, işlem veya eylemleri sonucunda kamu kaynağında artışa engel veya eksilmeye neden olunması” şeklinde tanımlanan kamu zararına sebebiyet verilmiştir.
Ancak çeşitli tip ve özelliklerde araç kiralama hizmet alımı işinde mevzuatta yer alan üst limitlerin aşılarak ödemede bulunulması sonucu sebep olunan … TL kamu zararının, … tarih ve … yevmiye numaralı Muhasebe İşlem Fişi ile ahiz … A.Ş’nin alacaklarından kesinti yapılmak suretiyle tahsil edildiği anlaşıldığından söz konusu kamu zararı için ilişilecek husus kalmadığına, 6085 sayılı Sayıştay Kanununun 55 inci maddesi uyarınca ilamın tebliğ tarihinden itibaren altmış gün içerisinde Sayıştay Temyiz Kurulu nezdinde temyiz yolu açık olmak üzere oy birliğiyle karar verildi.
… A.Ş.’ye … TL bedelle ihale edilen “…” işinde, kiralanan bazı taşıtların mevzuat ve teknik şartnamesine aykırı olarak aylık kiralama bedellerinin kasko sigortası değerinin %2’sini aşması sonucu … TL kamu zararına sebebiyet verildiği iddiasıyla ilgili olarak dosyada mevcut bilgi ve belgeler değerlendirilmiştir.
05.01.1961 tarihli ve 237 sayılı Taşıt Kanununun “Kanunun şümulü” başlıklı 1 inci maddesinde belediye tarafından kullanılacak taşıtların bu Kanun hükümlerine tabi olduğu, 12 nci maddesinde ise hizmet alımı suretiyle edinilecek taşıtların cinsi, adedi, yaşı, hangi hizmetlerde kullanılacağı, kaynağı, yabancı menşeli olup olmayacağı ve diğer hususlar için gerekli esas ve usullerin Cumhurbaşkanınca belirleneceği düzenlenmiştir.
02.07.2018 tarihli ve 703 sayılı Anayasada Yapılan Değişikliklere Uyum Sağlanması Amacıyla Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Karanamenin Geçici 16 ncı maddesine göre bu Kanun Hükmünde Kararnamenin yürürlüğe girdiği tarihten önce, bu Kanun Hükmünde Kararname ile değişiklik yapılan kanunların ve kanun hükmünde kararnamelerin ilgili maddeleri gereğince yürürlüğe konulmuş olan Bakanlar Kurulu tarafından çıkarılan yönetmelikler ile diğer düzenleyici işlemler yürürlükten kaldırılmadıkça geçerliliğini sürdürmektedir.
17.03.2006 tarihli ve 2006/10193 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Hizmet Alımı Suretiyle Taşıt Edinilmesine İlişkin Usul ve Esasların “Temel Amaç” başlıklı 5 inci maddesinde;
“Kamu hizmetlerinin gerektirdiği taşıt ihtiyacının hizmet alımı yoluyla karşılanmasının temel amacı, kamudaki taşıt giderlerinin asgari seviyeye indirilmesi ve kaynakların savurganlığa yol açılmadan, bütçe olanaklarıyla uyumlu bir biçimde kullanımının sağlanmasıdır.” hükmü yer almaktadır.
02.10.2014 tarihli ve 29137 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 2014/6814 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile adı geçen Usul ve Esaslarda bazı değişikliklere gidilmiştir. Bu değişiklik ile Esas ve Usullerin “Genel Esaslar” başlıklı 6 ncı maddesinde ise;
“…
(2) Genel yönetim kapsamındaki kamu idareleri ile bu idarelere bağlı döner sermayelerin (Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği ile TBMM Genel Sekreterliği hariç) hizmetleri için ihtiyaç duyulan binek, station-wagon, arazi binek, kaptı kaçtı, panel ve pick-up tipi taşıtların (fiilen arazi üzerinde çalışan arazi binek ve pick-up’lar hariç) hizmet alımı yöntemiyle ediniminde;
a) Şoför giderleri hariç yapılan taşıt kiralamalarında aylık kiralama bedeli (katma değer vergisi hariç, her türlü bakım-onarım, sigorta ve benzeri giderler dahil), taşıtın Türkiye Sigorta, Reasürans ve Emeklilik Şirketleri Birliği tarafından yayımlanan ve harcama talimatının verildiği yılın ocak ayı itibarıyla uygulanacak Motorlu Kara Taşıtları Kasko Değer Listesinde yer alan kasko sigortası değerinin %2’sini aşmayacaktır.
…
(4) İkinci fıkra çerçevesinde hizmet alımı yöntemiyle edinilemeyen taşıtlar ile Kanuna bağlı (1) ve (2) sayılı cetvellerde yer alan makam ve hizmetler için edinilecek taşıtların temininde satın alma yöntemi tercih edilecektir.”
hükümleri eklenmiştir.
237 sayılı Kanunun 2 nci maddesinde yer alan “Traktör, arozöz, motorla işleyen her çeşit ziraat ve inşaat makineleri, hava taşıtları ve zırhlı ambulanslar ile münhasıran askeri maksatlar için kullanılan ve ordunun silah ve teçhizatından madut bulunan taşıtlar bu kanun hükümlerine tabi değildir.” hükmü ile hangi taşıtların Kanun kapsamı dışında olduğu, 3 üncü maddesinde de taşıt ve taşıt çeşitlerine ilişkin tariflerin yer aldığı görülmektedir.
Aynı Kanunun “Kurumların Edinebilecekleri Taşıtlar” başlıklı 7 nci maddesinde;
“Kurumların taşıt ihtiyaçlarını hizmet alımı suretiyle karşılamaları esastır. Bu şekilde temini mümkün olmayan, ekonomik bulunmayan veya sağlık, savunma ve güvenlik gibi nedenlerle hizmet alımı suretiyle karşılanması uygun görülmeyen taşıtlar diğer yollarla edinilebilir.
Kullanılacak bu taşıtların, muayyen ve standart tipte, lüks ve gösterişten uzak, memleket yollarına elverişli ucuz ve ekonomik olanlarından temin olunması şarttır.”
hükümleri yer almaktadır.
Dolayısıyla, Taşıt Kanununda hangi taşıtların kapsam dışında olduğu, hangi taşıtların ne şekilde kiralanabileceği, kapsam dâhilinde olup çeşitli nedenlerle (ekonomik bulunmama gibi) kiralanamayan taşıtların genel esaslara göre satın alınabileceği yönünde düzenlemeler yapılmıştır.
… Belediyesi Destek Hizmetleri Destek Hizmetleri Daire Başkanlığı tarafından ihale edilen “ …” işine ait teknik şartnamesinin Çalıştırma Esasları ve Genel Koşullara İlişkin Hususlar başlıklı 3 üncü maddesinde ise:
“3.1. Bakanlar Kurulu tarafından yayınlanan Hizmet Alımı Suretiyle Taşıt Edinilmesine İlişkin Esas ve Usullerin 6.maddesine "şoför giderleri hariç yapılan taşıt kiralamalarında aylık kiralama bedeli (katma değer vergisi hariç, her türlü bakım onarım, sigorta ve benzeri giderler dahil) taşıtın Türkiye Sigorta, Reasürans ve Emeklilik Şirketleri Birliği tarafından yayımlanan ve harcama talimatının verildiği yılın ocak ayı itibarıyla uygulanacak Motorlu Kara Taşıtları Kasko Değer Listesinde yer alan kasko sigortası değerinin %2'sini aşmayacaktır" hükmü bulunmaktadır. Bu hükme istinaden ihale konusu araçlardan binek, station-wagon, arazi binek, kaptı kaçtı, panel ve pick-up tipi araçlardan teklif edilen fiyatlar belirtilen esaslar çerçevesinde belirlenen kasko değerinin %2'sini aşmayacaktır.”
hükümleri yer almaktadır.
Hizmet Alımı Suretiyle Taşıt Edinilmesine İlişkin Esas ve Usuller Hakkındaki Bakanlar Kurulu Kararının 6 ncı maddesinde, fiilen arazi üzerinde çalışan arazi binek ve pick-up’lar kapsam dışında bırakılmışken söz konusu işe ait teknik şartnamenin 3 üncü maddesiyle bu türlü bir ayrıma gidilmemiş, arazi binek ve pick-up’ların tamamı için kiralama bedellerinin kasko sigortası değerlerinin %2’sini aşamayacağı şartı getirilmiştir. Bu durumda ihale dokümanı olan teknik şartname ile getirilen şartın işin uygulanması sırasında da gözetilmesi ve kiralanan araçlardan binek, station-wagon, arazi binek, kaptı kaçtı, panel ve pick-up tipi olanların tamamı için aylık kira bedellerinin kasko değerlerinin %2’sini aşmaması gerekmektedir.
Yapılan incelemede söz konusu iş kapsamında kiralanan 10 adet binek araç, 5 adet çift kabin kamyonet ve 20 adet pick-up’ın kiralama bedellerinin kasko sigorta değerlerinin %2’sini aştığı tespit edilmiştir.
Bu itibarla, Hizmet Alımı Suretiyle Taşıt Edinilmesine İlişkin Usul ve Esasların 6 ncı maddesi ve işe ait Teknik Şartnamenin 3 üncü maddesi gereği, şoförsüz olarak kiralanan taşıtların aylık kiralama bedellerinin Türkiye Sigorta, Reasürans ve Emeklilik Şirketleri Birliği tarafından yayımlanan ve harcama talimatının verildiği ocak ayı itibariyle uygulanacak motorlu kara taşıtları kasko değer listesinde yer alan kasko bedellerinin %2’sini aşması neticesinde, 10.12.2003 tarihli ve 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun 71 inci maddesinin birinci fıkrasında; “kamu görevlilerinin kasıt, kusur veya ihmallerinden kaynaklanan mevzuata aykırı karar, işlem veya eylemleri sonucunda kamu kaynağında artışa engel veya eksilmeye neden olunması” şeklinde tanımlanan kamu zararına sebebiyet verilmiştir.
Ancak çeşitli tip ve özelliklerde araç kiralama hizmet alımı işinde mevzuatta yer alan üst limitlerin aşılarak ödemede bulunulması sonucu sebep olunan … TL kamu zararının, … tarih ve … yevmiye numaralı Muhasebe İşlem Fişi ile ahiz … A.Ş’nin alacaklarından kesinti yapılmak suretiyle tahsil edildiği anlaşıldığından söz konusu kamu zararı için ilişilecek husus kalmadığına, 6085 sayılı Sayıştay Kanununun 55 inci maddesi uyarınca ilamın tebliğ tarihinden itibaren altmış gün içerisinde Sayıştay Temyiz Kurulu nezdinde temyiz yolu açık olmak üzere oy birliğiyle karar verildi.
Kararla ilgili sorunuz mu var?