KARAR

Dosya kapsamındaki bilgi ve belgelerin incelenmesi sonucunda;

Belediye tarafından Yiyecek Yardımı Yönetmeliği’ne aykırı olarak personele elektronik veresiye defteri verilerek ve yemek bedelinin personelden kesilmesi gereken tutardan daha azının kesilerek yemek yardımı yapıldığı görülmüştür.

657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun “Yiyecek Yardımı” başlıklı 212’nci maddesinde, “Devlet memurlarının hangi hallerde yiyecek yardımından ne şekilde faydalanacakları ve bu yardımın uygulanması ile ilgili esaslar Maliye Bakanlığı ile Başbakanlık Devlet Personel Başkanlığının birlikte hazırlayacakları bir yönetmelik ile tespit olunur.” denilmiş ve bu hükme istinaden 11.12.1986 tarih ve 19308 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Devlet Memurları Yiyecek Yardımı Yönetmeliği’nin;

“Yardım Şekli” başlıklı 3’üncü maddesinde, “Yiyecek yardımı sadece yemek verme şeklinde yapılır. Bu yardım, nakten veya kupon, kart, fiş ya da bu mahiyette bir ödeme aracı verilmek suretiyle yapılamaz.”,

“Yemek Sevisi Giderleri” başlıklı 4’üncü maddesinde, “Yiyecek yardımının gerektirdiği giderler, yemek maliyetlerinin yarısını aşmamak üzere, bu Yönetmelik kapsamına dahil memur kadrosu adedine göre kurum bütçelerine konulacak ödeneklerle karşılanır.

Ödenek dağıtımı yemek servisi kurulacak kurumdaki memur sayısı dikkate alınmak suretiyle yapılır.”,

“Yardımın Şartları” başlıklı 5’inci maddesinde, “Kurum bütçelerine yiyecek yardımı karşılığı olarak konulan ödenek, memurlara yemek vermek üzere kurulan yemek servisi, yardım sandığı, dernek veya bu mahiyetteki kuruluşa ödenir. Yiyecek yardımının gerektirdiği giderler sadece yemek servisi, yardım sandığı, dernek veya bu mahiyetteki kuruluş tarafından yapılır.

Yemek servisi, yiyecek yardımından faydalanabilecek personel sayısının asgari 50 olması ve yemekhane için elverişli bulunması şartıyla atamaya yetkili amirin onayı ile kurulabilir. Yiyecek yardımı bu şekilde kurulan yemek servislerinde yapılır.

Yemek servisi için gerekli bina, tesis ve demirbaş eşya kurumlarca sağlanır. Bunlara karşılık memurlardan ücret alınmaz.”,

hükümlerine yer verilmiştir.

Yukarıda yer alan mevzuat hükümleri çerçevesinde, yemek yardımı sadece yemek verme şeklinde yapılacak, yiyecek yardımının gerektirdiği giderler, yemek maliyetlerinin yarısını aşmamak üzere Devlet Memurları Yiyecek Yardımı Yönetmeliği kapsamına dahil memur kadrosu adedine göre kurum bütçelerine konacak ödeneklerle karşılanacaktır. Ödenek dağıtımında yemek servisi kurulacak kurumdaki memur sayısı dikkate alınmak suretiyle yapılacak, yemek bedelinin bütçeden karşılanamayan kısmı ise yemek yiyenlerden alınacaktır. Yönetmeliğin 4’üncü maddesi uyarınca yemek maliyetlerinin yarısını aşmamak üzere kurum bütçelerinden yapılan yemek yardımı Ankara, İstanbul ve İzmir illerinin büyükşehir belediyesi sınırları içinde görev yapan personel için yemek maliyetlerinin azami üçte ikisi diğer iller için yarısı olarak uygulanabilecektir.

Buna göre kurum bütçesinden memurların her gün yiyebileceği ihtimaline karşılık konulan yiyecek yardımı ödeneğinden yemek maliyetinin yarısını aşmamak üzere harcama yapılabileceğinden, yemek maliyetinin bütçeden karşılanamayacak olan kısmı yemek yiyenlerden karşılanacaktır. Yemek yiyenlerden alınacak yemek ücretleri tarifesi ise her yılbaşında Bütçe Uygulama Talimatı ile asgari rakamlar üzerinden belirlenmekte olup, 2020 yılı için öğle yemeği servisinden faydalanacak olan memurlardan ve sözleşmeli personelden alınacak asgari yemek bedelleri; 15/01/2020 tarihli ve 31009 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Hazine ve Maliye Bakanlığının (Sıra No:1) numaralı 2020 Yılı Devlet Memurları Yiyecek Yardımı Yönetmeliği Uygulama Tebliği ile belirlenmiştir. Böylece kurumlar yemek maliyetinin kalan kısmını karşılayacak şekilde bu Tebliğde belirtilen rakamların daha üstünde fiyat tespit edebileceklerdir.

Anılan Uygulama Tebliği ile belirlenen miktarlar alınması gereken en az miktarı ifade etmektedir. Eğer Bütçe Uygulama Talimatında belirtilen miktarlar üzerinden kişilerden tahsil edilen bedel, yemeğin maliyetinin kalanını karşılamaya yetmiyorsa, kişilerden tahsil edilen miktarın yemeğin maliyetinin kalan kısmını karşılayacak şekilde artırılması veya yemeğin maliyetinin düşürülmesi gerekmektedir. Aksi takdirde yemek maliyetinin yarısından fazla bir miktarı bütçeden karşılanmış olacaktır ki bu da Kanuna aykırıdır. Kaldı ki devlet memurlarının yiyecek yardımından hangi hallerde, ne şekilde faydalanacaklarını ve bu yardımın uygulanması ile ilgili esasları belirlemek amacıyla hazırlanan Devlet Memurları Yiyecek Yardımı Yönetmeliği’nin “Yardım Şekli” başlıklı 3’üncü maddesinde yiyecek yardımının yemek verme şeklinde yapılacağı ve bu yardım karşılığında nakden bir ödemede bulunulmayacağı da açık bir şekilde ifade edilmiştir.

Dosya kapsamından, Belediye tarafından memurlara sunulacak yemek hizmeti işi personele öğlen yemeği verilmesi şeklinde … ve … tarihlerinde gerçekleştirilen iki ihale ile “Memur ve Sözleşmeli Personele Öğlen Yemeği Hizmeti Alınması” kapsamında … Turizm İşl. ve Özel Sağlık Hiz. A.Ş.’den temin edildiği, ancak hizmetin ifasının işin teknik şartnamesinde yemek hizmetinin nakdi yardım niteliğinde olan para temsili araçlarla yapılamayacağı ifade edildiği halde personele, 15.10.2019 tarihli ihale için günlük 29,16 TL, diğer ihale için ise günlük 27,27 TL yüklenerek adı geçen firmanın restoranlarında yemek yenilmesini ve İlde mevcut birtakım marketlerde gıda alışverişi yapılmasını sağlayan elektronik veresiye defteri (…) verilmesi suretiyle gerçekleştirildiği, buna karşın personelden anılan Tebliğ’e ekli asgari bedeller dikkate alınarak personelin bulunduğu unvana göre 1,48 TL ile 7,10 TL arasındaki tutarlar üzerinden kesinti yapıldığı anlaşılmıştır.

10.02.2018 tarih ve 30328 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 2017/11180 sayılı Bakanlar Kurulu kararıyla Devlet Memurları Yiyecek Yardımı Yönetmeliği’nin 3 ve 5’inci maddelerinde yapılan değişiklikle, yemek yardımının, sadece yemek verme şeklinde yapılacağı ve bu yardımın nakden veya kupon, kart, fiş, bilet ya da bu mahiyette bir ödeme aracı verilmek suretiyle yapılamayacağı, yiyecek yardımının gerektirdiği giderlerin, sadece yemek servisi, yardım sandığı, dernek veya bu mahiyetteki kuruluş tarafından yapılacağı, yiyecek yardımının bu şekilde kurulan yemek servislerinde yapılacağı hüküm altına alınmıştır.

Söz konusu değişikliğin ana gerekçesi personele yemek verme yerine ödeme araçlarıyla yapılan nakdi ödemeleri hiçbir tereddüde mahal vermeyecek şekilde engellemek olduğu anlaşılmakla birlikte yemek hizmetinin Kanun’da öngörülmüş sosyal bir hak oluşu, bu hakkın bir şekilde yerine getirilmesi gerekliliği, aksi halde yemek yardımından yemek vermek üzere kurulan yemek servisi, yardım sandığı, dernek veya bu mahiyetteki kuruluş vasıtasıyla faydalanan memurlara nazaran Kanun’da öngörülmüş bir haktan mahrum bırakılma gibi bir durum söz konusu olacağından bu tür bir uygulamanın memur lehine değerlendirilerek kabul edilmesi gerekmektedir.

Ayrıca Belediye tarafından 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu kapsamında yemek hizmeti alımı için yapılan ihale sonucu ihaleyi kazanan firma ile sözleşme yapılmıştır. 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunun’un 71’inci maddesinde ise kamu zararı; “kamu görevlilerinin kasıt, kusur veya ihmallerinden kaynaklanan mevzuata aykırı karar, işlem veya eylemleri sonucunda kamu kaynağında artışa engel veya eksilmeye neden olunmasıdır.” şeklinde tanımlanmıştır. Her ne kadar mevzuatta ve sözleşmede yemek hizmetinin personele yemek verilmesi suretiyle yapılacağı hüküm altına alınmış olsa da tarafların sözleşme gereği yükümlülüklerini karşılıklı ifa ettikleri düşünüldüğünde yemek bedelinin %50’si kadar tutarın belediye bütçesinden ödenmesinde kamu zararı oluşturacak bir husus bulunmamaktadır.

Bununla birlikte, anılan Yönetmeliğin 4’üncü maddesine göre yemek yardımı tutarının hiçbir şekilde bütçeden yapılan giderin %50’sini geçmemesi gerekmektedir. Belediye tarafından yemek maliyeti firmaya ödemekte, bordrodan ise Bütçe Uygulama Talimatı ile belirlen kişilerden alınması gereken en düşük tutar alınarak yemek maliyetinin %50’sini geçen ödeme yapılmaktadır. Bu sebeple, somut olayda yemek maliyetinin %50’sinden fazlasının kurum bütçesinden ödenmesi sonucu … TL tutarında kamu zararına neden olunmuştur.

Bu itibarla, sorguda kamu zararı olarak hesaplanan … TL’nin;

… TL’si için ilişilecek husus bulunmadığına,

Kamu zararı olan … TL’nin;

… TL’sinin Harcama Yetkilisi (Muhtarlık İşleri Müdürü) … ve Gerçekleştirme Görevlisi (Bilgisayar İşletmeni) …’na,

… TL’sinin Harcama Yetkilisi (Muhtarlık İşleri Müdürü) … ve Gerçekleştirme Görevlisi (Uzman) …’ye

müştereken ve müteselsilen 6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 53’üncü maddesi gereğince hüküm tarihinden itibaren işleyecek faizi ile ödettirilmesine,

6085 sayılı Kanun’un 55’inci maddesi uyarınca işbu İlamın tebliğ tarihinden itibaren altmış gün içerisinde Sayıştay Temyiz Kurulu nezdinde temyiz yolu açık olmak üzere oy çokluğuyla karar verildi.

Karşı oy

Üye …’un karşı oy gerekçesi:

Belediye tarafından memurlara sunulacak yemek hizmeti 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu kapsamında … ve … tarihlerinde gerçekleştirilen iki ihale ile “Memur ve Sözleşmeli Personele Öğlen Yemeği Hizmeti Alınması” işi olarak … Turizm İşl. ve Özel Sağlık Hiz. A.Ş.’den temin edilmiştir.

İhale sonucu belirlenen Yüklenici ile İdare karşılıklı olarak edimlerini ifa etmek üzere sözleşme imzalanmıştır. Söz konusu yemek yardımı ihale ile sözleşme imzalanarak yapıldığından Devlet Memurları Yiyecek Yardımı Yönetmeliği kapsamında değerlendirilmesi mümkün değildir. Bu kapsamda Yükleniciye yapılan ödeme sözleşme gereği gerçekleşmiştir.

Bu sebeple personele verilecek yemek hizmeti için Yükleniciye yapılan ödeme kamu zararı oluşturmadığından ilişilecek husus bulunmadığı kararının verilmesi gerektiği düşüncesiyle çoğunluk görüşüne katılmıyorum.


Kararla ilgili sorunuz mu var?