Karar Künyesi
Karar Türü:
Sayıştay 4. Daire Kararı
Karar Tarihi:
2/14/2023
Karar No:
106
Esas No:
299
KARAR
MÜLKİYETİ BELEDİYEYE AİT GAYRİMENKULÜN KİRAYA VERİLMESİ
Mülkiyeti …………. Belediyesine ait olan ve kreş amaçlı kullanılmak üzere kiraya verilen bağımsız bölümün bulunduğu sitede yer alan ortak alanların kullanılması için site yönetimince talep edilen bedelin kiracı tarafından karşılanması gerekmekte iken Belediye tarafından ödenmesi hususunun sorgu konusu edildiği görülmüştür.
Rapordan,
Belediye Meclisinin …………. tarih ve …………. sayılı kararıyla Mülkiyeti Belediyeye ait …………. no.lu kreş amaçlı bağımsız bölümün 10 yıl süreli olarak kiralanmasına karar verildiği, alınan bu karar doğrultusunda 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun 45 inci maddesine göre ihale düzenlendiği, ihale sonucunda söz konusu taşınmazın Belediye Encümeninin …………. tarih ve …………. sayılı kararı ile 10 yıl süreyle ………….. Şti.’ne kiralandığı, kira sözleşmesinin 25.07.2016 tarihinde imzalandığı,
Kiracının 19.06.2017 tarihli devir talebi ve Belediye Başkanlığının Oluru üzerine aynı şartlarla …………. A.Ş. ile kalan 9 yıl süre için 18.07.2017 tarihinde kira sözleşmesinin imzalandığı,
Taşınmazın kreş amacıyla kullanılabilmesi için mevzuatı gereği bulunması gereken çocuk bahçesine sahip olmaması nedeniyle bu ihtiyacın sitenin ortak alanından karşılanmasının Belediye tarafından site yönetiminden talep edildiği, buna istinaden site yönetimi tarafından 12.07.2016 tarihinde, kreşin siteye ait ortak alanları kullanması karşılığında alınacak kira bedelinin %20’si oranında tutarın site yönetimince açılacak banka hesabına yatırılması hususunda karar alındığı,
Site yönetiminin kararını takip eden süreçte 03.10.2016 tarihinde Belediye ile site yönetimi arasında protokol düzenlendiği, yapılan protokole istinaden …………. Belediyesi Emlak ve İstimlak Müdürlüğünce 16.11.2016 tarih ve …………. no.lu yazıda; kiracıdan alınan bedelin %20’si oranında tutarın site yönetimi hesabına Belediye tarafından ödenmesinin uygun görüldüğü, bu tarihten sonra her ay düzenli olarak kira bedelinin %20’sinin Belediye tarafından site yönetiminin banka hesabına yatırıldığı,
Anlaşılmaktadır.
Kiraya verilen alan, Şartname’nin 1 inci maddesinde; “…………. no.lu …………. m2 ’lik kullanım alanına sahip idari bina ve uyku ile oyun alanlarından oluşan bağımsız kreş binası ...” olarak tanımlanmıştır.
Kira Sözleşmesi’nin 16 ncı maddesinde ise; kiralanan kreş binası ile ilgili olarak her türlü sağlık, hijyen ve diğer koşulların sağlanması ile kreş binası içerisine yapılacak her türlü tefrişat, tadilat ve onarımlar ile imalatların, değişiklikler ve ihtiyaç malzemelerinin kiracı tarafından karşılanacağı; yükümlü tarafından Belediyeye ödenecek olan kira bedelinin %20’si kadar bedelin ise bina yönetimi hesabına ayrıca yatırılacağı belirtilmiştir.
Yukarıda açıklanan nedenlerle, ortak kullanım alanları kiralamaya dâhil değildir. Kiracı bahse konu taşınmazı bu şartlarla birlikte kiraladığından kreşin işletilmesi için gerekli alanları sağlamak kiracının sorumluluğundadır.
Dolayısıyla, kiralanan taşınmazın bulunduğu sitede yer alan ortak alanların kullanılması için site yönetimince talep edilen bedelin Belediye tarafından ödenmesinin hukuki bir dayanağı bulunmamaktadır.
Her ne kadar savunmalarda, mimari projeden kaynaklanan zorunluluklar ile güvenlik ve benzeri sebepler ile kreş girişinin B Bloktan yapıldığı, bu nedenle kiracı tarafından B Blok içerisinde bulunan bazı ortak alanların kullanıldığı, sözleşmenin 16 ncı maddesinde yer alan “yükümlü tarafından Belediyeye ödenecek kira bedelinin %20’si kadar bedelin bina yönetimi hesabına ayrıca ödeneceği” hükmünün kiracının B Blok tarafında kullanacağı alanlar için geçerli olduğu belirtilmiş ise de; sözleşmede öngörülen ortak kullanım bedeli bahçe alanının kullanılmasına ilişkin olup, ihaleye ilişkin meclis kararı ve site yönetimi tarafından Belediyeye verilen dilekçeler de bu yöndedir. Bu nedenle, kreş girişinin B Bloktan yapılmasının Belediye tarafından site yönetimine ödenen bedelle bir ilgisi bulunmamaktadır. Kaldı ki, yapılan incelemede kiracı tarafından kira sözleşmesinin 16 ncı maddesi gereğince site yönetimine ortak alanların kullanılması karşılığında yapılması gereken ödemenin sözleşme süresi boyunca yapılmadığı anlaşılmıştır.
Sorumlular, taşınmazın kreş olarak kullanılması amacıyla kiraya verildiğini, kiraya veren olarak kiralananı elverişli şekilde teslim etmemenin 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun 304 ila 308 inci maddeleri gereğince sorumluluk doğuracağını, eğer site yönetimi ile protokol yapılarak Milli Eğitim Bakanlığının ihale tarihinde yürürlükte bulunan Özel Öğretim Kurumları Standartlar Yönergesi’nin “Okul binaları ve derslikler” başlıklı 14 üncü maddesinin yedinci fıkrası gereği zorunlu olan bahçe alanının kullanımı için anlaşma yapılmaması halinde, kiracının Türk Borçlar Kanunu’nda belirtilen yasal haklarını kullanacağını, Belediyenin kiraya verdiği kreş amaçlı bağımsız bölümün oyun bahçesinin bulunmaması nedeniyle, ortak kullanımlı bahçenin bedeli karşılığında kullanılması için site yönetimiyle 03.10.2016 tarihinde protokol imzalandığını ve imzalanan protokol ve kira sözleşmesiyle birlikte uzun zaman kiraya verilmemiş taşınmazın kreş amacı doğrultusunda kullanılır hale geldiğini, söz konusu protokolün yapılmaması halinde kiraya verilen taşınmazın kreş olarak kullanılmasının mevzuat gereği mümkün olmayacağını ifade etmiş iseler de; site yönetiminin ilgili bağımsız bölümün kreş olarak kullanılmasına izin verme konusunda bir yetkisi bulunmamaktadır.
Zira taşınmaza ait tapu kaydında bağımsız bölümün niteliğinin “Kreş” olarak tescil edildiği görülmektedir. Diğer yandan, idare tarafından kiracıya, kiralanan taşınmazın yanında ayrıca bahçe alanı sağlanacağına ilişkin bir taahhütte de bulunulmamıştır. Dolayısıyla, söz konusu alanın kreş olarak kullanılabilmesi için mevzuatı gereği zorunlu olan bahçe alanını sağlamak kiracının sorumluluğundadır. Nitekim bu hususa, ihale şartnamesinde ve kira sözleşmesinde yer verilerek bahçe alanı olarak kullanılacak yerler için yükümlü (kiracı) tarafından kira ödemesinin yanında site yönetimine ayrıca kullanım bedeli ödeneceği hüküm altına alınmış olduğu halde, bu yükümlülük yerine getirilmemiştir.
5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu uyarınca taşınmazların etkili ve ekonomik yönetimi kamu kaynağını kullanan kişilerin sorumluluğundadır. Anılan Kanun uyarınca kamu kaynaklarının kullanılmasından sorumlu olanlar yetkili kılınmış mercilere hesap vermek durumundadırlar. Atıl vaziyette bulunan taşınmazın mevzuat hükümleri çerçevesinde kiraya verilerek gelir elde edilmesi kamu kaynağının etkili ve ekonomik kullanılması ilkesinin bir gereğidir. Diğer taraftan, site yönetimine kiracı tarafından ödenmesi gereken kullanım bedelinin Belediye tarafından karşılanması ise kamu zararı oluşturmaktadır.
5018 sayılı Kanun’un 71 inci maddesinde kamu görevlilerinin kasıt, kusur veya ihmallerinden kaynaklanan mevzuata aykırı karar, işlem veya eylemleri sonucunda kamu kaynağında artışa engel veya eksilmeye neden olunması kamu zararı olarak tanımlanmış olup, “mevzuatında öngörülmediği halde ödeme yapılması” kamu zararında esas alınacak kriterler arasında sayılmıştır. Bu çerçevede, ihale şartnamesi ve sözleşmesinde belirtilmediği halde kiralanan taşınmaz için site yönetimi tarafından talep edilen bedelin Belediyece ödenmesi sonucu oluşan kamu zararından, site yönetimi tarafından ortak kullanım alanları için talep edilen bedelin ödenmesi hususundaki kararda imzaları bulunan diğer sorumlular ile 5018 sayılı Kanun’un 32 nci maddesi uyarınca harcama yetkilileri ve 33 üncü maddesi uyarınca da gerçekleştirme görevlileri sorumludur.
Bu itibarla, mülkiyeti Belediyeye ait kiraya verilen kreş amaçlı bağımsız bölümün bulunduğu sitede yer alan ortak alanların kullanılması için site yönetimince talep edilen bedelin yükümlü (kiracı) tarafından karşılanması gerekmekte iken, Belediye tarafından ödenmesi sonucunda oluşan toplam …………. TL kamu zararının sorumlularına,
Ortaklaşa ve zincirleme,
6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 53 üncü maddesi gereği işleyecek faizleri ile birlikte ödettirilmesine, anılan Kanun’un 55 inci maddesi uyarınca işbu İlamın tebliğ tarihinden itibaren altmış gün içerisinde Sayıştay Temyiz Kurulu nezdinde temyiz yolu açık olmak üzere,
Oy birliğiyle,
Karar verildi.
Mülkiyeti …………. Belediyesine ait olan ve kreş amaçlı kullanılmak üzere kiraya verilen bağımsız bölümün bulunduğu sitede yer alan ortak alanların kullanılması için site yönetimince talep edilen bedelin kiracı tarafından karşılanması gerekmekte iken Belediye tarafından ödenmesi hususunun sorgu konusu edildiği görülmüştür.
Rapordan,
Belediye Meclisinin …………. tarih ve …………. sayılı kararıyla Mülkiyeti Belediyeye ait …………. no.lu kreş amaçlı bağımsız bölümün 10 yıl süreli olarak kiralanmasına karar verildiği, alınan bu karar doğrultusunda 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun 45 inci maddesine göre ihale düzenlendiği, ihale sonucunda söz konusu taşınmazın Belediye Encümeninin …………. tarih ve …………. sayılı kararı ile 10 yıl süreyle ………….. Şti.’ne kiralandığı, kira sözleşmesinin 25.07.2016 tarihinde imzalandığı,
Kiracının 19.06.2017 tarihli devir talebi ve Belediye Başkanlığının Oluru üzerine aynı şartlarla …………. A.Ş. ile kalan 9 yıl süre için 18.07.2017 tarihinde kira sözleşmesinin imzalandığı,
Taşınmazın kreş amacıyla kullanılabilmesi için mevzuatı gereği bulunması gereken çocuk bahçesine sahip olmaması nedeniyle bu ihtiyacın sitenin ortak alanından karşılanmasının Belediye tarafından site yönetiminden talep edildiği, buna istinaden site yönetimi tarafından 12.07.2016 tarihinde, kreşin siteye ait ortak alanları kullanması karşılığında alınacak kira bedelinin %20’si oranında tutarın site yönetimince açılacak banka hesabına yatırılması hususunda karar alındığı,
Site yönetiminin kararını takip eden süreçte 03.10.2016 tarihinde Belediye ile site yönetimi arasında protokol düzenlendiği, yapılan protokole istinaden …………. Belediyesi Emlak ve İstimlak Müdürlüğünce 16.11.2016 tarih ve …………. no.lu yazıda; kiracıdan alınan bedelin %20’si oranında tutarın site yönetimi hesabına Belediye tarafından ödenmesinin uygun görüldüğü, bu tarihten sonra her ay düzenli olarak kira bedelinin %20’sinin Belediye tarafından site yönetiminin banka hesabına yatırıldığı,
Anlaşılmaktadır.
Kiraya verilen alan, Şartname’nin 1 inci maddesinde; “…………. no.lu …………. m2 ’lik kullanım alanına sahip idari bina ve uyku ile oyun alanlarından oluşan bağımsız kreş binası ...” olarak tanımlanmıştır.
Kira Sözleşmesi’nin 16 ncı maddesinde ise; kiralanan kreş binası ile ilgili olarak her türlü sağlık, hijyen ve diğer koşulların sağlanması ile kreş binası içerisine yapılacak her türlü tefrişat, tadilat ve onarımlar ile imalatların, değişiklikler ve ihtiyaç malzemelerinin kiracı tarafından karşılanacağı; yükümlü tarafından Belediyeye ödenecek olan kira bedelinin %20’si kadar bedelin ise bina yönetimi hesabına ayrıca yatırılacağı belirtilmiştir.
Yukarıda açıklanan nedenlerle, ortak kullanım alanları kiralamaya dâhil değildir. Kiracı bahse konu taşınmazı bu şartlarla birlikte kiraladığından kreşin işletilmesi için gerekli alanları sağlamak kiracının sorumluluğundadır.
Dolayısıyla, kiralanan taşınmazın bulunduğu sitede yer alan ortak alanların kullanılması için site yönetimince talep edilen bedelin Belediye tarafından ödenmesinin hukuki bir dayanağı bulunmamaktadır.
Her ne kadar savunmalarda, mimari projeden kaynaklanan zorunluluklar ile güvenlik ve benzeri sebepler ile kreş girişinin B Bloktan yapıldığı, bu nedenle kiracı tarafından B Blok içerisinde bulunan bazı ortak alanların kullanıldığı, sözleşmenin 16 ncı maddesinde yer alan “yükümlü tarafından Belediyeye ödenecek kira bedelinin %20’si kadar bedelin bina yönetimi hesabına ayrıca ödeneceği” hükmünün kiracının B Blok tarafında kullanacağı alanlar için geçerli olduğu belirtilmiş ise de; sözleşmede öngörülen ortak kullanım bedeli bahçe alanının kullanılmasına ilişkin olup, ihaleye ilişkin meclis kararı ve site yönetimi tarafından Belediyeye verilen dilekçeler de bu yöndedir. Bu nedenle, kreş girişinin B Bloktan yapılmasının Belediye tarafından site yönetimine ödenen bedelle bir ilgisi bulunmamaktadır. Kaldı ki, yapılan incelemede kiracı tarafından kira sözleşmesinin 16 ncı maddesi gereğince site yönetimine ortak alanların kullanılması karşılığında yapılması gereken ödemenin sözleşme süresi boyunca yapılmadığı anlaşılmıştır.
Sorumlular, taşınmazın kreş olarak kullanılması amacıyla kiraya verildiğini, kiraya veren olarak kiralananı elverişli şekilde teslim etmemenin 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun 304 ila 308 inci maddeleri gereğince sorumluluk doğuracağını, eğer site yönetimi ile protokol yapılarak Milli Eğitim Bakanlığının ihale tarihinde yürürlükte bulunan Özel Öğretim Kurumları Standartlar Yönergesi’nin “Okul binaları ve derslikler” başlıklı 14 üncü maddesinin yedinci fıkrası gereği zorunlu olan bahçe alanının kullanımı için anlaşma yapılmaması halinde, kiracının Türk Borçlar Kanunu’nda belirtilen yasal haklarını kullanacağını, Belediyenin kiraya verdiği kreş amaçlı bağımsız bölümün oyun bahçesinin bulunmaması nedeniyle, ortak kullanımlı bahçenin bedeli karşılığında kullanılması için site yönetimiyle 03.10.2016 tarihinde protokol imzalandığını ve imzalanan protokol ve kira sözleşmesiyle birlikte uzun zaman kiraya verilmemiş taşınmazın kreş amacı doğrultusunda kullanılır hale geldiğini, söz konusu protokolün yapılmaması halinde kiraya verilen taşınmazın kreş olarak kullanılmasının mevzuat gereği mümkün olmayacağını ifade etmiş iseler de; site yönetiminin ilgili bağımsız bölümün kreş olarak kullanılmasına izin verme konusunda bir yetkisi bulunmamaktadır.
Zira taşınmaza ait tapu kaydında bağımsız bölümün niteliğinin “Kreş” olarak tescil edildiği görülmektedir. Diğer yandan, idare tarafından kiracıya, kiralanan taşınmazın yanında ayrıca bahçe alanı sağlanacağına ilişkin bir taahhütte de bulunulmamıştır. Dolayısıyla, söz konusu alanın kreş olarak kullanılabilmesi için mevzuatı gereği zorunlu olan bahçe alanını sağlamak kiracının sorumluluğundadır. Nitekim bu hususa, ihale şartnamesinde ve kira sözleşmesinde yer verilerek bahçe alanı olarak kullanılacak yerler için yükümlü (kiracı) tarafından kira ödemesinin yanında site yönetimine ayrıca kullanım bedeli ödeneceği hüküm altına alınmış olduğu halde, bu yükümlülük yerine getirilmemiştir.
5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu uyarınca taşınmazların etkili ve ekonomik yönetimi kamu kaynağını kullanan kişilerin sorumluluğundadır. Anılan Kanun uyarınca kamu kaynaklarının kullanılmasından sorumlu olanlar yetkili kılınmış mercilere hesap vermek durumundadırlar. Atıl vaziyette bulunan taşınmazın mevzuat hükümleri çerçevesinde kiraya verilerek gelir elde edilmesi kamu kaynağının etkili ve ekonomik kullanılması ilkesinin bir gereğidir. Diğer taraftan, site yönetimine kiracı tarafından ödenmesi gereken kullanım bedelinin Belediye tarafından karşılanması ise kamu zararı oluşturmaktadır.
5018 sayılı Kanun’un 71 inci maddesinde kamu görevlilerinin kasıt, kusur veya ihmallerinden kaynaklanan mevzuata aykırı karar, işlem veya eylemleri sonucunda kamu kaynağında artışa engel veya eksilmeye neden olunması kamu zararı olarak tanımlanmış olup, “mevzuatında öngörülmediği halde ödeme yapılması” kamu zararında esas alınacak kriterler arasında sayılmıştır. Bu çerçevede, ihale şartnamesi ve sözleşmesinde belirtilmediği halde kiralanan taşınmaz için site yönetimi tarafından talep edilen bedelin Belediyece ödenmesi sonucu oluşan kamu zararından, site yönetimi tarafından ortak kullanım alanları için talep edilen bedelin ödenmesi hususundaki kararda imzaları bulunan diğer sorumlular ile 5018 sayılı Kanun’un 32 nci maddesi uyarınca harcama yetkilileri ve 33 üncü maddesi uyarınca da gerçekleştirme görevlileri sorumludur.
Bu itibarla, mülkiyeti Belediyeye ait kiraya verilen kreş amaçlı bağımsız bölümün bulunduğu sitede yer alan ortak alanların kullanılması için site yönetimince talep edilen bedelin yükümlü (kiracı) tarafından karşılanması gerekmekte iken, Belediye tarafından ödenmesi sonucunda oluşan toplam …………. TL kamu zararının sorumlularına,
Ortaklaşa ve zincirleme,
6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 53 üncü maddesi gereği işleyecek faizleri ile birlikte ödettirilmesine, anılan Kanun’un 55 inci maddesi uyarınca işbu İlamın tebliğ tarihinden itibaren altmış gün içerisinde Sayıştay Temyiz Kurulu nezdinde temyiz yolu açık olmak üzere,
Oy birliğiyle,
Karar verildi.
Kararla ilgili sorunuz mu var?