Hakediş

……. Sanayi İnşaat ve Taahhüt AŞ yükleniminde bulunan …… TL sözleşme bedelli “….. Hafif Raylı Sistemi …..üncü Aşama …… Kaymakamlık Arası Yapım İşi” kapsamında

A) Kazı birim fiyatları içerisine döküm bedeli de dahil olmasına rağmen, kazı malzemesinin resmi döküm sahasına taşındığına ilişkin ispat edici belgelerin sunulmamış olması, buna karşın kazı birim fiyatı içerisinde yer alan döküm bedelinin ise birim fiyat’dan düşülmeyerek yükleniciye ödenmesi sonucunda ….. TL kamu zararına sebebiyet verildiği hususu ile ilgili olarak;

Söz konusu işe ait sözleşme eki ….. nolu Teklif Birim Fiyat ve Götürü Bedel Fiyat Tarifleri bölümünün ….. nolu Açıkta İnşaat İşleri içerisinde yer alan 001 poz nolu Kazı Yapılması imalatına ait birim fiyat tarifinde onaylanmış kazı projelerine göre yapılan kazılardan çıkan malzemenin ara ve nihai depolama alanlarına nakliyesi ve depolama bedellerinin birim fiyata dahil olduğu belirtilmiştir. Yine sözleşme eki teknik şartnamelerin “Ortak koşullar” başlıklı bölümünün ….. Katı Atıklar kısmında Hafriyat ve inşaat atıklarının belediyenin gösterdiği depo alanlarında Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliğine uygun bertaraf edileceği belirtilmiştir.

Ancak yapılan inceleme ve denetimler sonucunda yüklenicinin kazıdan çıkan hafriyatı söz konusu yönetmeliğe uygun olarak resmi döküm sahasına götürüp bertaraf ettiğine dair ispat edici belgelere rastlanmamış buna karşın kazı birim fiyatı içerisinde yer alan döküm bedelinin ise birim fiyat’dan düşülmeyerek yükleniciye ödenmesi sonucunda kamu zararına sebebiyet verildiği tespit edilmiştir.

Sorumlular savunmalarında; kazı malzemelerinin taşınması ve bertaraf edilmesinin tamamen yüklenicinin sorumluluğunda bulunduğunu, sözleşme ve eklerine göre; metraj hesabı yapılmayan, belge ibrazıyla tevsik zorunluluğu getirilmeyen, işin maliyetli ya da daha az maliyetli gerçekleştirilmesi tercih ve riski tamamen yükleniciye ait olan hususlarda, işin devamı sırasında yükleniciyi ispata zorlamanın hukuken ve teknik olarak da mümkün olmadığını, sözleşmede ve eklerinde yer alan hükümlere göre döküm bedelinin birim fiyata dahil olduğunu birim fiyat tarifi, teknik şartname ve sorguda atıf yapılan “Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği” hükümlerinin kazıdan çıkan hafriyatın çevreye zarar vermeyecek şekilde; bertaraf edilmesi, geri kazanılması amacı ile geçici depoya nakli, değerlendirilmesi (İdare isteği ile muhtelif yerlerde tesviye amaçlı), olarak üç şekilde kazı mahallinden uzaklaştırılmasına izin ve imkân vermekte olduğunu, bu işlemlerin kontrollükleri nezaretinde eksiksiz yapıldığını, burada kazıdan çıkan hafriyatın sadece bertaraf edilmesi söz konusu olmayıp bahse konu Yönetmelik Genel İlkeler Madde 5/c’ ye de uygun olarak yukarıda sıralanan (bertaraf dışındaki) diğer faaliyetler de gerçekleştirildiğini beyan etmişlerse de;

Yüklenicinin kazıdan çıkan hafriyatın döküm sahalarına götürülmesi dışında nerelerde geri dolguda kullanıldığına ilişkin ispat edici herhangi bir belge sunmamışlardır. Sorumluların savunma ve eklerinde belirttikleri hafriyatın ve molozların depolama ve geri dönüşüm tesislerine götürüldüğüne ilişkin belgelerin incelenmesi sonucunda; söz konusu belgelerin ispat edici belge olarak kabul edilmesi mümkün değildir. Şöyle ki ……Hizm. İnş. San. ve Tic. A.Ş. ve ….. İnş Taah. Tic. AŞ. belediye şirketi olan ….. AŞ.’nin ihale ettiği yapım işlerinde iş yapan firmalar olup, gerek ödeme fişleri gerekse döküm fişleri bu firmaların hangi işlerinden dolayı bu işlemleri gerçekleştirdiklerini ortaya koymamaktadır. Ayrıca, bu firmaların sorgu konusu işle ilgili olarak yüklenici firma ile çalıştıklarını ortaya koyacak sözleşmeleri de savunma eklerinde mevcut değildir. Öncelikle ispat edici belge olarak yukarıda adı geçen Hafriyat Yönetmeliği’nin 24’üncü maddesine göre Yönetmeliğin ekinde yer alan “Hafriyat Toprağı ve İnşaat/Yıkıntı Atıkları Taşıma ve Kabul Belgesi”nin düzenlenmesi gereklidir. Yine aynı Yönetmeliğin 23’üncü maddesine göre alınması zorunlu olan bu belgede hafriyatı üreten firmanın imza ve kaşesi, hafriyatı taşıyacak olan firmanın kaşe ve imzası ile hafriyatın depolanacağı tesisi işleten firmanın kaşe ve imzası ile kazının yapıldığı ilgili ilçe belediyesinin imza ve onayı yer almaktadır. Ancak bu belgeler savunma ekinde yer almamaktadır.

Bunula birlikte her ne kadar …..firması adına ……tarafından düzenlenmiş döküm faturaları mevcut ise de ….. firmasının ….. Büyükşehir Belediyesinde hali hazırda devam eden sorgu konusu yapılan işin dışında yol bakım dosyası ile ….. AŞ tarafından ihale edilen yol bakım ihalelerinin bir kısmını alan …..İnşaatın ….-….-….. yıllarını kapsayan yapım işlerinin olduğu yapılan denetimler esnasında tespit edilmiş olup, bu belgelerin ve faturaların hangi ihale kapsamında düzenlendiği belli değildir.

Yine savunma ekinde gönderilen Alt Yüklenici …… İnşaat Malzemeleri Nak. Taş. ve Pet. Ür. San. Tic. Ltd. Şti. ne’ait Döküm Sahası Fişleri olarak belirtilen belgelerin kantar tartı fişlerine ait listeler olduğu ve bu listelerin altında herhangi bir imza mühür bulunmadığı gibi şantiye sahasına ….. km uzaklıktaki büyükşehir belediyesinin döküm sahasının bulunduğu …… dururken yaklaşık …. km uzaklıktaki bu sahaya götürüldüğünün iddia edilmesi ve söz konusu tartı tutanaklarının hangi işe ait olduğunun da belli olmaması göz önüne alındığında bu belgelerin ispat edici belgeler olarak kabul edilmesini mümkün kılmamaktadır.

Savunmalarda belirtilen YFK’ nın …. tarih ve ….. sayılı kararının sorgu konusuyla ilgisi bulunmamaktadır.

Sorumlular savunmalarında kamu zararı tablosuna hafriyat nakli gerektiren diğer tüm pozların dahil edildiğini, halbuki, hafriyat nakli sonucu doğuran diğer iş kalemlerinin birim fiyat tariflerinde “depolama bedelleri” ifadesi yer almadığını, dolayısıyla ….. ton şeklindeki miktar tespitinin de hatalı olduğu belirtmişlerse de sözleşme eki Teknik Şartnamenin “Ortak koşullar” başlıklı bölümünün ….. Katı Atıklar kısmında Hafriyat ve inşaat atıklarının belediyenin gösterdiği depo alanlarında Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliğine uygun bertaraf edileceği belirtilmiştir. Dolayısı ile hafriyat nakli gerektiren tüm imalat kalemlerinde aksine bir hüküm olmadığından birim fiyatlara döküm bedelinin dahil olacağı açıktır.

Bu itibarla; Kazı birim fiyatları içerisine döküm bedeli de dahil olmasına rağmen, kazı malzemesinin resmi döküm sahasına taşındığına ilişkin ispat edici belgelerin sunulmamış olması, buna karşın kazı birim fiyatı içerisinde yer alan döküm bedelinin ise birim fiyat’dan düşülmeyerek yükleniciye ödenmesi sonucunda oluşan ve ayrıntılı hesabı aşağıda kamu zararı tablosunda gösterilen ….. TL kamu zararının Harcama Yetkilisi (…..) ……, Gerçekleştirme Görevlileri (……) ……., (……) ……, (…..) ….., (…..) ……, (……) ….., (……) ….., (…..) ….., (……) ……, (……) ….. ve (…..) ……’a

müştereken ve müteselsilen,

6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 53’üncü maddesi gereği işleyecek faizleri ile birlikte ödettirilmesine,

İş bu ilamın tebliğ tarihinden itibaren aynı Kanunun 55 inci maddesi gereğince altmış gün içerisinde Sayıştay Temyiz Kurulu nezdinde temyiz yolu açık olmak üzere oyçokluğuyla karar verildi.

Azınlık Görüşü:

Daire Başkanı ……’in Karşı OY Gerekçesi:

“Kazı birim fiyatlarına dâhil bulunan, kazılan malzemenin işyerinden taşınması bedeliyle ilgili olarak birim fiyatlarda herhangi bir mesafe tespiti bulunmamaktadır. Kazıdan çıkan malzemelerin işyerlerinden tasfiye edildiği ortadadır. Bu nedenle yapılan ödemelerde herhangi bir kamu zararı bulunmadığına karar verilmesi gerekir.”

B) İşe ait hakedişlerin incelenmesi neticesinde ÖTV de meydana gelen değişikliklerden kaynaklanan fiyat farklarının hesaplanarak hakediş bedellerinden düşülmemesi sonucunda ….. TL kamu zararına sebebiyet verildiği hususu ile ilgili olarak;

14/5/2018 Tarihli ve 2018/11818 Sayılı Bakanlar Kurulu Kararnamenin Eki Kararın 1 inci maddesinde;

“17/5/2018 tarihi itibarıyla bu Karar eki listedeki malların Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunca ilan edilen akaryakıt bayi satış fiyatlarına esas alınan yurtiçi rafineri çıkış fiyatlarında, bu tarihten itibaren, uluslararası petrol fiyatları veya döviz kurlarına bağlı olarak meydana gelecek artış durumunda, söz konusu malların tabi olduğu özel tüketim vergisi tutarları, gerçekleşen artış tutarı kadar azalış yapılmak suretiyle; uluslararası petrol fiyatları veya döviz kurlarına bağlı olarak meydana gelecek azalış durumunda, söz konusu malların tabi olduğu özel tüketim vergisi tutarları, 17/5/2018 tarihinde uygulanan özel tüketim vergisi tutarlarını geçmeyecek şekilde uygulanır.” denilmiştir.

2018/11818 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının uygulandığı dönem için, sözleşmesinde fiyat farkı hesaplanacağı düzenlenen ve içerisinde akaryakıt girdisi bulunan hizmet alımları ile yapım işlerinde, ÖTV’de meydana gelen değişikliklerden kaynaklanan fiyat farkı hesaplamalarına ilişkin olarak Kamu İhale Kurulu’nun 20/2/2019 tarihli ve 2019/DK.D-48 sayılı kararı ile;

- Hizmet alımı ile yapım işi sözleşmelerinde, 2018/11818 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının uygulandığı dönem için akaryakıt girdisinin nev’ine uygulanan ÖTV’de meydana gelen değişikliklerden kaynaklanan fiyat farkı hesabının bu Kurul Kararında belirtilen kurallara göre yapılmasına ve Fiyat Farkına İlişkin Esasların 5 inci maddesine göre hesaplanan fiyat farkından bağımsız olarak kesilmesine; hesaplama neticesinde artı değer bulunması halinde herhangi bir işlem tesis edilmemesine,

- Bu Kararın, 2018/11818 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının uygulandığı dönem için geçerli olmasına, bu dönemde ÖTV’de meydana gelen değişiklikler nedeniyle 6/5/2015 tarihli ve 2015/DK.D-86 sayılı Kurul Kararının uygulanmamasına, anılan Bakanlar Kurulu Kararı hükümlerinin herhangi bir nedenle uygulanmaması durumunda 6/5/2015 tarihli ve 2015/DK.D-86 sayılı Kurul Kararında yer verilen esasların dikkate alınmasına,

- Bu Kararın yayımı tarihinden sonra 2018/11818 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı uyarınca akaryakıt girdisinin nev’ine uygulanan ÖTV’de değişim meydana gelmesi halinde; yapılacak hesaplamalara esas olarak, anılan Bakanlar Kurulu Kararının yeniden uygulanmaya başladığı tarihten önce ihale edilen işlerde bu uygulamanın başladığı tarihe, söz konusu tarihten sonra ihale edilen işlerde ise ihale tarihine ait ilgili TÜİK endekslerinin ve akaryakıt bayi satış fiyatlarının dikkate alınmasına,

karar verilmiştir.

KİK’nun 2018/11818 Sayılı Bakanlar Kurulu Kararı Çerçevesinde Özel Tüketim Vergisindeki Değişikliklere Bağlı Fiyat Farkı Uygulamasına ilişkin 20/2/2019 tarih ve 2019/DK.D-48 nolu Kararında;

“Fiyat farkına ilişkin düzenlemelerin temel amacı sözleşmelerin taraflarını enflasyonist risklerden koruyarak, yüklenicilerin ihale tarihinde teklif ettiği bedele göre sözleşme süresi içerisindeki maliyetlerini uyumlaştırmak olduğundan, 2018/118118 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının uygulandığı dönemde ÖTV’ye ilişkin değişikliklerden kaynaklanan fiyat değişimlerinin hakediş tutarlarına yansıması da sağlıklı biçimde uyumlaştırılmalıdır. Ayrıca, anılan Bakanlar Kurulu Kararının belirli sayıda akaryakıt ürünü ile sınırlı tutulduğu ve akaryakıt dışında kalan bitüm, LNG vb. katı ve sıvı yakıtlardaki fiyat değişimlerini düzenleme amacı taşımadığı dikkate alındığında, Fiyat Farkına İlişkin Esaslara göre sözleşmelerde belirlenen b1 veya b3 katsayıları içerisinde akaryakıt dışında girdiler bulunması halinde bu girdilerin etkilerinin hesaplamalara yansıtılmaması gerekmektedir.

Bu çerçevede, sözleşmesinde fiyat farkı hesaplanacağı düzenlenen ve akaryakıt girdisine ilişkin olarak b1 veya b3 katsayısı belirlenen hizmet alımları ile yapım işleri sözleşmelerinde, 2018/11818 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının uygulandığı dönem için akaryakıt girdisinin nev’ine uygulanan ÖTV’de meydana gelen değişikliklerden kaynaklanan fiyat farkı, Fiyat Farkına İlişkin Esasların 5 inci maddesine göre hesaplanan fiyat farkından bağımsız olarak aşağıdaki esaslara göre hesaplanacaktır.

Formülde geçen;

Fö: ÖTV’de meydana gelen değişikliğin bayi satış fiyatlarında meydana getirdiği değişiklik nedeniyle, Fiyat Farkına İlişkin Esasların 5 inci maddelerine göre hesaplanan fiyat farkından bağımsız olarak hesaplanan fiyat farkını,

Fb: Akaryakıt ürünlerinde bir önceki yıl gerçekleşen piyasa büyüklüklerine göre en büyük işlem hacmine sahip olan ilk sekiz akaryakıt şirketince ilgili akaryakıt ürünü için EPDK'ya bildirilen ve EPDK'nın internet sayfasında yayımlanan İstanbul İli, Avrupa yakası için geçerli bayi satış fiyatları esas alınarak hesaplanan ilgisine göre 2018/11818 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının yürürlüğe girdiği tarih veya ihale tarihi ile uygulama tarihi arasındaki fiyat farkını,

F: Fiyat Farkına İlişkin Esaslar dikkate alınarak b1 veya b3 katsayılarına bağlı hesaplanan fiyat farkını,

An: ÖTV’de meydana gelen değişikliğin yürürlüğe girdiği tarih ve sonrasında Fiyat Farkına İlişkin Esasların 5 inci maddelerine göre yapılan fiyat farkı hesabında esas alınan hakediş tutarını,

B: 0,90 sabit katsayısını,

b: Akaryakıtın ağırlık oranını temsil etmek üzere, ilgili yapım işi veya hizmet alımı sözleşmesinde belirtilen sabit katsayıyı (İşin sözleşmesinde akaryakıtın ağırlık oranını temsil eden birden fazla b katsayısı belirlenmiş olması durumunda ÖTV kaynaklı fiyat farkı ödenmesinde ilgili kısma ait b katsayısı kullanılacaktır.),

k: Akaryakıt girdisinin nispi ağırlığını gösteren düzeltme katsayısını (Yapım işi veya hizmet alımı sözleşmesi kapsamında, 2018/11818 sayılı Bakanlar Kurulu Kararına ekli listede yer alan akaryakıt ürünleri haricinde petrol ürünleri bulunmasına rağmen ihale dokümanında herhangi bir ayrıma gidilmeksizin tek bir b katsayısının belirlendiği durumlarda idarece tespit edilecek olup, aksi halde 1,00 olarak dikkate alınacaktır. İdarece sözleşme bazında ayrı ayrı düzeltme katsayısı belirlenebileceği gibi, benzer nitelikteki işlerde kullanılmak üzere genel bir katsayı da belirlenebilir.),

D: Akaryakıt bayi satış fiyatlarında meydana gelen artış veya azalış tutarını (İhale tarihi 2018/11818 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının yürürlüğe girdiği tarih ve öncesinde olan sözleşmelerde, uygulama ayındaki akaryakıt bayi satış fiyatından 2018/11818 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının yürürlüğe girdiği tarihte ilan edilen bayi satış fiyatı çıkarılarak bulunacaktır. İhale tarihi 2018/11818 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının yürürlüğe girdiği tarihten sonra olan sözleşmelerde ise, uygulama ayındaki akaryakıt bayi satış fiyatından ihale tarihinde ilan edilen bayi satış fiyatı çıkarılarak bulunacaktır.),

S: İhale tarihinde ilan edilen bayi satış fiyatını,

Pn: Katı ve sıvı yakıtlara ilişkin fiyat farkı katsayısını,

Yo: İhale dokümanında katı ve sıvı yakıtlar için belirlenen ve Türkiye İstatistik Kurumu tarafından aylık yayımlanan 19, 19.1 ve 19.2 numaralı endekslerden; ihale tarihi 2018/11818 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının yürürlüğe girdiği tarih ve öncesinde olan sözleşmelerde, 2018/11818 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının yürürlüğe girdiği 2018 yılı Mayıs ayına ait endeksi, ihale tarihi 2018/11818 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının yürürlüğe girdiği tarihten sonra olan sözleşmelerde ise ihale tarihinin içinde bulunduğu aya ait endeksi,

Yn: İhale dokümanında katı ve sıvı yakıtlar için belirlenen ve Türkiye İstatistik Kurumu tarafından aylık yayımlanan 19, 19.1 ve 19.2 numaralı endekslerden; uygulama ayına ait endeksi,

ifade eder.

2. Akaryakıt bayi satış fiyatında uygulama ayı içerisinde birden fazla değişiklik meydana gelmesi durumunda, bu ay için esas alınacak hakediş tutarı (An), ayın kalan günleri dikkate alınarak orantı yoluyla belirlenir.

3. Bayi satış fiyatları olarak, akaryakıt ürünlerinde bir önceki yıl gerçekleşen piyasa büyüklüklerine göre en büyük işlem hacmine sahip olan ilk sekiz akaryakıt şirketince ilgili akaryakıt ürünü için EPDK'ya bildirilen ve EPDK'nın internet sayfasında yayımlanan İstanbul İli, Avrupa yakası için geçerli bayi satış fiyatları esas alınacaktır.

4. Bu esaslar 2018/11818 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının uygulandığı dönemde ÖTV’de meydana değişikliklere bağlı olarak uygulanacak olup, Bakanlar Kurulu Kararının herhangi bir nedenle uygulanmaması durumunda 6/5/2015 tarihli ve 2015/DK.D-86 sayılı Kurul Kararında yer verilen esaslar dikkate alınacaktır.” denilmiştir.

Söz konusu işe ait sözleşmeye göre ödenen fiyat farkı hesaplamalarında daha sonradan yukarıda yapılan mevzuat düzenlemeleri çerçevesinde kesilmesi gereken ÖTV’den kaynaklanan fiyat farkının kesilmemesi sonucunda kamu zararına sebebiyet verildiği görülmüştür.

Sorumlular savunmalarında özetle söz konusu ihalenin 4734 kapsamında yapılan bir ihale olmadığı dolayısıyla sorguda belirtilen ÖTV kesintisin uygulanamayacağını, iddia etmişlerdir.

Öncelikle sorguda belirtilen ve kamu zararına yol açan ÖTV kesintisi tamamen matematiksel bir işlem olup fiyat farkı hesaplanırken kullanılan akaryakıt zamlarının tüketiciye yansıtılmadan önceki haliyle fiyat farkına yansıtıldığını ortaya koymak gerekir. Fiyat farkının temelinde yatan husus yüklenicinin fiilen katlandığı maliyetlerdeki fiyat artışlarının yükleniciye belirli hesaplamalar çerçevesinde ödenmesidir. TÜİK verilerine yansıyan ve fiyat farkı hesabında kullanılan akaryakıt fiyatları ile yüklenicinin nihai tüketici olarak kullandığı akaryakıt fiyatı farklıdır. Söz konusu bu düzenlemede bu yüzden getirilmiş ve haksız bir ödemenin önüne geçilmesi hedeflenmiştir. Dolayısıyla, ihalenin hangi mevzuata göre yapıldığının bir önemi yoktur. Kaldı ki bu düzenlemeye ilişkin Kamu İhale Kurulu’nun 20/2/2019 tarihli ve 2019/DK.D-48 sayılı kararında da ÖTV kesintisine ilişkin hesaplamaların 4734 sayılı kanuna tabi ihalelerde uygulanacağına ilişkin herhangi bir sınırlamada söz konusu değildir.

Bunun yanı sıra sorumlular savunmalarında ÖTV kesintisinin yapılsa dahi sorguda bunun hatalı hesaplandığını, yüklenici tarafından teklif edilen bu ağırlıkların ve sözleşmedeki fiyat farkı modelinin Fiyat Farkı Kararnamesindeki esas ve uygulamalardan tamamen farklı olduğunu, örneğin yüklenicinin %1 oranında fiyat farkı uygulanmayacak sabit katsayı, %45 oranında Euro/TL paritesi ağırlık oranı şeklinde belirlemeler yaptığının görüldüğünü, dolayısıyla belirlenen oranların tamamen itibari olduğunu, bu çerçevede akaryakıt için belirlenen %15 oranının da gerçek bir sarfiyat hesabına dayanmadığının anlaşıldığını, bu şekilde kurulmuş, sözleşmesel bağlayıcılık kazanmış, kendi içinde bir denge sağlanmış sistemin sözleşmenin uygulanması aşamasında bozulmasının hukuken mümkün gözükmediğini, ifade etmişlerse de;

4734 Sayılı Kanuna göre yapılan ihalelerde de belirlenen oranlar tahmini olup yüzde yüz teknik hesaplamalar sonucunda ortaya çıkan katsayılar değildir. Ayrıca yüklenicinin kendi teklifinde belirlediği bu oranlar sözleşme imzalandığından itibaren sözleşmenin bir parçası olup yükleniciye ödenen fiyat farklarında bu oranlar dikkate alındığından sorumluların savunmaları yerinde görülmemiştir.

Bu itibarla; ….. Sanayi İnşaat ve Taahhüt A.Ş. yükleniminde bulunan ….. TL sözleşme bedelli “…..Hafif Raylı Sistemi …..üncü Aşama …… Kaymakamlık Arası Yapım İşi”ne ait hakedişlerin incelenmesi neticesinde; ÖTV’de meydana gelen değişikliklerden kaynaklanan fiyat farklarının hesaplanarak hakediş bedellerinden düşülmemesi sonucunda oluşan ve ayrıntılı hesabı aşağıda kamu zararı tablosunda gösterilen …… TL kamu zararının Harcama Yetkilisi (…..) ……, Gerçekleştirme Görevlileri (….) ….., (…..) ….., (…..) ….., (…..) …… ve (…..) …..’a

müştereken ve müteselsilen,

6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 53’üncü maddesi gereği işleyecek faizleri ile birlikte ödettirilmesine,

İş bu ilamın tebliğ tarihinden itibaren aynı Kanunun 55 inci maddesi gereğince altmış gün içerisinde Sayıştay Temyiz Kurulu nezdinde temyiz yolu açık olmak üzere oybirliğiyle karar verildi.

C) Söz konusu işe ait …. nolu hakediş raporunun incelenmesi sonucunda; Kaymakamlık İstasyonu inşaatında işe ait projeye göre yapılması gereken “Q100 lük Diyafram Duvar Yapılması ve Q100 lük Fore Kazık Yapılması”na ilişkin iksa imalatlarından yer değişikliği sebebiyle vazgeçilmiş ve bunun yerine istasyon projesinde yer almayan iksa imalatları yapılmıştır. Sözleşmeye göre yapılan bu imalatlar için yeni birim fiyatlar yapılarak ödemede bulunulması gerekirken ilgili projede yer alan imalatların yapılması durumunda uygulanması gereken 013 G poz nolu iksa yapılması imalatına ait birim fiyatından ödeme yapılması sonucunda ….. TL kamu zararına sebebiyet verildiği hususu ile ilgili olarak;

Sözleşme eki birim fiyat tariflerinin “ Teklif Birim Fiyat ve Anahtar Teslimi Götürü Bedel Fiyat Tarifleri” bölümünün ….. Açıkta İnşaat İşleri kısmının da söz konusu istasyonda yapılacak olan iksa imalatlarının tarifi aynen aşağıdaki gibidir.

“013. İksa Yapılması ;”Proje ve Teknik Şartname ‘ye göre İstasyon Kalıcı Şaft Yapıları, İstasyon Geçici İksa Yapıları, NATM Tünel İnşaat Şaftları vb. yapılarda her yükseklik ve genişlikte kazı duvarlarındaki iksa sistemlerinin (Mini kazık, kazık, kesişen kazık, kazık başlık kirişi, kuşak kirişi, diyafram duvar, diyafram duvar başlık kirişi, diyafram duvar gidaj (kılavuz) duvarı, kalıcı ve geçici öngermeli zemin ankrajları, beton ve betonarme çeliği, içten betonarme ve çelik destek (strut) vs. gibi her türlü destekleme, sağlamlaştırma ve iyileştirme önlemleri, kaynama problemi olan granüler sahalarda kaynama probleminin giderilmesi için jet grout kolonları veya enjeksiyon ile taban tıpasının oluşturulması), İşveren ve Mühendis’ce onaylanacak projesine göre yapılması için gerekli her türlü malzeme ile işçilik yapım sırasında kullanılacak ekipmanların temini, alet, edevat ve ekipman giderleri, kusurlu yetersiz kalan iksa sistemlerinin ilave tahkimi ve düzeltilmesi, yükleme boşaltma ve nakliyeler, bu iş için gerekebilecek her türlü ek masraf dahil, Madde 1.1 şartlarında, 1 m2’sinin fiyatıdır.”

Ölçü: “İksa yapılan kesimde, İstasyon Kalıcı Şaft Yapılarında vb. kalıcı yapıların plandaki dış kontur çevresi ile iksa sisteminin yapı temeli alt kotundan itibaren yüksekliği çarpılarak m2 cinsinden ölçülür. Yapı temeli alt kotu altında kalan ve zemine soketlenen bölümler aşağıdaki durumlar haricinde dikkate alınmayacaktır;”

İstasyon yapısının yüzmesini önlemek amacıyla kazık ve diyafram duvarların soket kısımlarının yapısal analizlerde kullanılmasının işveren tarafından tercih edilmesi durumunda ödemeye esas iksa alanı belirlenirken hesaben gerekli temel altı kotu altında kalan soket boyu da dikkate alınacaktır.

İstasyon yapısının yer aldığı bölgedeki zemin ve/veya trafik durumu nedeni ile işveren tarafından top-down imalat yapılmasının tercih edilmesi durumunda iksa elemanlarının ödemesi bu pozdan yapılacaktır. Ancak iksa alanı belirlenirken hesaben gerekli soket boyu da dikkate alınacaktır.

Not: İksa yapılmış bölgelerdeki imalatların başlangıcından tamamlanana kadar geçen süre zarfındaki oturma, kayma ve diğer zemin hareketlerinin kontrolü, olası hareketlerin engellenmesi için İşveren ve Mühendisin talebi ile alınacak her türlü ilave önlem, herhangi bir göçük, oturma, kayma vb. duyarsızlık ile karşılaşılması durumunda sorunun giderilmesi ve hasarların tazmini, takip cihazlarının (her türlü ölçümleme ve geoteknik enstrümantasyon) temini, tesisi, verilerin toplanması ve raporlanması bu birim fiyatının içindedir ve ayrıca bir bedel ödenmeyecektir. Müteahhit iksa yapılması fiyatını ve analizlerini ihale dokümanları ekinde yer alan zemin etüdü raporu ve/veya kendi yapacağı ilave etüdler ve değerlendirmeler neticesinde her türlü riski kendi tasarrufunda olmak kaydı ile belirleyeceği iksa sistemi ve/veya kombinasyonları doğrultusunda oluşturacaktır. Kombinasyon sonucunda oluşturulan sistem İşveren ve Mühendis’in onayına tabi olacaktır.

Proje ve Teknik Şartname ‘ye göre yükseklik ve genişlikte kazı duvarlarında (istasyon kalıcı şaft yapıları, istasyon geçici iksa yapıları, NATM tünel inşaat şaftları vb.), mini kazık, kazık, kesişen kazık, diyafram duvar, kalıcı ve geçici öngermeli zemin ankrajları, çelik destek gibi sistemlerin kullanılmasına gerek duyulmadığı, püskürtme beton, zemin çivisi, hasır çelik gibi imalatlar uygulanarak kazı desteklemenin yapılması durumunda, bu poz geçerli olmayıp, imalatlar kendi pozlarından ödenecektir. Yapım çalışmalarında iksa sistemi olarak farklı metod veya sistemlerin kullanılmasının gerekmesi halinde herhangi bir nam altında ilave bedel ödenmeyecektir.

Kazı duvarlarında (istasyon kalıcı şaft yapıları, istasyon geçici iksa yapıları, NATM tünel inşaat şaftları vb.), mini kazık, kazık, kesişen kazık, diyafram duvar, kalıcı ve geçici öngermeli zemin ankrajları, çelik destek gibi sistemlerin kullanılmasının yanısıra püskürtme beton, zemin çivisi, hasır çelik gibi imalatların da birlikte kullanılması durumlarında birinci kısımdaki imalatlar iksa yapılması pozundan ikinci kısımda sayılan imalatlar ise kendi kendi pozlarından ödenecektir.

NATM Tünel İnşaat Şaftlarının İksalarının ve İstasyon Yapılarının Geçici İksalarının Yapılması ödemelerinde; (kazık veya diyafram duvar başlık kirişi alt kotundan geçerli olmak üzere) iksa elemanlarının (mini kazık, kazık, kesişen kazık, diyafram) iç kontür çevresi ile iksa sisteminin şaft tabanından itibaren yüksekliği çarpılarak m2 cinsinden ölçülür. Şaft tabanı veya istasyon yapısı kazı taban kotu altında kalan bölümler ödemede dikkate alınmaz.” Denilmiştir.

Birim Fiyat Tariflerinin …..inci maddesinde ise ;

“ Teklif Birim Fiyat Kalemlerinin Kapsamı Ve Fiyatlandırılması

Her kalemin karşısında kendi birim fiyatı bulunacak ve ona karşılık gelecektir. Fiyatlar iki ondalık haneli olarak verilecektir.

Bu iş kapsamında aşağıda listelenmiş olan işler Birim fiyat teklif fiyatlı olarak yapılacaktır;

• Kaba ve İnce İnşaat İşleri

• Demiryolu İşleri

• Yeterlilik, Test, Denetim ve İşletme, Bakım, Gözetim Hizmetleri

İstekli; Birim Fiyat Listesinde belirtilen iş kalemlerini ve miktarlarını değerlendirecek, miktarlarda bir yanlışlık tespit etmesi halinde ihale dokümanına ilişkin açıklama yapılması talebinde bulunabilecektir.

Eğitim ve bakım dokümanlarında sistemde yer alacak bütün ekipmanlar tanımlanacaktır. Eğitimler, eğitim dokümanları ve bakım dokümanları onaya verilmeden yedek parça ve özel alet test cihazları ile ilgili teklif aşamasında verilmiş olan listeler kesinleşmemiş kabul edilecektir. Doküman ve eğitimlerden kazanılacak deneyimlere göre yedek parça ve özel alet test cihazları listelerinde İşveren tarafından gerekli ilaveler yapılacaktır.

İstekli tarafından teklif edilecek her türlü fiyat, yapılacak işin Teknik Şartnamelere, standartlara, uygulama projelerine ve diğer dokümanlara uygun olarak tamamlanması halinde ödenecek fiyattır.

Teklif birim fiyatların, projelerde gösterilen, teknik şartnamelerde tarif edilen ve Sözleşme ’de istenilen bütün işleri ve bunlarda belirtilen veya bunların getirdiği bütün risk, ihtimal, sorumluluk ve yükümlülükleri kapsadığı varsayılacaktır.

Sözleşme kapsamında yer alan teklif birim fiyatlı işlerin, birim fiyat listelerinde gösterilen miktarları yaklaşık olarak belirlenmiş olup işin yapımı esnasında fiili miktarları esas alınacaktır.

Sistemin aşamalı olarak devreye alınması durumu söz konusu olursa ilgili tüm hizmet ve giderlerin birim fiyatların kapsamına dâhil olduğu kabul edilecek ve ilave bedel ödenmeyecektir.

Müteahhit tarafından sistemlerde ve alt sistemlerde iyileştirici yönde değişiklik yapılmasının önerilmesi ve İşveren ile Mühendis tarafından uygun bulunması halinde ortaya çıkabilecek ilave maliyetlerin ilgili fiyatın kapsamına dâhil olduğu kabul edilecek ve Müteahhite ilave bir bedel ödenmeyecektir. Ayrıca, söz konusu değişikliğin diğer sistemleri etkilemesi sebebi ile ortaya çıkabilecek ilave maliyetlerin de ilgili fiyatın kapsamına dâhil olduğu kabul edilecek ve Müteahhite ilave bir bedel ödenmeyecektir.

Sözleşme Birim Fiyatları ve Tutarları bütün riskleri, mükellefiyetleri, yükümlülükleri, muhtemel imtiyaz haklarını ve geçiş haklarını, genel masrafları, karları ve vergileri (KDV-Katma Değer Vergisi hariç), Sözleşme maddelerinde beyan veya ima edilen herhangi bir şartı veya bütün şartları ve orada bahsedilen bütün kısıtlamaları ve sınırlamaları ihtiva edecektir. Birim Fiyatlar ve Tutarlar aynı zamanda böyle bir fiyatın tatbik edileceği inşaatın veya iş kaleminin veya ünitenin her kısmının ve tamamının inşasını, gerekli malzeme ve ekipmanların temin edilmesini, işyerine taşınmasını, monte edilmesini veya yerine konmasını, işyerinden götürülmesini, bunlarla ilgili işçiliği, teçhizatı, ekipmanı, zayiatı ve geçici işleri kapsayacaktır. İşlerin ve şantiye çalışmalarının Türk ve Uluslararası güvenlik yönetmeliklerine uygun olarak yürütülebilmesi bakımından Müteahhit tarafından işlerin muhafazası ve alınacak tedbirleri için yapılacak harcamaların tutarının Birim Fiyatlara dahil edilmiş olduğu varsayılacaktır.

Birim fiyatların, işin yapılabilmesi için Müteahhit tarafından, aşağıda sayılanlarla sınırlı kalmamak üzere yapılacak tüm masrafları ve Müteahhit karını içerdiği kabul edilecektir.

Malzeme ve malların yerlerine montajı, inşası, tesisi ve yerleştirilmesi masrafları,

Şantiye tesislerinin kurulması, tüm kazı, imalat, test ve montajlarda kullanılan her türlü malzemenin temini, iş yerine nakli, yükleme, boşaltma, şantiye içi ve dışı nakli, montajı, gerekli test ve deneylerin yapılması, işletmeye alınması ve başkaca tüm masraflar,

Malzeme alımları, mallar, depolama ve bunlarla ilgili giderler, başkaları tarafından temin edilen malzeme ve malların teslim alınması, nakli, boşaltılması, depolanması ve bunlarla ilgili masraflar,

İş için gerekli inşaat Makineleri ve ekipmanların temini, iş yerine nakli, yükleme, boşaltma, montajı, bakımı, onarımı, faizi, amortismanı, işletilmesi, demontajı ile geri gönderilmesi ve başkaca tüm masraflar,

İşin yapılması için gerekli bütün projelendirme, koordinasyon, İşveren ve işçilik giderleri,

İşin yapılması için gerekli her türlü tesis ve bununla ilgili masraflar,

Teknik Şartname ’de yazılı veya Mühendis tarafından yapılmasında yarar görülen deneylerin yapılması için gerekli işçilik, malzeme, alet edavat ve başkaca tüm giderler,

Şantiye hizmetleri ile ilgili olarak elektrik, doğalgaz, akaryakıt, su, telefon vs. Şantiye binalarının günlük temizliği ve şantiye sahasının bakımı (çevre düzenlemesi, otopark) vs. gibi tüm yardımcı malzemeler ve başka giderler, İş’te çalışan tüm teknik, idari ve yardımcı personelin, işçilerin aylık ücretleri ve bunlarla ilgili vergi, resim, harç, sigorta, fazla mesai ve sosyal haklarla ilgili masraflar,

Taşeronlara yapılacak ödemeler,

Müteahhit her türlü masraf ve sorumluluk kendisine ait olmak üzere döküm sahasını bulacak olup, hafriyat döküm yeri için ödenecek herhangi bir bedel, kazı ve dolgu malzemelerinin depo ve döküm yerlerinin, Mühendis/İşveren’in isteyeceği biçimde tertip ve tanzimi ile ilgili masraflar,

Belirli veya belirsiz ocak, ariyet ve depo sahalarından daimi iş yerlerine giden tüm irtibat yolları dâhil, inşaat maksadı ile şantiye dahilindeki tüm geçici yolların inşa ve bakım masrafları, iş de yapılan tüm yatay ve düşey nakliyeler,

Müteahhitin İşveren’e sağlayacağı tesis, ekipman ve hizmetlerle ilgili masraflar,

İşyeri üzerinde doğrudan yer alan ve Müteahhit tarafından alıkonmayacak geçici şantiye tesisleri gibi işin bünyesine girmeyen ve işin tamamlanmasından sonra işyerinden uzaklaştırılması gereken her türlü geçici tesis ve yapıların yıkılması ve İşyeri dışına çıkarılması masrafları,

İnşaatın yapılacağı alanlarda trafik düzenlemesi ve yol işleri, ilgili kuruluş prensip ve uygulamalarına uygun olarak Müteahhit tarafından hazırlanacak ve Mühendis/İşveren’e onaylanacak plan ve programa uygun olacaktır. Şehir içi ve dışı yollarda trafik emniyeti için yol düzenlemelerindeki trafik ışıklandırması, sinyalizasyon, tabela, ikaz levhası vb. geçici işler Müteahhitin sorumluluğunda olacaktır. Bu tip düzenlemeler verilecek teklif fiyatların içinde düşünüleceğinden ayrıca bir bedel ödenmeyecektir. Meydan, yol ve kaldırımlardaki kazılar için kaldırılacak ve iş bitiminde tekrar eski haline en yakın durumuna getirilecek asfalt, bunlarla bağıntılı altyapı malzemesi, beton, bordür taşı, elektrik direği, otobüs durağı, parmaklık ve buna benzer diğer engellerin sökülmesi ve yeniden yapılması bedelleri kazı fiyatlarının içindedir. Ancak trafiğin akışı için gerekecek servis yolları, köprü üstgeçit gibi ilave işler ile bunların gerektireceği yeni refüj ve tretuvar işleri de deplasman olarak düşünülecek, altyapı aktarmalarına uygun olarak ayrıca fiyatlandırılacaktır,

Bütün bu masrafların dışında kalan benzeri giderler, sair sigorta, vergi, resim, harç, gümrük giderleri ve benzeri tüm masraflar, işin sigortalanması ile ilgili Sözleşme hükümleri doğrultusunda yapılacak sigortaların bedelleri ve ilişkili diğer tüm giderler, bunun dışında her türlü kaza ve risklere ait sigorta giderleri,

Ayrıca belirtilsin veya belirtilmesin Müteahhit karı ve tüm genel giderler,

Tüm fiyatlara, işin ve kontrolün hassas ve emniyetli bir şekilde yapılmasını temin amacıyla aydınlatma, havalandırma, topraklama, ikaz, su drenaj ve tahliye sistemlerinin temini, yerine monte edilmesi, işletilmesi, bakımı, işin sonunda sökülerek taşınması, gerekli enerjinin temini için lüzumlu her türlü işçilik, malzeme, araç, gereç, makine, teçhizat ve tüm diğer masraflar dahil olup, bunlar için ayrıca bir bedel ödenmez.

Müteahhitin bu iş kapsamında yapacağı kaba inşaatın tamamlanmasından sonra Elektro- Mekanik sistemler ve İnce İnşaat işlerinin gereksiniminden kaynaklanan ilave inşaat işlerinin maliyetleri,

İş’in yapılması için gerekli her türlü iskele ve platform yapılması, sökülmesi, taşınması,

Toplantıların işyerinde veya Mühendis tarafından belirlenen başka herhangi bir yerde yapılmış olmasına bağlı kalmaksızın, İşlerin planlanması veya ifası ile ilgili toplantı giderleri,

Artıkların temizlenmesi,

İşyeri kullanım sınırları ve kısıtlamalarının getirebileceği ek masraflar,

Bütün işlerde kullanılan suyun temin edilmesi, iş yerine taşınması, kullanılması için gerekli her türlü işçilik, malzeme, araç, gereç, makine ve tüm masraflar,

İşlerin icrası için gerekli ölçüm, aplikasyon, topografya hizmeti, araştırma ve benzeri işler ile bunların gerektireceği düzeltmeler, ek veya revize uygulama projelerinin hazırlanması ve benzeri işlere ait masraflar,

İşlerin yapımı için temas kurulması gereken kurum, kuruluş ve üçüncü şahıslarla ilgili yapılacak masraflar,

İmalatların meskun sahalarda yapılması halinde trafik ve diğer zorlukların getirebileceği ek masraflar,

Tünel içlerinde yapılacak kazı ve her türlü imalatlarda, her türlü ve her uzaklıkta taşıma, yükleme, boşaltma, ara depo ve depo düzenlemesi, temizleme, aydınlatma, havalandırma, yedek malzeme, yedek parça depolaması ve çalışanların sağlık ve emniyetleri için her türlü tedbir, çevre ve mevcut binaların korunması için tedbirler, birim fiyatların içindedir ve bunlar için ek bir bedel ödenmez.

Teknik Şartname Madde …. kapsamında yer alan tüm gereklilikler ilgili pozlarına dahil kabul edilecektir.

Müteahhit işi kesintisiz olarak yürütecek ve bunun gereği olan her türlü tedbiri alacak, gerektiğinde vardiyaları çoğaltacak, Makine ve yedeklerini şantiyede hazır tutacak, enerji kesilmeleri dolayısıyla bir durma olmaması için gerekli tedbirleri (jeneratör vs.) alacak ve bunlardan dolayı ek bir ödeme yapılmayacaktır.

Kazı, beton ve tüm imalatların yapılması sırasında çıkan suyun inşaat sahası dışına İşveren tarafından uygun bulunan şekilde atılması için her hangi bir bedel ödenmez.

Kazıların ve imalatların her türlü jeolojik yapıda her cins ve klastaki (akıcı, batak, yumuşak ve sert formasyonlar ve her türlü kaya zeminler) zeminlerde, kuru, yaş sulu, su altında ve her büyüklük ve şekilde (pilot galeri, üst ve alt kesit kazıları gibi) yapılmasından dolayı ilave bir bedel ödenmez.

İş’in kesintisiz yürütülmesi için gerekli önlemlerin alınması, Makine, ekipman, enerji yedeklemelerinin yapılması, bunlarla ilgili her türlü masraf.

Şehir içi şantiyeciliğinin gerektirdiği çevre, temizlik, gürültü ve titreşim, toz vb. standartlar gereği gerekli her türlü önlemlerin alınması Teknik Şartname …..’a uygun yapılacak ve bu konular ile ilgili ilave bir bedel ödenmeyecektir.

Proje ve kesitlerde değişiklik olması ve/veya ilave işlerin çıkması halinde, iş miktarında oluşabilecek artma ve eksilmeler nedeni ile birim fiyatlarda (Sözleşme Özel Koşullarının (S.Ö.K) 12.3 Değerlendirme Maddesindeki Revize Fiyat Hariç) değişiklik yapılamaz. İmalatlara uzunluk, zorluk, derinlik, vantilasyon vb. gibi nedenlerle zam ödenmez.

Her türlü nakliye bedeli sözleşme bedeline dahil olup herhangi bir nam altında ayrıca nakliye bedeli ödenmeyecektir.

İstekliler, teklifleri ile birlikte birim fiyat cetvellerini ayrıca elektronik ortamda Excel formatında teslim edeceklerdir.”denilmiştir.

Sözleşme eki Özel Koşulların 13.3 üncü maddesinde yeni birim fiyatın nasıl yapılacağı düzenlenmiş ve bu maddeye göre yeni birim fiyat aşağıdaki esaslara göre belirlenecektir. Buna göre

Mühendis bir değişiklik talimatı verir veya onaylarsa, sözleşme bedelinde ve iş tamamlama süresinde yapılacak düzeltmeleri kararlaştırmak veya belirlemek için bu maddeye uygun olarak hareket eder.

Mühendis tarafından bu şekilde yönlendirildiğinde, müteahhit, makul bir süre içinde, talep edilen öneri için tamamen ayrıntılı bir fiyat dökümü sağlayacaktır. Bu dökümler, geçerli hallerde, işlerin her bir ayrı kısmı veya bileşeni için iş miktarlarına ve iş kalemlerine, bunların oranları veya fiyatları ile birlikte yer verecektir.

Mühendisin iş değişikliklerinin değerini ve sözleşme bedeline yapılan ilaveleri belirlemesi isteniyorsa, bu değişiklikler ve ilaveler mühendisin uygun kanaati haline, müteahhitin teklifinde belirtilen oranlar ve fiyatlara göre belirlenir. Müteahhitin teklifi, değişiklik yapılan işlere uygulanabilecek oranlar veya fiyatlar içermiyorsa, müteahhitin teklifindeki oranlar ve fiyatlar, makul olması halinde, değerleme için esas alınacaktır; aksi halde, mühendis, işveren ve müteahhit arasında istişare edildikten sonra,uygun oranlar ve fiyatlar Mühendis ve Müteahhit arasında kararlaştırılacaktır. Anlaşmazlık durumunda, mühendis kendi kanaatince uygun fiyatları belirleyecek, müteahhiti bu fiyatlardan haberdar edecek, işverene de bir nüsha sunacaktır. Oranlar veya fiyatlar kararlaştırılana veya belirlenene kadar, mühendis 14 üncü fıkraya uygun olarak tanzim edilen hakkedişlere hesaba mahsuben ödeme yapılmasını sağlamak için geçici oranlar ve fiyatlar belirleyecektir.

Sözleşme bedelinde düzeltme, makul karları içerecek ve geçerli olması halinde, müteahhitin 13.2 fıkrası altındaki beyanlarını dikkate alacaktır.

Mühendis tarafından verilen değişikliklerin veya taleplerin (işveren tarafından verilen ön olurdan sonra) kabul edilen sözleşme bedelinin artması veya azalmasıyla sonuçlanması durumunda, bu değişiklik sözleşmeye eklenecek bir Zeyilname/Değişiklik eki ile resmileştirilir.

Sözleşmenin ticari koşullarında herhangi bir değişiklik (sözleşmenin genel koşulları veya sözleşmenin özel koşullarında değişiklik, değiştirilmesi, ortak girişim, konsorsiyum yapısında değişiklik, sözleşmenin devri, v.b.) veya sözleşmenin fiyat, kapsam veya süresinde önemli bir değişiklik olması halinde, sözleşmeye bir Zeyilname/Değişiklik eki vasıtasıyla dahil edilecektir.

Yasalar tarafından gerek görüldüğü durumlarda, Değişikliklere, Sözleşme değişikliği şeklinde resmiyet kazandırılır.

Sözleşmenin Tarafları, sözleşmede yapılacak maddi değişikliklerin, kendi imzalarından önce Bankanın onayına tabi olduğunu peşinen kabul ederler.”denilmiştir.

Yukarıda yer alan birim fiyat tariflerine göre istasyon inşaatında yapılacak iksalar mevcut istasyon projelerine göre önceden belirlenmiş olup Kaymakamlık İstasyonunda yapılacak iksa imalatları 100 lük fore kazık ve 100 lük diyafram duvar imalatları olup yapılan bu imalatlara metre kare olarak tek bir birim fiyat üzerinden ödeme yapılacaktır. Ancak uygulamada yüklenici söz konusu istasyonda yapılacak olan diyafram duvar ve fore kazık imalatları için tek bir fiyat atmış olduğu halde, Kaymakamlık İstasyonunda yer değişikliği sebebiyle diyafram duvar imalatından vazgeçilmesi ve yerine hem demirli duvar hem de fore kazık imalatı yapılması, ancak fiilen yapılan bu imalatlar için yeni birim fiyat yapılması gerekirken bu yapılmayarak mevcut birim fiyatın üzerinden ödemede bulunulması sonucu kamu zararına sebebiyet verilmiştir.

Sorumlular gönderdikleri savunmalarda; yüklenicinin teklif birim fiyatının bulunduğu iş kalem için yeni birim fiyat yapılmasının sözleşme kurallarına göre mümkün bulunmadığını, İdare tarafından yapılan uygulamanın hukuka uygun olduğunun değerlendirildiğini,

İstasyon İksa Uygulama Projelerinin ihale aşamasında mevcut olmadığını, işin devamı sırasında üretildiğini, dolayısı ile istasyon iksa sisteminin ihale aşamasında belirlendiği şeklindeki değerlendirmenin teknik olarak isabetli olmadığını, ihale aşamasında mevcut olan projelerin, uygulama projeleri değil, ön/kesin projeler olduğunu, Birim Fiyat Tarifinde veya Şartnamenin herhangi bir yerinde herhangi bir istasyonda uygulanacak iksa detayı ile ilgili o istasyona özel bir tanımlama olmadığını, dolayısı ile Kaymakamlık İstasyonunda uygulanacak iksa sistemi ile ilgili ihale aşamasında herhangi bir dokümanda kesin bilgilerin mevcut olmasının söz konusu olmadığını, “013 – İksa Yapılması” tanımının tüm istasyonlar ve şaft yapıları için yapılmış genel bir tanımlama olup, bu tanımın, iksa sistemi içinde bulunabilecek tüm kalemleri içerdiğini, herhangi bir İstasyon veya şaft yapısının iksa sisteminde bu tanımlama içinde yer alan unsurların hangisinin bulunacağı, boyut ve çaplarının ne olacağnını ise işin devamı sırasında hazırlanan uygulama projeleri ile belli edildiğini, isteklilerin esasen işin tatbikatına esas uygulama projelerinden doğan işlere teklif verdiğini ve birim fiyat tariflerinin bu kabul doğrultusunda hazırlandığını, 013G poz no.lu “Kaymakamlık İstasyon Yapısında İksa Yapılması” iş kaleminin teklif birim fiyatlı bir iş kalemi olduğundan “Kaymakamlık İstasyonu iksa işlerinin Teknik Şartnamelere, standartlara, uygulama projelerine ve diğer dokümanlara uygun olarak tamamlanması halinde” ödenecek fiyatın 013G poz no.lu fiyat olduğunu,

Yüklenicinin, 013 G poz no.lu “Kaymakamlık İstasyon Yapısında İksa Yapılması” iş kalemine ilişkin teklif birim fiyatı bulunmakta olup, bu fiyatın uygulanmasının sözleşmesel bir zorunluluk olduğunu, söz konusu iş kalemine ait birim fiyat tarifinin altında , proje kapsamında yapılacak istasyon inşaatları sıralanarak, bu birim fiyat tarifinin tüm istasyonlar için geçerli olduğunun ifade edildiğini “013. İksa Yapılması” iş kaleminin birim fiyat tarifi “paçal” şekilde yapılmış olup, projesine ve işin tekniğine uygun bir iksa sisteminin yapılması için gerekli her türlü imalatı kapsadığını, birim fiyat tarifinin, ihale dokümanı kapsamında verilen ön/kesin projelere göre yapılacak iksa imalatlarını değil, işin devamı sırasında hazırlanacak uygulama projelerine göre yapılması gereken iksa imalatlarını amaçladığını, paçal birim fiyat uygulamasında, işin devamı sırasında ortaya çıkacak olan ve maliyeti etkileyen her türlü ihtimal, teklif edilen birim fiyata dahil olduğunu, sonuç itibariyle, yapılan uygulamanın mevzuata uygun olduğunu ve kamu zararına neden olmadığını iddia etmişlerse de;

013 G poz nolu imalat tarifinde natım tünel ve istasyonlarda uygulanacak olan iksa imalatlarına bu poza ait birim fiyatın uygulanacağı ifade edilirken ihale aşamasında isteklilere verilen kesin proje ve zemin etüd raporlarına göre sorgu konusu Kaymakamlık İstasyonunda uygulanacak olan iksa imalatlarının da neler olduğu açıkça belirtilmiş ve buna göre fiyat atmışlardır. Burada sorumluların yüklenici firmanın söz konusu imalat için 013 G poz nolu imalatın tarifinde geçerli herhangi bir iksa sistemini kullanacağından projedeki iksa imalatlarının değişmesi birim fiyatı değiştirmez şeklindeki yorumlarına katılmak mümkün değildir. Şöyle ki söz konusu 013 G nolu poz metro projesinde yer alan natım tünel ve 7 adet istasyonun yapımında kullanılacak tüm iksa sistemlerini kapsamakla birlikte hangi istasyonda hangi iksanın kullanılacağı önceden kesin projelere göre belirlenmiş olduğundan yüklenici bu poz için fiyat belirlerken bu projeleri dikkate alarak hesaplama yapmaktadır. Dolayısıyla Kaymakamlık istasyonunda önceden belirlenmiş Ø100’lük Diyafram Duvar ve Ø100’lük Fore Kazık yapılmasına ilişkin iksa imalatlarından yer değişikliği sebebiyle vazgeçilmesi ve bunun yerine demirli duvar ve fore kazık imalatı yapılması bu imalatlar için yeni birim fiyat yapılması zorunluluğu ortaya çıkmıştır.

Ayrıca 013G poz nolu imalatın tarifinde tüm iksa sistemlerinin tek tek sayılması zemin etüd raporlarına göre uygulanacak iksa sistemlerinin tamamını kapsamakla birlikte her bir istasyon için ve tünel imalatlarında yapılacak iksaların tamamına tek birim fiyat uygulanacağı anlamına gelmekle birlikte her bir istasyonlarda ne tür iksa uygulanacağı kesin projelerde belirtilmiş olup yüklenici 013G pozunun fiyatını belirlerken bu iksa imalatlarının neler olduğunu her bir istasyon iksa maliyetlerini dikkate alıp tek bir fiyat atmaktadır. Dolayısıyla savunmalarda belirtildiği gibi poz tarifinde tüm iksa imalatları sayılmış bunlardan birinden vazgeçilip diğerinin yapılmasının bir şey değiştirmeyeceği iddiası yersizdir.

Savunmalarda birim fiyat tarifinde, birim fiyat tarifinin kapsamında bulunan imalatların “İşveren ve Mühendisçe onaylanacak projesine göre” gerçekleştirileceğinin ifade edildiği, birim fiyat tarifinde işaret edilen proje, işin yapımı aşamasında hazırlanacak olan uygulama projesi olduğu, işin devamı sırasında uygulama projesinin yapılması yükümlülüğünün yükleniciye bırakıldığın, bütün istasyon inşaatlarının iksa sistemleri için, “013. İksa Yapılması” iş kalemi adı altında tek bir birim fiyat tarifi oluşturulduğu, denilmişse de öncelikle ;

Bütün istasyonlarda uygulanacak iksa sistemlerinde 013 G pozunun uygulanacağı açık olmakla birlikte söz konusu kesin projelerde hangi istasyonda hangi iksa sisteminin uygulanacağı belirtildiğinden ve ihale aşamasında istekliler bu projelerde yer alan iksa sistemlerine göre teklif fiyat hazırladıkları açık ve net bir durumdur.

İşe ait imalatlar uygulama projelerine göre yapılmak zorunda olsa da söz konusu uygulama projeleri kesin projeler üzerinden hazırlanmakta olup yaklaşık maliyetin hesabında kesin projeler dikkate alındığından kesin projeler ihale sürecinin esaslı unsurlarındandır. Kaldı ki bu işe ait kesin projeler idare tarafından özel bir proje firmasına hazırlatılarak ….. yılı fiyatları ile ….. TL ödemede bulunulmuştur. Dolayısıyla her ne kadar işin yapımı sırasında yüklenici tarafından hazırlanacak olan uygulanma projelerine göre imalatlar yapılacak olsa da bu projelerin kesin proje ile uyumlu olması ve kesin projede belirtilen iksa sistemlerinde değişiklik yapılması gerekiyorsa bu ihale aşamasında öngörülmeyen bir imalatın ortaya çıkması anlamına geleceğinden yeni birim fiyat yapılması zorunluluğu ortaya çıkmaktadır. Savunmalarda iddia edildiği gibi uygulama aşamasından önce hazırlanan uygulama projeleri dikkate alınarak yeni birim fiyat yapılması söz konusu olursa söz konusu işte zaten yeni birim fiyat uygulaması fiilen mümkün olmayacaktır.

Yine savunmada yüklenicinin hangi tür iksa sistemi uygulanırsa uygulansın 013 G pozundan ödeme yapılacağı için bu riski üstlenmiş olacağı belirtilmişse de bu görüşe katılmak mümkün değildir. Şöyle ki yüklenici firma kesin projelere göre her bir istasyonda ve natm tünel inşaatı sırasında yapacağı iksaları zaten bilmektedir . Mevcut zemin etüd raporlarını da dikkate alarak teklif verdiğinden burada basiretli tacir olarak söz konusu istasyon inşaatında gerek resmi rayiçler gerekse piyasa fiyatlarına göre kullanılabilecek en pahalı iksa sistemleri yapılacağından teklif fiyatını buna göre hesaplayarak hareket etmektedir. Dolayısıyla yüklenicinin aldığı bir risk söz konusu değildir.

Bunun yanı sıra sözleşmeye göre yeni birim fiyat yapılması şartlarından birinin maliyet artışı olduğu söz konusu imalatlarda böyle bir artışın olmadığı ileri sürülmüşse de kesin projeye göre fiyat teklifi ve yaklaşık maliyeti hesaplanan işte öngörülen diyafram duvar ve fore kazık imalatları yerine birim fiyatı daha düşük olan demirli duvar ve fore kazık imalatına yeni birim fiyat yapılmaması imalat maliyetinin düşürülmesi sonucunu doğurması gerekirken maliyetin aynı kalması dolayı bir maliyet artışı anlamına gelmektedir.

Bu itibarla; söz konusu işe ait …. nolu hakediş raporunun incelenmesi sonucunda; Kaymakamlık İstasyonu inşaatında işe ait projeye göre yapılması gereken “Q100 lük Diyafram Duvar Yapılması ve Q100 lük Fore Kazık Yapılması”na ilişkin iksa imalatlarından yer değişikliği sebebiyle vazgeçilmiş ve bunun yerine istasyon projesinde yer almayan iksa imalatları yapılmıştır. Sözleşmeye göre yapılan bu imalatlar için yeni birim fiyatlar yapılarak ödemede bulunulması gerekirken ilgili projede yer alan imalatların yapılması durumunda uygulanması gereken 013 G poz nolu iksa yapılması imalatına ait birim fiyatından ödeme yapılması sonucunda oluşan ve ayrıntılı hesabı aşağıda kamu zararı tablosunda gösterilen ….. TL kamu zararının Harcama Yetkilisi (……) ……, Gerçekleştirme Görevlileri (…..) ….., (……) ……, (…..) …… ve (…..) ….’a

müştereken ve müteselsilen,

6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 53’üncü maddesi gereği işleyecek faizleri ile birlikte ödettirilmesine,

İş bu ilamın tebliğ tarihinden itibaren aynı Kanunun 55 inci maddesi gereğince altmış gün içerisinde Sayıştay Temyiz Kurulu nezdinde temyiz yolu açık olmak üzere oybirliğiyle karar verildi.

D) Söz konusu işte 035 poz nolu Çelik İksa yapılmasına ait imalatın metrajlarının incelenmesi sonucunda Kafes İksa yapılmasına ilişkin imalatında bu poz içerisinde değerlendirilerek bedelinin bu poza ait birim fiyattan ödenmesi sonucunda ….. TL kamu zararına sebebiyet verildiği hususu ile ilgili olarak;

035 poz nolu “Çelik İksa” imalatın tarifinde; “Çelik iksalar, tüm çelik iksa elemanlarının temini, şantiyeye nakliyesi, projesine ve Teknik Şartname ’ye göre fabrikasyonu, şantiyede yatay ve düşey taşıma ve yerleştirilmesi için gerekli tüm işçilik, tesis, alet ve ekipman dahil, Birim Fiyat Tarifleri Madde 1.1 şartlarında, 1 ton ’unun fiyatıdır.

Ölçü: Bağlantı elemanları da dahil olmak üzere projesine göre üretilen çelik iksalardan rast gele seçilen üç adedi, projesinde gösterilen montaj elemanları da dahil diğer tüm yardımcı elemanlar ile birlikte tartılacak ve tartı sonucu elde edilen ortalama ağırlık, projesindeki boyutları ve norm ağırlıkları kullanılarak hesaplanan ağırlık ile karşılaştırılacak, bulunan ağırlıklardan hangisi daha az ise ton cinsinden ölçü olarak kabul edilecektir.

Not: İksalar arasındaki bağlantıyı sağlayan boyuna çelik çubuklar (işban) iksa ile birlikte tartılmayıp ayrıca proje değeri üzerinden ölçülecek ve ödemesi bu poz üzerinden yapılacaktır.” denilmiştir. 039 poz nolu “Çelik Hasır ve Donatı Demiri (Tünellerde)” imalatın tarifi ise Tünellerde kazı destekleme ve iç kaplama için donatı demirinin temini, nakliyesi, kesme, bükme, kaynaklama, yatay ve düşey taşıma, yerleştirme, asma, destekleme, paspayı takozları ve bu iş için gerekli her türlü işçilik, alet, malzeme ve ekipman dahil, Madde 1.1 şartlarında, ağırlığının fiyatıdır.

Tünellerde kullanılan S500b hasır çelik, S220, S420a ve derz yerlerinde kullanılan paslanmaz çelik ile yapılan bağlantılar vs. gibi çelik imalatlar için hesap edilen ağırlıkları üzerinden kendi pozlarından ödenir. Tünel içinde tünel kaplamasından sonra yapılacak imalatlarda kullanılan demirlerin ödemesi cinslerine göre ayrıca ilgili pozlarından (006 - Çelik Hasır ve Donatı Demiri) yapılır. Donatıların zemin ile temas etmesini önlemek için alınacak her türlü tedbirler de fiyatların içindedir.

Ölçü: Kazı destekleme ve iç kaplama için gerekli donatı (çelik hasır veya çubuk demir) veya paslanmaz çelik için projelerde gösterilen miktarlar ile norm ağırlıkları çarpılarak hesaplanır. S500b hasır çelik ve S220, S420a donatı ağırlığı ton cinsinden, paslanmaz çelik plaka ve block-out kutusu kg cinsinden ölçülür.

Not: Korozyon kontrol ve kaçak akım koruma için kullanılacak ilave donatılar da bu poza dâhildir. Tünel içindeki kiriş ve tabliyeler vs. yapılar için gerekli donatı (çelik hasır veya çubuk demir) ilgili pozundan (006 - Çelik Hasır ve Donatı Demiri) ayrıca ödenecektir

Çelik iksa pozu malzeme olarak NPI 200 türü büyük profiller ile iksa yapılması koşullarını taşımaktadır. Kafes iksa sistemi yapıldığında ise plakalar dışında yoğun olarak nervürlü demirden imal edilmektedir.

035 poz nolu imalatın birim fiyat tarifine bakıldığında sadece çelik profiller kullanılarak iksa sistemi yapıldığında bu pozun kullanılacağı açık olarak görülmektedir. Çelik iksa ve kafes iksa sisteminde ki en büyük maliyet farkı malzeme bedelleri ve NPI çelik profilin büküm maliyetidir. Bu nedenle projesinde Çelik iksa olanlar 035 mevcut çelik iksa pozundan kafes iksa sistemi olanların ise 039 S420a Tünel Donatısı pozundan ödenmeliydi.

Sorumlular savunmalarında; çelik iksa imalatının profil ile teşkil edebileceği gibi, kafes kiriş şeklinde imal edilmesinin hem teknik olarak hem de teknik şartname hükümlerine göre mümkün olduğunu, Teknik Şartnamede çelik iksaların “H-Kiriş”, “U-Kiriş” veya “Kafes-Kiriş” şeklinde olabileceğinin hüküm altına alındığını, NATM tünel konusunda en önemli standart olan Karayolları Teknik Şartnamesinde de çelik iksa tarifinde kafes kirişlere de yer verildiğini, kafes kirişinin tünel çelik iksa elemanı olduğunu, kafes kirişlerin zeminin şartlarının imkan verdiği yerlerde kullanılmasını, kendisine kıyasla daha ağır profillerin yerini alacağından işveren lehine daha avantajlı olduğunu, 039 nolu pozdan ödenmesinin mümkün olmadığını ve kamu zararına neden olunmadığını ifade etmişlerdir.

Sorumlular yapılan uygulamanın mevzuata uygun olduğunu ve kamu zararına neden olunmadığını belirtmişlerse de, yukarıda yer verilen sözleşme eki Birim Fiyat tariflerinde yer alan 035.Çelik İksa tarifinden de görüleceği üzere bu pozdan sadece çelik iksaların kullanılması durumunda ödeme yapılacağı net olarak anlaşılmaktadır, Çelik çubuk olarak kullanılan işban ise her ne kadar nervürlü demir olsa da çok az miktar olarak bu pozdan ödenecektir. Oysa ki Kafes iksaların neredeyse tamamı nervürlü demir malzemeden imal edilip montajı yapılmaktadır. Bu nedenle demir pozu kafes iksa ödemesi için en uygun poz olarak görülmektedir.

Teknik şartname imalatın hangi malzemeler ile gerçekleştirileceği konusunda açık olmasına rağmen ödeme konusu birim fiyat tarifleri ile ilgilidir. Piyasa fiyatları ve fiyat belirleme konusunda yetkili kabul edilen Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Birim Fiyat kitabı incelendiğinde; çelik İksalar ile nervürlü demirden imal edilmiş kafes iksaların aynı bedelde olmaları mümkün değildir. Dolayısıyla, iki ayrı imalatın bedellerinin aynı olma olasılığı bulunmadığından ayrı değerlendirmeleri gerekmektedir.

Bu itibarla; söz konusu işte 035 poz nolu Çelik İksa yapılmasına ait imalatın metrajlarının incelenmesi sonucunda Kafes İksa yapılmasına ilişkin imalatında bu poz içerisinde değerlendirilerek bedelinin bu poza ait birim fiyattan ödenmesi sonucunda oluşan ve ayrıntılı hesabı aşağıda kamu zararı tablosunda gösterilen ….. TL kamu zararının Harcama Yetkilisi (……) ….., Gerçekleştirme Görevlileri (……) ….., (……) ……, (…..) ….., (……) ….., (…..) ….. ve (……) ….’a

müştereken ve müteselsilen,

6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 53’üncü maddesi gereği işleyecek faizleri ile birlikte ödettirilmesine,

İş bu ilamın tebliğ tarihinden itibaren aynı Kanunun 55 inci maddesi gereğince altmış gün içerisinde Sayıştay Temyiz Kurulu nezdinde temyiz yolu açık olmak üzere oyçokluğuyla karar verildi.

Azınlık Görüşü:

Daire Başkanı ……’in Karşı Oy Gerekçesi:

“Söz konusu işe ilişkin sözleşme eki Teknik Şartname ve Karayolları Teknik Şartnameleri incelendiğinde, kafes kirişlerin çelik iksa tariflerinin içerisinde yer aldığı görülmektedir. Kafes iksa yapılmasına ilişkin imalatların 035 poz nolu “Çelik İksa” yapılması iş kaleminden ödenmesinde mevzuata aykırılık bulunmamaktadır. Dolayısıyla söz konusu ödemeler hakkında ilişilecek husus bulunmadığına karar verilmesi uygun olur.”