KARAR

Yurt dışından öğrenci kabulüne ilişkin işlemlerin … Üniversitesi Döner Sermaye İşletmesi bünyesinde faaliyet gösteren Uluslararası İlişkiler Koordinatörlüğü tarafından yürütülmesi ve bu işlemler sonucunda elde gelirlerden öğretim elemanlarına katkı payı ödemesi yapılması:

2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu’nun “Gelir kaynakları” başlıklı 55’inci maddesinde;

“Yükseköğretim üst kuruluşları, yükseköğretim kurumları ve bunlara bağlı birimlerin gelir kaynakları;

a. Her yıl bütçeye konulacak ödenekler,

b. Kurumlarca yapılacak yardımlar,

c. Alınacak harç ve ücretler,

d. Yayın ve satış gelirleri,

e. Taşınır ve taşınmaz malların gelirleri,

f. Döner sermaye işletmelerinden elde edilecek karlar,

g. Bağışlar, vasiyetler ve diğer gelirlerdir.” hükmü yer almaktadır.

Döner Sermayeli İşletmeler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin “Amaç ve kapsam” başlıklı 1’inci maddesinde; bu Yönetmeliğin amacının, genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerine bağlı olarak kurulmuş olan döner sermayeli işletmelerin iş ve işlemleri ile bütçelerinin hazırlanması, uygulanması, sonuçlandırılması, muhasebesi, kontrol ve denetimi ile muhasebe yetkililerinin niteliklerine ilişkin usul ve esasları düzenlemek olduğu,

Anılan Yönetmeliğin “Tanımlar” başlıklı 3’üncü maddesinin birinci fırkasının (b) bendinde; Döner Sermayenin, Genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerine kanunlarla verilen asli ve sürekli kamu görevlerine bağlı olarak ortaya çıkan ve genel idare esaslarına göre yürütülmesi mümkün olmayan mal ve hizmet üretimine ilişkin faaliyetlerin sürdürülebilmesi için, kamu idaresine bağlı olarak kurulmuş işletmelere tahsis edilen sermayeyi ifade edeceği belirtilmiştir.

Yükseköğretim Kurumları Döner Sermaye İşletmelerinin Kurulmasına İlişkin Yönetmelik’in “Faaliyet alanları” başlıklı 5’inci maddesinde ise;

“(1) Döner sermaye işletmelerinin yükseköğretim kurumlarının esas faaliyetlerini aksatmayacak şekilde çalıştırılması gerekir. Bu işletmelerin;

a) Bilimsel görüş vermek, proje hazırlamak, araştırma, uygulama ve benzeri hizmetler yapmak,

b) Belirli bilimsel sonuçların uygulamasını sağlamak,

c) Üniversite ve ona bağlı kurumlarda hasta muayene ve tedavisi yapmak ve bunlarla ilgili tahlil ve araştırmaları yürütmek,

ç) Yükseköğretim kurumlarının eğitim ve öğretim faaliyet alanları ile sınırlı olarak mal ve hizmet üretiminde bulunmak, amaçlarından biri veya birkaçına yönelik faaliyette bulunması gerekir.

(2) Döner sermaye işletmeleri, çalışmaları sırasında eğitim ve öğretim ile bunlara katkıda bulunan uygulamayı ön planda tutar.” hükümlerine yer verilmiştir.

Yukarıdaki mevzuat hükümleri değerlendirildiğinde bir yükseköğretim kurumuna mevzuat ile verilmiş bir görevin veya faaliyetin döner sermaye kapsamında ele alınabilmesi için o faaliyetin öncelikle genel idare esaslarına göre yürütülmesi mümkün olmayan bir nitelikte olması gerektiği anlaşılmaktadır. Dolayısıyla Yönetmelik'in faaliyet alanları başlıklı 5’inci maddesinde geçen faaliyetler açısından öncelikle yapılan faaliyetin genel idare esaslarına göre yürütülmesinin mümkün olup olmadığının değerlendirilmesi ve bu değerlendirme sonucunda bir faaliyet eğer genel idare esaslarına göre özel bütçe içerisinde yürütülemiyor ise döner sermaye faaliyet alanı kapsamına alınması gerekmektedir.

Yapılan incelemede ise … Üniversitesinde yabancı uyruklu önlisans, lisans ve lisansüstü öğrencilerin kabulüne ilişkin işlemlerin (yabancı öğrenci sınavı, başvuru, başvuruların değerlendirilmesi vb.) Döner Sermaye İşletmesi bünyesinde yürütüldüğü, öğrenci olmak isteyen kişilerden sınav ve başvurular için belirli bir ücret alındığı, alınan bu ücretlerin döner sermaye işletmesi bütçesine gelir kaydedildiği ve gelir kaydedilen tutarlar üzerinden de öğretim elemanlarına katkı payı ödemesi yapıldığı tespit edilmiştir.

Ancak, öğrenci kabulüne ilişkin söz konusu sınav, başvuru ve başvuruların değerlendirilmesi işlemleri, yükseköğretim kurumlarınca verilen eğitim-öğretim hizmetinin ayrılmaz bir parçası olduğundan genel idare esaslarına yürütülmesi gerekmektedir. Ayrıca yukarıdaki mevzuat hükümlerinden de anlaşılacağı üzere kamu kurumlarına ilişkin bir hizmetin sunulmasında asıl olan, kurum bütçesi ve imkânları ile bu hizmetin yerine getirilmesidir. Döner Sermaye İşletmesince bir hizmetin sunulması, Kurum bütçesi ve imkânlarıyla hizmetin sunulamaması ya da sunulamaz nitelikte olmasına bağlıdır. Bu nedenlerle söz konusu işlemlerin Döner Sermaye İşletmesi tarafından yürütülmesi mümkün değildir.

Diğer taraftan 2547 sayılı Kanunu’nun 55’inci maddesine göre yabancı uyruklu öğrenci adaylarından alınan sınav ve başvuru ücretlerinin; “alınacak harç ve ücretler” içinde değerlendirilmesi gerektiği anlaşılmaktadır. Keza üniversite tarafından yabancı uyruklu öğrenci sınav ve başvuru işlemleri sonucunda alınan ücretler, kamu hizmetinin bedeli olarak alınan ücretlerdir. Yapılan bu faaliyetleri üniversite öğretim elemanları tarafından döner sermaye kapsamında üretilen özel bir hizmet olarak nitelendirmek mümkün değildir. Dolayısıyla bu hizmetler üniversiteler açısından olağan bir görev ve kamu hizmeti olup katılımcılardan elde edilen gelirin üniversitenin özel bütçesine aktarılması gerekmektedir.

5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun “Kamu zararı” başlıklı 71’inci maddesinde ise; kamu zararı, kamu görevlilerinin kasıt, kusur veya ihmallerinden kaynaklanan mevzuata aykırı karar, işlem veya eylemleri sonucunda kamu kaynağında artışa engel veya eksilmeye neden olunması şeklinde tanımlanmış olup kamu zararının belirlenmesinde mevzuatında öngörülmediği halde ödeme yapılmasının esas alınacağı belirtilmiştir.

Yukarıdaki açıklamalar ve mevzuat hükümleri doğrultusunda yabancı uyruklu öğrenci adaylarının öğrenciliğe kabul işlemlerinin döner sermaye işletmesi bünyesinde yürütülmesinin ve bu işlemlerden elde edilen gelirler üzerinden öğretim elemanlarına katkı payı ödenmesinin mevzuata aykırı olduğu anlaşılmaktadır. Dolayısıyla öğretim elemanlarına mevzuatta öngörülmediği halde katkı payı ödenmesi suretiyle kamu zararına neden olunmuştur.

Oluşan kamu zararında; 5018 sayılı Kanunu’nun “Harcama yetkisi ve yetkilisi” başlıklı 31’inci maddesinin üçüncü fıkrasında; kanunların veya Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin verdiği yetkiye istinaden yönetim kurulu, icra komitesi, komisyon ve benzeri kurul veya komite kararıyla yapılan harcamalarda, harcama yetkisinden doğan sorumluluğun kurul, komite veya komisyona ait olacağı belirtilmiş olup bu hüküm gereğince söz konusu katkı payının ödenmesine ilişkin yönetim kurulu kararında imzası bulunan kurul üyeleri ve anılan Kanunu’nun 32 ve 33’üncü maddeleri gereğince ödeme emri belgesinde imzası bulunan harcama yetkilisi ve gerçekleştirme görevlileri sorumlu tutulmuştur.

Savunmalarda Yönetim Kurulu kararlarının süreli olduğu, eğitim öğretim dönemi geçtikten sonra yürürlüğünü yitireceği belirtilerek, önceki dönemlerde alınmış Yönetim Kurulu kararlarından dolayı kendilerine sorumluluk yüklenemeyeceğinden bahisle sorumluluğa itiraz edilmiştir.

Rapor maddesinde söz konusu ödemelerle,

üç farklı Yönetim Kurulu kararının farklı ödeme emri belgeleri ile ilişkilendirildiği görülmüştür.

Söz konusu kararlardan 49.02 ve 43.07 sayılı kararlar, karar metninde adı geçen kişilere “Eğitim-Öğretim dönemini kapsayacak şekilde aylık ek ödeme matrahının 2,5 katını geçmemek üzere ek ödeme yapılmasına” şeklindedir. Dolayısıyla söz konusu kararlar, karar tarihinden itibaren karar tarihinin ilgili olduğu yılın içinde bulunduğu eğitim öğretim dönemi sonuna kadar ve karar metninde adı geçen kişilere yapılacak ödemeler için geçerli olup, bu kapsamdaki ödemelerden harcama yetkilisi ve gerçekleştirme görevlisi ile beraber Yönetim Kurulu kararında imzası bulunan Yönetim Kurulu üyeleri sorumludur.

… Üniversitesi 2021-2022 Eğitim Öğretim Yılı Akademik Takvimi’ne göre 2021-2022 eğitim-öğretim dönemi 20.09.2021-21.09.2022 tarihleri arasında, 2022-2023 Eğitim Öğretim Yılı Akademik Takvimi’ne göre 2022-2023 eğitim-öğretim dönemi ise 05.09.2022-21.09.2023 tarihleri arasındadır.





Eğitim öğretim dönemini kapsayacak şekilde ödeme yapılmasına ilişkin Yönetim Kurulu kararlarından 49.02 nolu karar 04.12.2020 tarihlidir. Dolayısıyla takriben 2020 Eylül-2021 Eylül arasına denk gelen eğitim öğretim yılına ilişkin olup, 2022 yılı içinde yapılan ödemelerde bu Yönetim Kurulu kararının ilişiği bulunmamaktadır. (Sadece bu 49.02 nolu kararda imzası bulunan ve diğer kararlarda imzası bulunmayan …’nın da bu bağlamda kamu zararı teşkil eden ödemelerden herhangi bir sorumluluğu bulunmamaktadır.)

Eğitim-öğretim dönemi içinde yapılacak ödemelere ilişkin süre kayıtlı diğer karar 43.07 nolu karar olup, karar tarihi 07.10.2021’dir. Dolayısıyla bu karar tarihinden 21.09.2022 tarihine kadar ve karar metninde adı geçen kişilere yapılan ödemeler için ilişiklidir.

51.11 sayılı karar ise … Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Koordinatörlüğü Döner Sermaye Gelirlerinden Yapılacak Ek Ödemenin Dağıtılmasında Uygulanacak Usul ve Esasların kabulüne ilişkin olup, herhangi bir süre kaydı ihtiva etmemektedir. Bu Usul ve Esaslar’ın 3’üncü maddesinin (z) bendinde “Öğrenci temini: Türkiye’de ve yabancı ülkelerde gerçekleştirilen yabancı öğrenci sınavı (YÖS), ihtiyaç halinde diploma notuyla öğrenci alımı, özel yetenek sınavı ve lisansüstü öğrenci başvurularının değerlendirilmesi ve lisansüstü öğrenci sınavı usulleriyle … Üniversitesi’ne yurtdışından öğrenci kayıtlanmasına olanak sağlayan faaliyet” denilmek suretiyle YÖS gelirleri döner sermaye kapsamında tanımlanmıştır. Dolayısıyla bu Usul ve Esasların kabul tarihi 22.11.2021 tarihinden itibaren yapılacak ödemelerde 51.11 sayılı kararın da geçerliliği kabul edilmelidir ve bu kapsamda yapılacak ödemelerden harcama yetkilisi ve gerçekleştirme görevlisi ile beraber 51.11 sayılı Yönetim Kurulu kararında imzası bulunan Yönetim Kurulu üyeleri de sorumludur.

Netice itibariyle, yabancı uyruklu öğrenci adaylarının öğrenciliğe kabul işlemlerinin mevzuata aykırı olarak … Üniversitesi Döner Sermaye İşletmesi bünyesi kapsamında yürütülmesi ve elde edilen gelirler üzerinden söz konusu birimde çalışan öğretim elemanlarına katkı payı ödemesi yapılması sonucunda oluşan ve ayrıntısı aşağıdaki tablolarda gösterilen toplam … TL kamu zararının;

Sorumlularına müştereken ve mütelsilen 6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 53’üncü maddesi gereğince hüküm tarihinden itibaren işleyecek faizleri ile ödettirilmesine,

Sadece 49.02 nolu kararda imzası bulunan ve diğer kararlarda imzası bulunmayan ..’nın kamu zararı teşkil eden ödemelerden herhangi bir sorumluluğunun bulunmadığına,

6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 55’inci maddesi uyarınca İşbu İlamın tebliğ tarihinden itibaren altmış gün içerisinde Sayıştay Temyiz Kurulu nezdinde temyiz yolu açık olmak üzere

oy çokluğuyla,

Azınlık Görüşleri:

(Daire Başkanı … ve Üye ..’in karşı görüşleri: Üniversiteler eğitim-öğretim faaliyetlerinden sorumlu kurumlar olup, öğrenci seçme ve yerleştirme işi için ülkemizde ayrıca Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi (ÖSYM) kurumu tesis edilmiştir. Yabancı Uyruklu Öğrenci Sınavı (YÖS) merkezi olarak 2010 yılında ÖSYM tarafından yapıldıktan sonra 2011-2022 yılları arasında uluslararası öğrenci temini süreçleri üniversitelerin kendi kararlarına bırakılmıştır. Bu süreçte üniversiteler sınav yapma, not ortalamalarını esas alma gibi farklı ölçütlerle öğrenci temin etmişlerdir. 22.12.2021 tarihli Yükseköğretim Genel Kurul Kararı ile de 2023 yılından itibaren uygulanmak üzere YÖS’ün ÖSYM tarafından yapılmasına karar verilmiştir. Dolayısıyla yurtdışından öğrenci temininin üniversitelerin asli görevi olmadığı anlaşılmakta olup, kendi sınavını ücret mukabili yapan üniversitelerin bu ücreti döner sermaye geliri olarak kaydetmesinde ve öğretim elemanlarına bu gelirlerlerden pay ödemesinde mevzuata aykırılık bulunmamaktadır. Bu itibarla, ilişilecek husus bulunmadığına karar verilmesi gerekir.)






Kararla ilgili sorunuz mu var?