Karar Künyesi
Karar Türü:
Sayıştay 3. Daire Kararı
Karar Tarihi:
11/28/2023
Karar No:
36
Esas No:
468
KARAR
Belediyenin, ... Şubesi İle İmzalanan Ortak Hizmet İşbirliği Protokolü Kapsamında Yurt Binası Yapım İşine İlişkin Olarak Çeşitli İnşaat İşleri Yapması
Belediyenin görev ve sorumluluk alanına girmeyen bir konuda … Şubesi ile imzalanan ve yalnızca İdareye yönelik yükümlülükler ihtiva eden ortak hizmet işbirliği protokolü kapsamında; … ihale kayıt numaralı “…”nin gerçekleştirilmesi suretiyle … … adresinde bulunan yurt binasına ilişkin olarak çeşitli inşaat işleri yapılması sonucu toplam … TL kamu zararına sebebiyet verildiği iddiasıyla ilgili olarak dosyada mevcut bilgi ve belgeler incelenmiştir.
23.07.2004 tarih ve 25531 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 5216 sayılı Büyükşehir Kanununun 7 nci maddesinde; büyükşehir belediyelerinin görev yetki ve sorumlulukları sayılmış, ancak orta ve yüksek öğrenim öğrenci yurtlarıyla ilgili bir düzenleme yapılmamıştır.
Aynı Kanunun “Diğer Hükümler” başlıklı 28 inci maddesinde ise;
“Belediye Kanunu ve diğer ilgili Kanunların bu kanuna aykırı olmayan hükümleri ilgisine göre büyükşehir ve ilçe belediyeleri hakkında da uygulanır.” hükmüne yer verilmiştir.
Bu düzenlemeye göre 13.07.2005 tarih ve 25874 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 5393 sayılı Belediye Kanununun 5216 sayılı Kanuna aykırı olmayan hükümleri, büyükşehir belediyeleri hakkında da uygulanabilecektir.
5393 sayılı Kanunun “Belediyenin görev ve sorumlulukları” başlıklı 14 üncü maddesinde;
“Belediye, mahallî müşterek nitelikte olmak şartıyla;
a) İmar, su ve kanalizasyon, ulaşım gibi kentsel alt yapı; coğrafî ve kent bilgi sistemleri; çevre ve çevre sağlığı, temizlik ve katı atık; zabıta, itfaiye, acil yardım, kurtarma ve ambulans; şehir içi trafik; defin ve mezarlıklar; ağaçlandırma, park ve yeşil alanlar; konut; kültür ve sanat, turizm ve tanıtım, gençlik ve spor orta ve yüksek öğrenim öğrenci yurtları (Bu Kanunun 75 inci maddesinin son fıkrası, belediyeler, il özel idareleri, bağlı kuruluşları ve bunların üyesi oldukları birlikler ile ortağı oldukları Sayıştay denetimine tabi şirketler tarafından, orta ve yüksek öğrenim öğrenci yurtları ile Devlete ait her derecedeki okul binalarının yapım, bakım ve onarımı ile tefrişinde uygulanmaz.); sosyal hizmet (…) yapar veya yaptırır.” şeklinde düzenleme yapılmıştır.
Diğer taraftan, 24.12.2003 tarih ve 25326 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanmış olan 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun “Bütçelerden yardım yapılması” başlıklı 29 uncu maddesinin birinci fıkrasında;
“Gerçek veya tüzel kişilere kanunda veya Cumhurbaşkanlığı kararnamesinde dayanağı olmadan kamu kaynağı kullandırılamaz, yardımda bulunulamaz veya menfaat sağlanamaz. Ancak, genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin bütçelerinde öngörülmüş olmak kaydıyla; kamu yararı gözetilerek dernek, vakıf, birlik, kurum, kuruluş, sandık ve benzeri teşekküllere yardım yapılabilir.” hükmüne,
5393 sayılı Kanunun “Diğer kuruluşlarla ilişkiler” başlıklı 75 inci maddesinde;
“Belediye, belediye meclisinin kararı üzerine yapacağı anlaşmaya uygun olarak görev ve sorumluluk alanlarına giren konularda; (…)
c) (Değişik: 12/11/2012-6360/19 md.) Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, kamu yararına çalışan dernekler, Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınmış vakıflar ve 7/6/2005 tarihli ve 5362 sayılı Esnaf ve Sanatkârlar Meslek Kuruluşları Kanunu kapsamına giren meslek odaları ile ortak hizmet projeleri gerçekleştirebilir. Diğer dernek ve vakıflar ile gerçekleştirilecek ortak hizmet projeleri için mahallin en büyük mülki idare amirinin izninin alınması gerekir.
(…)
(Ek fıkra: 12/11/2012-6360/19 md.) 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanununun 29 uncu maddesinin birinci fıkrasının ikinci cümlesi ile 5253 sayılı Dernekler Kanununun 10 uncu maddesi; belediyeler, il özel idareleri, bağlı kuruluşları ve bunların üyesi oldukları birlikler ile ortağı oldukları Sayıştay denetimine tabi şirketler için uygulanmaz. (…)” hükmüne yer verilmiştir.
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerine göre 5393 sayılı Kanunun 75 inci maddesine, 06.12.2012 tarih ve 28489 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 6360 sayılı Kanunun 19 uncu maddesiyle son fıkra olarak eklenen hüküm ile birlikte 5018 sayılı Kanunun 29 uncu maddesiyle belediyelere verilen kamu yararı gözetilerek dernek, vakıf, birlik, kurum, kuruluş, sandık ve benzeri teşekküllere yardım yapabilme yetkisi kaldırılmıştır.
Daha sonra, 01.09.2014 tarih ve 29116 sayılı Mükerrer Resmî Gazete’de yayımlanan 6552 sayılı Kanunun 120 nci maddesi ile 5393 sayılı Kanunun “Belediyenin görev ve sorumlulukları” başlıklı 14 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendine, “gençlik ve spor” ibaresinden sonra gelmek üzere, “orta ve yüksek öğrenim öğrenci yurtları (Bu Kanunun 75 inci maddesinin son fıkrası, belediyeler, il özel idareleri, bağlı kuruluşları ve bunların üyesi oldukları birlikler ile ortağı oldukları Sayıştay denetimine tabi şirketler tarafından, orta ve yüksek öğrenim öğrenci yurtları ile Devlete ait her derecedeki okul binalarının yapım, bakım ve onarımı ile tefrişinde uygulanmaz.)” ibaresi eklenmek suretiyle belediyelere, orta ve yüksek öğrenim öğrenci yurtları ile Devlete ait her derecedeki okul binalarının yapım, bakım ve onarımı ile tefrişi işlerinde yetki verilmiş, ayrıca 6360 sayılı Kanunun 19 uncu maddesiyle 5393 sayılı Kanunun 75 inci maddesine son fıkra olarak eklenen hüküm ile 5018 sayılı Kanunun 29 uncu maddesinin belediyeler açısından uygulanamayacağına dair sınırlandırma da kaldırılmıştır. Dolayısıyla bu düzenlemelerden sonra belediyeler; orta ve yüksek öğrenim öğrenci yurtları ile Devlete ait her derecedeki okul binalarının yapım, bakım ve onarımı ile tefrişini, 5393 sayılı Kanunun 75 inci maddesinin üçüncü fıkrasındaki sınırlandırmaya tabi olmaksızın müstakilen yapabilecekleri gibi belediye meclisinin kararı üzerine yapacağı anlaşmaya uygun olarak kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, kamu yararına çalışan dernekler, Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınmış vakıflar ve 7/6/2005 tarihli ve 5362 sayılı Esnaf ve Sanatkârlar Meslek Kuruluşları Kanunu kapsamına giren meslek odalarıyla ortak hizmet projeleri çerçevesinde de bu faaliyetleri gerçekleştirebileceklerdir.
Yapılan incelemede; … Belediyesi Meclisinin … tarih ve … No.lu Kararıyla; 5393 sayılı Kanunun 75 inci maddesi kapsamında dernek ve vakıflar ile ortak proje hazırlanması, hazırlanan projelere destek olunması ve söz konusu projelere ilişkin protokolleri imzalamak üzere … ile …'e yetki verilmesine karar verildiği, bunun üzerine Belediye ile … Şubesi arasında düzenlenen, “Öğrenci Barınma/Konaklama Hizmetinin Sağlanması” ortak hizmet işbirliği protokolü ve ek protokolünün … ve … tarihlerinde Belediye adına … tarafından imzalandığı, söz konusu protokollere istinaden de … ihale kayıt numaralı “…” kapsamında, Derneğin … adresinde bulunan yurt binasına ilişkin olarak … TL tutarında çeşitli inşaat işleri bedelinin belediye tarafından ödendiği görülmüştür.
Somut olaya ilişkin olarak Denetçi tarafından düzenlenen raporda ise, İdare ile Dernek arasında imzalanan protokollerin, yalnızca Belediyeye yönelik yükümlülükler ihtiva ettiğinden bahisle, ortak yürütülen bir hizmet veya projeden bahsedilmesinin mümkün olmadığı belirtilmek suretiyle, 5393 sayılı Kanunun 75 inci maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan hükmün hilafına olacak şekilde derneğe doğrudan yardım yapılması sonucu kamu zararına sebebiyet verildiği, iddia edilmiştir.
Ancak yukarıda açıklandığı üzere, idarenin işleminin 5393 sayılı Kanunun 75 inci maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında ortak hizmet projesi olarak değerlendirilmesi mümkün olmamakla birlikte, orta ve yüksek öğrenim öğrenci yurt binalarının yapımı, bakımı ve onarımı ile tefrişi işleri kapsamında belediyelerce 5018 sayılı Kanunun 29 uncu maddesinin birinci fıkrası ikinci cümlesi uyarınca derneklere yardımda bulunulabileceğinden, Derneğe ait öğrenci yurdunda çeşitli inşaat işlerinin yapılması karşılığı ödenen … TL ile ilgili olarak ilişilecek husus bulunmadığına,
6085 sayılı Sayıştay Kanun’un 55 inci maddesi uyarınca, ilamın tebliğ tarihinden itibaren altmış gün içerisinde, Sayıştay Temyiz Kurulu nezdinde temyiz yolu açık olmak üzere oy birliğiyle,
karar verildi.
Belediyenin görev ve sorumluluk alanına girmeyen bir konuda … Şubesi ile imzalanan ve yalnızca İdareye yönelik yükümlülükler ihtiva eden ortak hizmet işbirliği protokolü kapsamında; … ihale kayıt numaralı “…”nin gerçekleştirilmesi suretiyle … … adresinde bulunan yurt binasına ilişkin olarak çeşitli inşaat işleri yapılması sonucu toplam … TL kamu zararına sebebiyet verildiği iddiasıyla ilgili olarak dosyada mevcut bilgi ve belgeler incelenmiştir.
23.07.2004 tarih ve 25531 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 5216 sayılı Büyükşehir Kanununun 7 nci maddesinde; büyükşehir belediyelerinin görev yetki ve sorumlulukları sayılmış, ancak orta ve yüksek öğrenim öğrenci yurtlarıyla ilgili bir düzenleme yapılmamıştır.
Aynı Kanunun “Diğer Hükümler” başlıklı 28 inci maddesinde ise;
“Belediye Kanunu ve diğer ilgili Kanunların bu kanuna aykırı olmayan hükümleri ilgisine göre büyükşehir ve ilçe belediyeleri hakkında da uygulanır.” hükmüne yer verilmiştir.
Bu düzenlemeye göre 13.07.2005 tarih ve 25874 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 5393 sayılı Belediye Kanununun 5216 sayılı Kanuna aykırı olmayan hükümleri, büyükşehir belediyeleri hakkında da uygulanabilecektir.
5393 sayılı Kanunun “Belediyenin görev ve sorumlulukları” başlıklı 14 üncü maddesinde;
“Belediye, mahallî müşterek nitelikte olmak şartıyla;
a) İmar, su ve kanalizasyon, ulaşım gibi kentsel alt yapı; coğrafî ve kent bilgi sistemleri; çevre ve çevre sağlığı, temizlik ve katı atık; zabıta, itfaiye, acil yardım, kurtarma ve ambulans; şehir içi trafik; defin ve mezarlıklar; ağaçlandırma, park ve yeşil alanlar; konut; kültür ve sanat, turizm ve tanıtım, gençlik ve spor orta ve yüksek öğrenim öğrenci yurtları (Bu Kanunun 75 inci maddesinin son fıkrası, belediyeler, il özel idareleri, bağlı kuruluşları ve bunların üyesi oldukları birlikler ile ortağı oldukları Sayıştay denetimine tabi şirketler tarafından, orta ve yüksek öğrenim öğrenci yurtları ile Devlete ait her derecedeki okul binalarının yapım, bakım ve onarımı ile tefrişinde uygulanmaz.); sosyal hizmet (…) yapar veya yaptırır.” şeklinde düzenleme yapılmıştır.
Diğer taraftan, 24.12.2003 tarih ve 25326 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanmış olan 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun “Bütçelerden yardım yapılması” başlıklı 29 uncu maddesinin birinci fıkrasında;
“Gerçek veya tüzel kişilere kanunda veya Cumhurbaşkanlığı kararnamesinde dayanağı olmadan kamu kaynağı kullandırılamaz, yardımda bulunulamaz veya menfaat sağlanamaz. Ancak, genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin bütçelerinde öngörülmüş olmak kaydıyla; kamu yararı gözetilerek dernek, vakıf, birlik, kurum, kuruluş, sandık ve benzeri teşekküllere yardım yapılabilir.” hükmüne,
5393 sayılı Kanunun “Diğer kuruluşlarla ilişkiler” başlıklı 75 inci maddesinde;
“Belediye, belediye meclisinin kararı üzerine yapacağı anlaşmaya uygun olarak görev ve sorumluluk alanlarına giren konularda; (…)
c) (Değişik: 12/11/2012-6360/19 md.) Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, kamu yararına çalışan dernekler, Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınmış vakıflar ve 7/6/2005 tarihli ve 5362 sayılı Esnaf ve Sanatkârlar Meslek Kuruluşları Kanunu kapsamına giren meslek odaları ile ortak hizmet projeleri gerçekleştirebilir. Diğer dernek ve vakıflar ile gerçekleştirilecek ortak hizmet projeleri için mahallin en büyük mülki idare amirinin izninin alınması gerekir.
(…)
(Ek fıkra: 12/11/2012-6360/19 md.) 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanununun 29 uncu maddesinin birinci fıkrasının ikinci cümlesi ile 5253 sayılı Dernekler Kanununun 10 uncu maddesi; belediyeler, il özel idareleri, bağlı kuruluşları ve bunların üyesi oldukları birlikler ile ortağı oldukları Sayıştay denetimine tabi şirketler için uygulanmaz. (…)” hükmüne yer verilmiştir.
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerine göre 5393 sayılı Kanunun 75 inci maddesine, 06.12.2012 tarih ve 28489 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 6360 sayılı Kanunun 19 uncu maddesiyle son fıkra olarak eklenen hüküm ile birlikte 5018 sayılı Kanunun 29 uncu maddesiyle belediyelere verilen kamu yararı gözetilerek dernek, vakıf, birlik, kurum, kuruluş, sandık ve benzeri teşekküllere yardım yapabilme yetkisi kaldırılmıştır.
Daha sonra, 01.09.2014 tarih ve 29116 sayılı Mükerrer Resmî Gazete’de yayımlanan 6552 sayılı Kanunun 120 nci maddesi ile 5393 sayılı Kanunun “Belediyenin görev ve sorumlulukları” başlıklı 14 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendine, “gençlik ve spor” ibaresinden sonra gelmek üzere, “orta ve yüksek öğrenim öğrenci yurtları (Bu Kanunun 75 inci maddesinin son fıkrası, belediyeler, il özel idareleri, bağlı kuruluşları ve bunların üyesi oldukları birlikler ile ortağı oldukları Sayıştay denetimine tabi şirketler tarafından, orta ve yüksek öğrenim öğrenci yurtları ile Devlete ait her derecedeki okul binalarının yapım, bakım ve onarımı ile tefrişinde uygulanmaz.)” ibaresi eklenmek suretiyle belediyelere, orta ve yüksek öğrenim öğrenci yurtları ile Devlete ait her derecedeki okul binalarının yapım, bakım ve onarımı ile tefrişi işlerinde yetki verilmiş, ayrıca 6360 sayılı Kanunun 19 uncu maddesiyle 5393 sayılı Kanunun 75 inci maddesine son fıkra olarak eklenen hüküm ile 5018 sayılı Kanunun 29 uncu maddesinin belediyeler açısından uygulanamayacağına dair sınırlandırma da kaldırılmıştır. Dolayısıyla bu düzenlemelerden sonra belediyeler; orta ve yüksek öğrenim öğrenci yurtları ile Devlete ait her derecedeki okul binalarının yapım, bakım ve onarımı ile tefrişini, 5393 sayılı Kanunun 75 inci maddesinin üçüncü fıkrasındaki sınırlandırmaya tabi olmaksızın müstakilen yapabilecekleri gibi belediye meclisinin kararı üzerine yapacağı anlaşmaya uygun olarak kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, kamu yararına çalışan dernekler, Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınmış vakıflar ve 7/6/2005 tarihli ve 5362 sayılı Esnaf ve Sanatkârlar Meslek Kuruluşları Kanunu kapsamına giren meslek odalarıyla ortak hizmet projeleri çerçevesinde de bu faaliyetleri gerçekleştirebileceklerdir.
Yapılan incelemede; … Belediyesi Meclisinin … tarih ve … No.lu Kararıyla; 5393 sayılı Kanunun 75 inci maddesi kapsamında dernek ve vakıflar ile ortak proje hazırlanması, hazırlanan projelere destek olunması ve söz konusu projelere ilişkin protokolleri imzalamak üzere … ile …'e yetki verilmesine karar verildiği, bunun üzerine Belediye ile … Şubesi arasında düzenlenen, “Öğrenci Barınma/Konaklama Hizmetinin Sağlanması” ortak hizmet işbirliği protokolü ve ek protokolünün … ve … tarihlerinde Belediye adına … tarafından imzalandığı, söz konusu protokollere istinaden de … ihale kayıt numaralı “…” kapsamında, Derneğin … adresinde bulunan yurt binasına ilişkin olarak … TL tutarında çeşitli inşaat işleri bedelinin belediye tarafından ödendiği görülmüştür.
Somut olaya ilişkin olarak Denetçi tarafından düzenlenen raporda ise, İdare ile Dernek arasında imzalanan protokollerin, yalnızca Belediyeye yönelik yükümlülükler ihtiva ettiğinden bahisle, ortak yürütülen bir hizmet veya projeden bahsedilmesinin mümkün olmadığı belirtilmek suretiyle, 5393 sayılı Kanunun 75 inci maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan hükmün hilafına olacak şekilde derneğe doğrudan yardım yapılması sonucu kamu zararına sebebiyet verildiği, iddia edilmiştir.
Ancak yukarıda açıklandığı üzere, idarenin işleminin 5393 sayılı Kanunun 75 inci maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında ortak hizmet projesi olarak değerlendirilmesi mümkün olmamakla birlikte, orta ve yüksek öğrenim öğrenci yurt binalarının yapımı, bakımı ve onarımı ile tefrişi işleri kapsamında belediyelerce 5018 sayılı Kanunun 29 uncu maddesinin birinci fıkrası ikinci cümlesi uyarınca derneklere yardımda bulunulabileceğinden, Derneğe ait öğrenci yurdunda çeşitli inşaat işlerinin yapılması karşılığı ödenen … TL ile ilgili olarak ilişilecek husus bulunmadığına,
6085 sayılı Sayıştay Kanun’un 55 inci maddesi uyarınca, ilamın tebliğ tarihinden itibaren altmış gün içerisinde, Sayıştay Temyiz Kurulu nezdinde temyiz yolu açık olmak üzere oy birliğiyle,
karar verildi.
Kararla ilgili sorunuz mu var?