Karar Künyesi
Karar Türü:
Sayıştay 1. Daire Kararı
Karar Tarihi:
2/9/2023
Karar No:
88
Esas No:
10892
KARAR
Döner sermaye ek ödemesi
… Yüksekokulu Öğretim Görevlisi … tarafından … ne yapılan … adlı projenin Üniversite Yönetim Kurulu (ÜYK) kararlarıyla araştırma ve geliştirme projesi kapsamına alınarak proje kapsamında yapılan ek ödemelere ait kesintilerin eksik yapıldığı görülmüştür.
2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu’nun “Döner sermaye” başlıklı 58’inci maddesinin (k) fıkrasında;
“Üniversite-sanayi işbirliği kapsamında araştırma ve geliştirme, tasarım ve yenilik projeleri ile faaliyetleri sonucunda elde edilen gelirler döner sermaye işletmesinin ayrı bir hesabında toplanır. Bu gelirlerden (b) fıkrası uyarınca yapılacak olan kesintiler de dâhil herhangi bir kesinti yapılmaz. Bu kapsamda görev yapan öğretim elemanına ödenecek gelirin yüzde 85’i, herhangi bir vergi kesintisi yapılmaksızın ilgili öğretim elemanına ödenir. Kalan tutar, (b) fıkrasında belirtilen işler için kullanılır. Bu kapsamda değerlendirilecek proje ve faaliyetlere, öğretim elemanının müracaatı doğrultusunda, üniversite yönetim kurulunun izni ile karar verilir.” hükümleri yer almaktadır.
Aynı Kanun’un 58. maddesinin (h) ve (i) fıkralarına istinaden yürürlüğe konulan Yükseköğretim Kurumlarında Döner Sermaye Gelirlerinden Yapılacak Ek Ödemenin Dağıtılmasında Uygulanacak Usul ve Esaslara İlişkin Yönetmelik’in “Tanımlar” başlıklı 3’üncü maddesinin birinci fıkrasının (v) bendinde;
“Üniversite sanayi işbirliği; Ülkemizde Üniversite-Sanayi işbirliğinde paydaşlar arasındaki sinerjiyi artırmak, ulusal yenilik ekosisteminde bu işbirliğini geliştirmek, sanayimizi rekabet gücü ve katma değeri yüksek yenilikçi ürünler üretebilen ileri teknoloji ağırlıklı ve sürdürülebilir bir yapıya kavuşturmak amacıyla gerçekleştirilen;
1) Araştırma ve geliştirme faaliyeti (Ar-Ge): Araştırma ve geliştirme, kültür, insan ve toplumun bilgisinden oluşan bilgi dağarcığının artırılması ve bunun yeni süreç, sistem ve uygulamalar tasarlamak üzere kullanılması için sistematik bir temelde yürütülen yaratıcı çalışmaları, çevre uyumlu ürün tasarımı veya yazılım faaliyetleri ile alanında bilimsel ve teknolojik gelişme sağlayan, bilimsel ve teknolojik bir belirsizliğe odaklanan, çıktıları özgün, deneysel, bilimsel ve teknik içerik taşıyan faaliyetleri,
2) Yenilik: Sosyal ve ekonomik ihtiyaçlara cevap verebilen, mevcut pazarlara başarıyla sunulabilecek ya da yeni pazarlar yaratabilecek; yeni bir ürün, hizmet, uygulama, yöntem veya iş modeli fikri ile oluşturulan süreçleri ve süreçlerin neticelerini,
3) Tasarım faaliyeti: Sanayi alanında ve Bakanlar Kurulunun uygun göreceği diğer alanlarda katma değer ve rekabet avantajı yaratma potansiyelini haiz, ürün veya ürünlerin işlevselliğini artırma, geliştirme, iyileştirme ve farklılaştırmaya yönelik yenilikçi faaliyetlerin tümünü,
4) Tasarım projesi: Amacı, kapsamı, genel ve teknik tanımı, süresi, bütçesi, özel şartları, diğer kurum, kuruluş, gerçek ve tüzel kişilerce sağlanacak ayni veya nakdi destek tutarları, sonuçta doğacak fikri mülkiyet haklarının paylaşım esasları tespit edilmiş ve tasarım faaliyetlerinin her safhasını belirleyecek mahiyette ve bilimsel esaslar çerçevesinde tasarımcı tarafından yürütülen projeyi
ifade eder.” hükümlerine yer verilmiştir.
Yukarıda belirtilen mevzuat hükümlerinden, bir projenin Ar-Ge kapsamında değerlendirilerek 2547 sayılı Kanun’un 58’inci maddesinin (k) fıkrası uyarınca ek ödeme yapılabilmesi için üniversite - sanayi işbirliği kapsamında araştırma ve geliştirme, tasarım ve yenilik projeleri ile faaliyetler olması gerekmektedir.
Yapılan incelemede;
-Projenin, hisselerinin tamamı … Belediyesine ait olan …ne yapıldığı,
-ÜYK’nın … tarihli ve … sayılı toplantısında alınan …no’lu kararla, adı geçen öğretim görevlisi tarafından yürütülen … projesinin, Ar-Ge projesi kapsamında değerlendirildiği,
-Projenin, bitkisel heykelin tasarlanması, heykel konstrüksiyonun inşası, bitkisel heykellerde örtücü olarak kullanılacak olan bölgeye özgü bitkilerden, yetiştirme ortamına ve iklim koşullarına göre mümkün olduğu kadar uzun süre dayanıklı olanların tespiti, tespit edilen bitkilerle konstrüksiyonun örtülmesi ve bu şekilde bitkisel heykellerde dış ülkelere bağımlılığın azaltılması ve bitkilerin ihracı ile döviz girdisinin sağlanması amacını taşıdığı,
-Proje kapsamında elde edilen gelirlerden, 2547 sayılı Kanun’un 58’inci maddesinin (k) fıkrasına istinaden yapılan %15 oranındaki kesinti dışında bir kesintinin yapılmadığı
anlaşılmıştır.
Söz konusu projenin temel amacı Belediye Şirketinin üç boyutlu bitkisel heykel (Mozaikültür) ihtiyacının karşılanması ve bitkisel heykeller için tespit edilen bitkilerin ekonomik değere dönüştürülmesi olduğundan üniversite-sanayi işbirliği kapsamında araştırma ve geliştirme, tasarım ve yenilik projeleri olduklarından bahsetmek mümkün değildir. Bu nedenle proje kapsamında ek ödemelerin 2547 sayılı Kanun’un 58’inci maddesinin (k) fıkrasına göre yapılması mevzuata aykırıdır.
Savunmalarda ilgili projelerin Ar-Ge niteliği taşıyıp taşımadığına ilişkin bilirkişi incelemesi yaptırılmasının talep edildiği belirtilmektedir. Sayıştayca Bilirkişi ve Uzman Görevlendirilmesine İlişkin Yönetmelik’in “Amaç ve kapsam” başlıklı 1’inci maddesinin ikinci fıkrasında, Sayıştay dairelerince bilirkişi görevlendirilmesine 20.01.2011 tarihli ve 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu hükümlerinin uygulanacağı belirtilmektedir.
Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun “Bilirkişiye başvurulmasını gerektiren haller” başlıklı 266’ncı maddesinde;
“Mahkeme, çözümü hukuk dışında, özel veya teknik bilgiyi gerektiren hâllerde, taraflardan birinin talebi üzerine yahut kendiliğinden, bilirkişinin oy ve görüşünün alınmasına karar verir. Ancak genel bilgi veya tecrübeyle ya da hâkimlik mesleğinin gerektirdiği hukukî bilgiyle çözümlenmesi mümkün olan konularda bilirkişiye başvurulamaz. …”
hükmü yer almaktadır.
Anılan kanun hükmü uyarınca ödeme emri ve eki belgelerdeki (Üniversite Yönetim Kurulu kararları, Ar-Ge Komisyonu Değerlendirme Formu, Ar-Ge Çalışması Başvuru Formu vb.) bilgilerle mevzuat hükümlerinin değerlendirilmesinde herhangi bir tereddütle karşılaşılmadığından bilirkişi görevlendirilmesine gerek bulunmamaktadır.
Üniversite-sanayi işbirliği kapsamında araştırma ve geliştirme, tasarım ve yenilik projesi olarak değerlendirilemeyecek olan projenin, 2547 sayılı Kanun’un 58’inci maddesinin (k) fıkrası kapsamına girmediğinden, aynı Kanun maddesinin (e) fıkrasının ilk paragrafının;
“Yükseköğretim kurumlarının (c) ve (d) fıkraları kapsamına girenler haricindeki diğer birimlerinde döner sermaye işletmesi hesabına yapılan iş veya hizmetler karşılığında tahsil edilen gelirlerden kanuni kesintiler ile varsa yapılan iş veya hizmetle bağlantılı giderler düşüldükten sonra geri kalan tutar, hizmet karşılığı olarak gelir tahsilatının yapıldığı tarihi izleyen bir ay içinde, veya hizmet bedelinin peşin tahsil edilmesi halinde hizmetin gerçekleşme oranına bağlı olarak aylara bölünerek hizmeti veren öğretim elemanlarına ödenir.” hükümleri dahilinde değerlendirilmesi gerekmektedir.
Bu kapsamda adı geçen projeden elde edilen gelirlerin;
1) 2547 sayılı Kanun’un 58’inci maddesinin (b) fıkrasının;
“Döner sermaye gelirlerinden tahsil edilen kısmın, … diğer yükseköğretim kurumları için ise asgari yüzde 15’i, ilgili yükseköğretim kurumunun ihtiyacı olan mal ve hizmet alımları, her türlü bakım, onarım, kiralama, devam etmekte olan projelerin tamamlanmasına yönelik inşaat işleri ve diğer ihtiyaçlar ile yönetici payları için kullanılır. …
Döner sermaye gelirlerinden tahsil edilen kısmın en az yüzde 5'i, üniversite bünyesinde yürütülen bilimsel araştırma projelerinin finansmanı için kullanılır. …
…” hükümleri uyarınca asgari yükseköğretim kurumunun ihtiyacı için %15 ve bilimsel araştırma projelerinin finansmanı için %5 oranında kesintiye tabi tutulması,
2) 17.09.2004 tarih ve 5234 sayılı Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un geçici 1’inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğünün 26.01.2011 tarihli ve 01126 sayılı yazısı gereği %1’inin, Hazine payı olarak genel bütçeye aktarılması,
3) Yukarıda belirtilen kesintiler sonrasında kalan gelirlerden yapılacak ek ödemeler, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun “Ücretin tarifi” başlıklı 63’üncü maddesinin ikinci bendiyle ücret sayıldığından ve Kanun’un “Vergi tevkifatı” başlıklı 94’üncü maddesinin ilk bendiyle Gelir Vergisi kesintisine tabi tutulduğundan; bu ödemelerin, aynı Kanun’un “Esas tarife” başlıklı 103 ve “Verginin hesaplanması” başlıklı 104’üncü maddeleri uyarınca Gelir Vergisi kesintisine tabi tutulması,
4) Ek ödemeye konu ödemeler üzerinden 488 sayılı Damga Vergisi Kanunu’na ekli (1) Sayılı Tablonun “IV Makbuzlar ve diğer kağıtlar” bölümünün “1. Makbuzlar” kısmının (b) bendi uyarınca ‰7,59 oranında Damga Vergisi kesilmesi,
gerekmekte iken, bu kesintilerin yapılmaması nedeniyle kamu zararı oluşmuştur.
Oluşan kamu zararından 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun 32 ve 33’üncü maddeleri gereğince ödeme emri ve eki belgelerde imzası bulunan harcama yetkilisi ve gerçekleştirme görevlisi ile birlikte ödemenin dayanağı olan Üniversite Yönetim Kurulu ve Döner Sermaye Yürütme Kurulu kararlarında imzası olanların sorumluluğu bulunmaktadır.
Üniversite Yönetim Kurulu ve Döner Sermaye Yürütme Kurulu üyelerinin kamu zararından sorumlulukları, harcama talimatı veya yetkisinden değil gerçekleştirme sürecinde yer almalarından kaynaklanmaktadır.
2547 sayılı Kanun’un 58’inci maddesinin (k) fıkrası uyarınca bir proje/faaliyetin Ar-Ge olup olmadığına ilişkin karar, ÜYK tarafından verilmektedir. Bu karar, proje kapsamında elde edilecek gelirlerden yapılacak kesinti ve ödemelerin mahiyetini ve tutarını değiştirdiğinden, giderin gerçekleşme sürecine doğrudan etki ettiğinden ve bu karar olmadığı takdirde ek ödemeler, anılan maddenin (b) ve (e) fıkrasına göre ödeneceğinden söz konusu ÜYK kararını imzalayanların mali sorumluluğu bulunmaktadır. DSYK Üyeleri de, söz konusu ek ödemelerin ödenmesi yönünde kararı vermeleri nedeniyle sorumludurlar. 5018 sayılı Kanun’un 33’üncü maddesi ile 14.06.2007 tarihli ve 5189/1 sayılı Sayıştay Genel Kurulu Kararının “III- SORUMLULAR” bölümünün “4- Gerçekleştirme Görevlileri” kısmının, “c) Kurul, Komisyon veya Benzeri Bir Organca Düzenlenen Gerçekleştirme Belgelerinde Sorumluluk” bendi uyarınca bu sorumluluk, bahse konu kişilerin giderin gerçekleşme sürecinde yer almasından ve giderin gerçekleşme sürecine doğrudan etki etmelerinden kaynaklanmaktadır.
Bu itibarla, Ar-Ge kapsamına alınması nedeniyle proje gelirlerinin, %15 oranındaki kesinti dışında tamamı, katkı payı olarak ödenmesi; ödemelerden bilimsel araştırma projeleri finansman payı, hazine payı ile Gelir ve Damga Vergisi kesintileri yapılmaması nedeniyle … TL kamu zararı oluştuğuna, oy birliğiyle,
Ayrıntısı aşağıda gösterilen … TL kamu zararının;
… TL’sinin, Harcama Yetkilisi …, Gerçekleştirme Görevlisi … ile Diğer Sorumlular …, … ve …e,
… TL’sinin, Harcama Yetkilisi …, Gerçekleştirme Görevlisi … ile Diğer Sorumlular …, … ve …e
müştereken ve müteselsilen
6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 53’üncü maddesi gereği işleyecek faizleri ile birlikte ödettirilmesine,
Anılan Kanun’un 55’inci maddesi uyarınca işbu ilamın tebliğ tarihinden itibaren altmış gün içerisinde Sayıştay Temyiz Kurulu nezdinde temyiz yolu açık olmak üzere, oy çokluğuyla karar verildi.
Karşı Oy Gerekçesi:
Başkan … ve Üye …’ın sorumluluğa ilişkin karşı oy gerekçesi:
Söz konusu projelerin Ar-Ge projesi kapsamına alınmasına … Üniversitesi Ar-Ge Değerlendirme Komisyonu tarafından karar verilerek komisyonun kararı ile birlikte Üniversite Yönetim Kurulu tarafından projenin Ar-Ge kapsamında yer alıp almadığına nihai olarak karar verilmiş; anılan Üniversite Yönetim Kurulu kararı ve Döner Sermaye Yürütme Kurulu kararları gereğince 2547 sayılı Kanun’un (k) fıkrasında belirtilen %15 oranındaki kesinti dışında herhangi bir kesintiye tabi tutulmadan ilgili öğretim üyelerine ek ödeme yapılmıştır.
Üniversite-sanayi işbirliği kapsamında araştırma ve geliştirme, tasarım ve yenilik projesi olarak değerlendirilemeyecek projenin Ar-Ge projesi kapsamına alınarak, gerekli kesintilere tabi tutulmadan ek ödeme yapılması nedeniyle oluşan kamu zararından anılan kurul kararlarında imzası bulunanların yanı sıra, mevzuata aykırı olarak projelerin Ar-Ge kapsamına alınmasına karar veren Ar-Ge Değerlendirme Komisyonu üyelerinin de sorumlu olduklarına; Harcama Yetkilileri ve Gerçekleştirme Görevlilerinin ise Üniversite Yönetim ve Döner Sermaye Yürütme Kurulları tarafından verilen kararların gereği olarak söz konusu ödemeleri gerçekleştirdiklerinden, sorumlu olmadıklarına karar verilmesi gerekir.
… Yüksekokulu Öğretim Görevlisi … tarafından … ne yapılan … adlı projenin Üniversite Yönetim Kurulu (ÜYK) kararlarıyla araştırma ve geliştirme projesi kapsamına alınarak proje kapsamında yapılan ek ödemelere ait kesintilerin eksik yapıldığı görülmüştür.
2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu’nun “Döner sermaye” başlıklı 58’inci maddesinin (k) fıkrasında;
“Üniversite-sanayi işbirliği kapsamında araştırma ve geliştirme, tasarım ve yenilik projeleri ile faaliyetleri sonucunda elde edilen gelirler döner sermaye işletmesinin ayrı bir hesabında toplanır. Bu gelirlerden (b) fıkrası uyarınca yapılacak olan kesintiler de dâhil herhangi bir kesinti yapılmaz. Bu kapsamda görev yapan öğretim elemanına ödenecek gelirin yüzde 85’i, herhangi bir vergi kesintisi yapılmaksızın ilgili öğretim elemanına ödenir. Kalan tutar, (b) fıkrasında belirtilen işler için kullanılır. Bu kapsamda değerlendirilecek proje ve faaliyetlere, öğretim elemanının müracaatı doğrultusunda, üniversite yönetim kurulunun izni ile karar verilir.” hükümleri yer almaktadır.
Aynı Kanun’un 58. maddesinin (h) ve (i) fıkralarına istinaden yürürlüğe konulan Yükseköğretim Kurumlarında Döner Sermaye Gelirlerinden Yapılacak Ek Ödemenin Dağıtılmasında Uygulanacak Usul ve Esaslara İlişkin Yönetmelik’in “Tanımlar” başlıklı 3’üncü maddesinin birinci fıkrasının (v) bendinde;
“Üniversite sanayi işbirliği; Ülkemizde Üniversite-Sanayi işbirliğinde paydaşlar arasındaki sinerjiyi artırmak, ulusal yenilik ekosisteminde bu işbirliğini geliştirmek, sanayimizi rekabet gücü ve katma değeri yüksek yenilikçi ürünler üretebilen ileri teknoloji ağırlıklı ve sürdürülebilir bir yapıya kavuşturmak amacıyla gerçekleştirilen;
1) Araştırma ve geliştirme faaliyeti (Ar-Ge): Araştırma ve geliştirme, kültür, insan ve toplumun bilgisinden oluşan bilgi dağarcığının artırılması ve bunun yeni süreç, sistem ve uygulamalar tasarlamak üzere kullanılması için sistematik bir temelde yürütülen yaratıcı çalışmaları, çevre uyumlu ürün tasarımı veya yazılım faaliyetleri ile alanında bilimsel ve teknolojik gelişme sağlayan, bilimsel ve teknolojik bir belirsizliğe odaklanan, çıktıları özgün, deneysel, bilimsel ve teknik içerik taşıyan faaliyetleri,
2) Yenilik: Sosyal ve ekonomik ihtiyaçlara cevap verebilen, mevcut pazarlara başarıyla sunulabilecek ya da yeni pazarlar yaratabilecek; yeni bir ürün, hizmet, uygulama, yöntem veya iş modeli fikri ile oluşturulan süreçleri ve süreçlerin neticelerini,
3) Tasarım faaliyeti: Sanayi alanında ve Bakanlar Kurulunun uygun göreceği diğer alanlarda katma değer ve rekabet avantajı yaratma potansiyelini haiz, ürün veya ürünlerin işlevselliğini artırma, geliştirme, iyileştirme ve farklılaştırmaya yönelik yenilikçi faaliyetlerin tümünü,
4) Tasarım projesi: Amacı, kapsamı, genel ve teknik tanımı, süresi, bütçesi, özel şartları, diğer kurum, kuruluş, gerçek ve tüzel kişilerce sağlanacak ayni veya nakdi destek tutarları, sonuçta doğacak fikri mülkiyet haklarının paylaşım esasları tespit edilmiş ve tasarım faaliyetlerinin her safhasını belirleyecek mahiyette ve bilimsel esaslar çerçevesinde tasarımcı tarafından yürütülen projeyi
ifade eder.” hükümlerine yer verilmiştir.
Yukarıda belirtilen mevzuat hükümlerinden, bir projenin Ar-Ge kapsamında değerlendirilerek 2547 sayılı Kanun’un 58’inci maddesinin (k) fıkrası uyarınca ek ödeme yapılabilmesi için üniversite - sanayi işbirliği kapsamında araştırma ve geliştirme, tasarım ve yenilik projeleri ile faaliyetler olması gerekmektedir.
Yapılan incelemede;
-Projenin, hisselerinin tamamı … Belediyesine ait olan …ne yapıldığı,
-ÜYK’nın … tarihli ve … sayılı toplantısında alınan …no’lu kararla, adı geçen öğretim görevlisi tarafından yürütülen … projesinin, Ar-Ge projesi kapsamında değerlendirildiği,
-Projenin, bitkisel heykelin tasarlanması, heykel konstrüksiyonun inşası, bitkisel heykellerde örtücü olarak kullanılacak olan bölgeye özgü bitkilerden, yetiştirme ortamına ve iklim koşullarına göre mümkün olduğu kadar uzun süre dayanıklı olanların tespiti, tespit edilen bitkilerle konstrüksiyonun örtülmesi ve bu şekilde bitkisel heykellerde dış ülkelere bağımlılığın azaltılması ve bitkilerin ihracı ile döviz girdisinin sağlanması amacını taşıdığı,
-Proje kapsamında elde edilen gelirlerden, 2547 sayılı Kanun’un 58’inci maddesinin (k) fıkrasına istinaden yapılan %15 oranındaki kesinti dışında bir kesintinin yapılmadığı
anlaşılmıştır.
Söz konusu projenin temel amacı Belediye Şirketinin üç boyutlu bitkisel heykel (Mozaikültür) ihtiyacının karşılanması ve bitkisel heykeller için tespit edilen bitkilerin ekonomik değere dönüştürülmesi olduğundan üniversite-sanayi işbirliği kapsamında araştırma ve geliştirme, tasarım ve yenilik projeleri olduklarından bahsetmek mümkün değildir. Bu nedenle proje kapsamında ek ödemelerin 2547 sayılı Kanun’un 58’inci maddesinin (k) fıkrasına göre yapılması mevzuata aykırıdır.
Savunmalarda ilgili projelerin Ar-Ge niteliği taşıyıp taşımadığına ilişkin bilirkişi incelemesi yaptırılmasının talep edildiği belirtilmektedir. Sayıştayca Bilirkişi ve Uzman Görevlendirilmesine İlişkin Yönetmelik’in “Amaç ve kapsam” başlıklı 1’inci maddesinin ikinci fıkrasında, Sayıştay dairelerince bilirkişi görevlendirilmesine 20.01.2011 tarihli ve 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu hükümlerinin uygulanacağı belirtilmektedir.
Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun “Bilirkişiye başvurulmasını gerektiren haller” başlıklı 266’ncı maddesinde;
“Mahkeme, çözümü hukuk dışında, özel veya teknik bilgiyi gerektiren hâllerde, taraflardan birinin talebi üzerine yahut kendiliğinden, bilirkişinin oy ve görüşünün alınmasına karar verir. Ancak genel bilgi veya tecrübeyle ya da hâkimlik mesleğinin gerektirdiği hukukî bilgiyle çözümlenmesi mümkün olan konularda bilirkişiye başvurulamaz. …”
hükmü yer almaktadır.
Anılan kanun hükmü uyarınca ödeme emri ve eki belgelerdeki (Üniversite Yönetim Kurulu kararları, Ar-Ge Komisyonu Değerlendirme Formu, Ar-Ge Çalışması Başvuru Formu vb.) bilgilerle mevzuat hükümlerinin değerlendirilmesinde herhangi bir tereddütle karşılaşılmadığından bilirkişi görevlendirilmesine gerek bulunmamaktadır.
Üniversite-sanayi işbirliği kapsamında araştırma ve geliştirme, tasarım ve yenilik projesi olarak değerlendirilemeyecek olan projenin, 2547 sayılı Kanun’un 58’inci maddesinin (k) fıkrası kapsamına girmediğinden, aynı Kanun maddesinin (e) fıkrasının ilk paragrafının;
“Yükseköğretim kurumlarının (c) ve (d) fıkraları kapsamına girenler haricindeki diğer birimlerinde döner sermaye işletmesi hesabına yapılan iş veya hizmetler karşılığında tahsil edilen gelirlerden kanuni kesintiler ile varsa yapılan iş veya hizmetle bağlantılı giderler düşüldükten sonra geri kalan tutar, hizmet karşılığı olarak gelir tahsilatının yapıldığı tarihi izleyen bir ay içinde, veya hizmet bedelinin peşin tahsil edilmesi halinde hizmetin gerçekleşme oranına bağlı olarak aylara bölünerek hizmeti veren öğretim elemanlarına ödenir.” hükümleri dahilinde değerlendirilmesi gerekmektedir.
Bu kapsamda adı geçen projeden elde edilen gelirlerin;
1) 2547 sayılı Kanun’un 58’inci maddesinin (b) fıkrasının;
“Döner sermaye gelirlerinden tahsil edilen kısmın, … diğer yükseköğretim kurumları için ise asgari yüzde 15’i, ilgili yükseköğretim kurumunun ihtiyacı olan mal ve hizmet alımları, her türlü bakım, onarım, kiralama, devam etmekte olan projelerin tamamlanmasına yönelik inşaat işleri ve diğer ihtiyaçlar ile yönetici payları için kullanılır. …
Döner sermaye gelirlerinden tahsil edilen kısmın en az yüzde 5'i, üniversite bünyesinde yürütülen bilimsel araştırma projelerinin finansmanı için kullanılır. …
…” hükümleri uyarınca asgari yükseköğretim kurumunun ihtiyacı için %15 ve bilimsel araştırma projelerinin finansmanı için %5 oranında kesintiye tabi tutulması,
2) 17.09.2004 tarih ve 5234 sayılı Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un geçici 1’inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğünün 26.01.2011 tarihli ve 01126 sayılı yazısı gereği %1’inin, Hazine payı olarak genel bütçeye aktarılması,
3) Yukarıda belirtilen kesintiler sonrasında kalan gelirlerden yapılacak ek ödemeler, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun “Ücretin tarifi” başlıklı 63’üncü maddesinin ikinci bendiyle ücret sayıldığından ve Kanun’un “Vergi tevkifatı” başlıklı 94’üncü maddesinin ilk bendiyle Gelir Vergisi kesintisine tabi tutulduğundan; bu ödemelerin, aynı Kanun’un “Esas tarife” başlıklı 103 ve “Verginin hesaplanması” başlıklı 104’üncü maddeleri uyarınca Gelir Vergisi kesintisine tabi tutulması,
4) Ek ödemeye konu ödemeler üzerinden 488 sayılı Damga Vergisi Kanunu’na ekli (1) Sayılı Tablonun “IV Makbuzlar ve diğer kağıtlar” bölümünün “1. Makbuzlar” kısmının (b) bendi uyarınca ‰7,59 oranında Damga Vergisi kesilmesi,
gerekmekte iken, bu kesintilerin yapılmaması nedeniyle kamu zararı oluşmuştur.
Oluşan kamu zararından 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun 32 ve 33’üncü maddeleri gereğince ödeme emri ve eki belgelerde imzası bulunan harcama yetkilisi ve gerçekleştirme görevlisi ile birlikte ödemenin dayanağı olan Üniversite Yönetim Kurulu ve Döner Sermaye Yürütme Kurulu kararlarında imzası olanların sorumluluğu bulunmaktadır.
Üniversite Yönetim Kurulu ve Döner Sermaye Yürütme Kurulu üyelerinin kamu zararından sorumlulukları, harcama talimatı veya yetkisinden değil gerçekleştirme sürecinde yer almalarından kaynaklanmaktadır.
2547 sayılı Kanun’un 58’inci maddesinin (k) fıkrası uyarınca bir proje/faaliyetin Ar-Ge olup olmadığına ilişkin karar, ÜYK tarafından verilmektedir. Bu karar, proje kapsamında elde edilecek gelirlerden yapılacak kesinti ve ödemelerin mahiyetini ve tutarını değiştirdiğinden, giderin gerçekleşme sürecine doğrudan etki ettiğinden ve bu karar olmadığı takdirde ek ödemeler, anılan maddenin (b) ve (e) fıkrasına göre ödeneceğinden söz konusu ÜYK kararını imzalayanların mali sorumluluğu bulunmaktadır. DSYK Üyeleri de, söz konusu ek ödemelerin ödenmesi yönünde kararı vermeleri nedeniyle sorumludurlar. 5018 sayılı Kanun’un 33’üncü maddesi ile 14.06.2007 tarihli ve 5189/1 sayılı Sayıştay Genel Kurulu Kararının “III- SORUMLULAR” bölümünün “4- Gerçekleştirme Görevlileri” kısmının, “c) Kurul, Komisyon veya Benzeri Bir Organca Düzenlenen Gerçekleştirme Belgelerinde Sorumluluk” bendi uyarınca bu sorumluluk, bahse konu kişilerin giderin gerçekleşme sürecinde yer almasından ve giderin gerçekleşme sürecine doğrudan etki etmelerinden kaynaklanmaktadır.
Bu itibarla, Ar-Ge kapsamına alınması nedeniyle proje gelirlerinin, %15 oranındaki kesinti dışında tamamı, katkı payı olarak ödenmesi; ödemelerden bilimsel araştırma projeleri finansman payı, hazine payı ile Gelir ve Damga Vergisi kesintileri yapılmaması nedeniyle … TL kamu zararı oluştuğuna, oy birliğiyle,
Ayrıntısı aşağıda gösterilen … TL kamu zararının;
… TL’sinin, Harcama Yetkilisi …, Gerçekleştirme Görevlisi … ile Diğer Sorumlular …, … ve …e,
… TL’sinin, Harcama Yetkilisi …, Gerçekleştirme Görevlisi … ile Diğer Sorumlular …, … ve …e
müştereken ve müteselsilen
6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 53’üncü maddesi gereği işleyecek faizleri ile birlikte ödettirilmesine,
Anılan Kanun’un 55’inci maddesi uyarınca işbu ilamın tebliğ tarihinden itibaren altmış gün içerisinde Sayıştay Temyiz Kurulu nezdinde temyiz yolu açık olmak üzere, oy çokluğuyla karar verildi.
Karşı Oy Gerekçesi:
Başkan … ve Üye …’ın sorumluluğa ilişkin karşı oy gerekçesi:
Söz konusu projelerin Ar-Ge projesi kapsamına alınmasına … Üniversitesi Ar-Ge Değerlendirme Komisyonu tarafından karar verilerek komisyonun kararı ile birlikte Üniversite Yönetim Kurulu tarafından projenin Ar-Ge kapsamında yer alıp almadığına nihai olarak karar verilmiş; anılan Üniversite Yönetim Kurulu kararı ve Döner Sermaye Yürütme Kurulu kararları gereğince 2547 sayılı Kanun’un (k) fıkrasında belirtilen %15 oranındaki kesinti dışında herhangi bir kesintiye tabi tutulmadan ilgili öğretim üyelerine ek ödeme yapılmıştır.
Üniversite-sanayi işbirliği kapsamında araştırma ve geliştirme, tasarım ve yenilik projesi olarak değerlendirilemeyecek projenin Ar-Ge projesi kapsamına alınarak, gerekli kesintilere tabi tutulmadan ek ödeme yapılması nedeniyle oluşan kamu zararından anılan kurul kararlarında imzası bulunanların yanı sıra, mevzuata aykırı olarak projelerin Ar-Ge kapsamına alınmasına karar veren Ar-Ge Değerlendirme Komisyonu üyelerinin de sorumlu olduklarına; Harcama Yetkilileri ve Gerçekleştirme Görevlilerinin ise Üniversite Yönetim ve Döner Sermaye Yürütme Kurulları tarafından verilen kararların gereği olarak söz konusu ödemeleri gerçekleştirdiklerinden, sorumlu olmadıklarına karar verilmesi gerekir.
Kararla ilgili sorunuz mu var?