Karar Künyesi
Karar Türü:
Sayıştay 5. Daire Kararı
Karar Tarihi:
7/5/2022
Karar No:
112
Esas No:
543
KARAR
Uçak biletimi alımı
Belediye personeli olmayan ve belediyeye ait bir görevi bulunmayan kişiler için belediye bütçesinden uçak biletleri alınması sonucunda …. TL kamu zararına sebebiyet verildiği hususu ile ilgili olarak;
5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun 8'inci maddesinde her türlü kamu kaynağının elde edilmesi ve kullanılmasında görevli ve yetkili olanların, kaynakların etkili, ekonomik, verimli ve hukuka uygun olarak elde edilmesinden, kullanılmasından, muhasebeleştirilmesinden, raporlanmasından ve kötüye kullanılmaması için gerekli önlemlerin alınmasından sorumlu ve yetkili kılınmış mercilere hesap vermek zorunda olduğu, 32'nci maddesinde harcama yetkililerinin, harcama talimatlarının bütçe ilke ve esaslarına, kanun, tüzük ve yönetmelikler ile diğer mevzuata uygun olmasından, ödeneklerin etkili, ekonomik ve verimli kullanılmasından ve bu Kanun çerçevesinde yapmaları gereken diğer işlemlerden sorumlu olduğu, 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 38’inci maddesinde, belediyenin hak ve menfaatlerini korumanın belediye başkanının görev ve yetkisi olduğu ve 61'inci maddesinde de, Belediye başkanı ve harcama yetkisi verilen diğer görevlilerin, bütçe ödeneklerinin verimli, tutumlu ve yerinde harcanmasından sorumlu olduğu belirtilmiştir.
6245 sayılı Harcırah Kanunu’nun “Kanunun şümulü” başlıklı 1’inci maddesinde belediyelerin de kanun kapsamında yer aldığı; “Harcırah verilecek kimseler” başlıklı 4’üncü maddesinde harcırah alabilecek kişilerin tahdidi olarak sayıldığı; “Harcırahın unsurları” başlıklı 5’inci maddesinde, harcırahın yol masrafı, yevmiye, aile masrafı ve yer değiştirme masrafını ihtiva ettiği; 10’uncu maddesinde yol masrafı, yevmiye, aile masrafı ve yer değiştirme masrafının hangi hallerde verilebileceği ifade edilmiştir.
Belediye personellerinin Harcırah kanunu kapsamında gerçekleştirilecek görevlendirmelerinde uçak biletlerinin belediye tarafından ödenebilmesi mevzuat açısından mümkündür. Ancak yapılan inceleme sonucunda ….. yılında belediye personeli olmayan bazı kişiler için uçak biletlerinin belediye bütçesinden alındığı görülmüştür. Söz konusu uygulama hem 5018 sayılı Kanuna hem de 6245 sayılı Kanuna aykırılık teşkil etmektedir.
Sorumluların savunmalarında özetle; mevzuata uygun olduğu düşüncesiyle yapılan bir ödeme olup kamu zararının söz konusu olmadığı, kabul anlamına gelmemekle birlikte mevzuata aykırı olduğu düşünülse dahi idare tarafından ödemenin artık geri alınmasının uygun olmadığı, hatalı ödemenin ilk yapıldığı tarihten başlamak üzere 90 gün içinde kabil olup, 90 günlük süre geçtikten sonra istirdat edilemeyeceği, yapılan ödemelerin 5018 sayılı Kanun kapsamında kamu zararı olarak nitelendirilemeyeceği ifade edilmiştir.
Öncelikle yapılan ödemelerin mevzuata uygun olduğu düşüncesiyle yapıldığı ve bu yüzden de kamu zararı olamayacağının öne sürüldüğü savunmanın dikkate alınması mümkün değildir. Mevzuat ile kimlere ne şekilde uçak bileti alınacağı belirlenmiştir.
Yapılan ödemenin mevzuata uygun olduğunun düşünülmesi veya mevzuata aykırı olduğunun düşünülmemesi ödemenin kamu zararı olduğunu ve ödemeyi gerçekleştiren harcama yetkilisi ile gerçekleştirme görevlisinin sorumluluğunu ortadan kaldırmaz. Savunmada ifade edilen 90 gün içinde kabil olma ve geri alınamama durumu idari yargıda dikkate alınacak olup, sorgu konusu ise bu kapsamda değildir. Şöyle ki, 5018 sayılı Kanun’un “Kamu zararı” başlıklı 71’nci maddesinde; Kamu zararı; kamu görevlilerinin kasıt, kusur veya ihmallerinden kaynaklanan mevzuata aykırı karar, işlem veya eylemleri sonucunda kamu kaynağında artışa engel veya eksilmeye neden olunması olarak tanımlanmıştır. Madde hükmünün son fıkrasında; kamu zararının, bu zarara neden olan kamu görevlisinden veya diğer gerçek ve tüzel kişilerden tahsiline ilişkin usul ve esasların Cumhurbaşkanı tarafından çıkarılan yönetmelikle düzenleneceği ifade edilmiştir. 19 Ekim 2006 tarihli ve 26324 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Kamu Zararlarının Tahsiline İlişkin Usul Ve Esaslar Hakkında Yönetmelik’in “Sorumluluk” başlıklı 5’inci maddesinde Kontrol, denetim, inceleme, kesin hükme bağlama veya yargılama sonucunda tespit edilen kamu zararının geri ödenmesi sürecine, kamu görevlileri ile birlikte ilgililerin de dâhil edileceği belirtilmiştir. Keza 5018 sayılı Kanunun “Harcama talimatı ve sorumluluk” başlıklı 32’nci maddesinde; Harcama yetkililerinin, harcama talimatlarının bütçe ilke ve esaslarına, kanun ve diğer mevzuata uygun olmasından, ödeneklerin etkili, ekonomik ve verimli kullanılmasından ve bu Kanun çerçevesinde yapmaları gereken diğer işlemlerden sorumlu oldukları ifade edilmiştir. Aynı durum gerçekleştirme görevlileri içinde geçerlidir. Mezkûr kanunun “Giderin gerçekleştirilmesi” başlıklı 33’üncü maddesinde Gerçekleştirme görevlilerinin, bu Kanun çerçevesinde yapmaları gereken iş ve işlemlerden sorumlu oldukları belirtilmiştir. Ayrıca söz konusu hususa ilişkin olarak 14.6.2007 tarihli ve 5189 Karar no’lu Sayıştay Genel Kurul Kararında; aslî bir gerçekleştirme belgesi olan ödeme emri belgesini düzenleyen sıfatıyla imzalayan gerçekleştirme görevlisinin, düzenlediği belge ile birlikte harcama sürecindeki diğer belgelerin doğruluğundan ve mevzuata uygunluğundan harcama yetkilisi ile birlikte sorumlu tutulması gerektiğine karar verilmiştir. Sonuç olarak, hukuka aykırı olarak yapılan bir ödeme de asıl sorumluluk mevzuat gereği ödemeyi gerçekleştiren harcama yetkilisi ile gerçekleştirme görevlisindedir. Bu bağlamda yapılan ödemenin ilgililerden artık geri alınamayacağının ileri sürülmesi söz konusu kişilerin sorumluluğunu ortadan kaldırmamaktadır.
Yapılan ödemenin 5018 sayılı Kanuna göre kamu zararı olamayacağı ifade edilse de mezkûr kanunun “Kamu zararı” başlıklı 71’inci maddesinin ikinci fıkrasının g bendinde mevzuatında öngörülmediği halde ödeme yapılması durumunda yapılan ödemenin kamu zararı olacağı ifade edilmiştir. Sorgu konusu olayda da mevzuatta öngörülmediği halde belediye personeli olmayan kişiler için uçak bileti ödemesi yapılması sonucu g bendi kapsamında kamu zararına sebebiyet verilmiştir.
Söz konusu uçak bilet alımlarında doğrudan temin onay belgesinde onaya arz eden işçi …..’in sorumluluğu bulunmayıp, yapılan ödemelerden harcama yetkilisi ve gerçekleştirme görevlisinin sorumluluğu bulunmaktadır.
Bu itibarla; Belediye personeli olmayan ve belediyeye ait bir görevi bulunmayan kişiler için belediye bütçesinden uçak biletleri alınması sonucunda oluşan ve ayrıntılı hesabı aşağıda tabloda gösterilen …. TL kamu zararının;
Harcama Yetkilisi (…..) …. ve Gerçekleştirme Görevlisi (….) …’e
müştereken ve müteselsilen, 6085 sayılı Sayıştay Kanununun 53 üncü maddesi gereği işleyecek faizleri ile ödettirilmesine,
İş bu ilamın tebliğ tarihinden itibaren aynı Kanunun 55 inci maddesi gereğince altmış gün içerisinde Sayıştay Temyiz Kurulu nezdinde temyiz yolu açık olmak üzere oybirliğiyle karar verildi.
Belediye personeli olmayan ve belediyeye ait bir görevi bulunmayan kişiler için belediye bütçesinden uçak biletleri alınması sonucunda …. TL kamu zararına sebebiyet verildiği hususu ile ilgili olarak;
5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun 8'inci maddesinde her türlü kamu kaynağının elde edilmesi ve kullanılmasında görevli ve yetkili olanların, kaynakların etkili, ekonomik, verimli ve hukuka uygun olarak elde edilmesinden, kullanılmasından, muhasebeleştirilmesinden, raporlanmasından ve kötüye kullanılmaması için gerekli önlemlerin alınmasından sorumlu ve yetkili kılınmış mercilere hesap vermek zorunda olduğu, 32'nci maddesinde harcama yetkililerinin, harcama talimatlarının bütçe ilke ve esaslarına, kanun, tüzük ve yönetmelikler ile diğer mevzuata uygun olmasından, ödeneklerin etkili, ekonomik ve verimli kullanılmasından ve bu Kanun çerçevesinde yapmaları gereken diğer işlemlerden sorumlu olduğu, 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 38’inci maddesinde, belediyenin hak ve menfaatlerini korumanın belediye başkanının görev ve yetkisi olduğu ve 61'inci maddesinde de, Belediye başkanı ve harcama yetkisi verilen diğer görevlilerin, bütçe ödeneklerinin verimli, tutumlu ve yerinde harcanmasından sorumlu olduğu belirtilmiştir.
6245 sayılı Harcırah Kanunu’nun “Kanunun şümulü” başlıklı 1’inci maddesinde belediyelerin de kanun kapsamında yer aldığı; “Harcırah verilecek kimseler” başlıklı 4’üncü maddesinde harcırah alabilecek kişilerin tahdidi olarak sayıldığı; “Harcırahın unsurları” başlıklı 5’inci maddesinde, harcırahın yol masrafı, yevmiye, aile masrafı ve yer değiştirme masrafını ihtiva ettiği; 10’uncu maddesinde yol masrafı, yevmiye, aile masrafı ve yer değiştirme masrafının hangi hallerde verilebileceği ifade edilmiştir.
Belediye personellerinin Harcırah kanunu kapsamında gerçekleştirilecek görevlendirmelerinde uçak biletlerinin belediye tarafından ödenebilmesi mevzuat açısından mümkündür. Ancak yapılan inceleme sonucunda ….. yılında belediye personeli olmayan bazı kişiler için uçak biletlerinin belediye bütçesinden alındığı görülmüştür. Söz konusu uygulama hem 5018 sayılı Kanuna hem de 6245 sayılı Kanuna aykırılık teşkil etmektedir.
Sorumluların savunmalarında özetle; mevzuata uygun olduğu düşüncesiyle yapılan bir ödeme olup kamu zararının söz konusu olmadığı, kabul anlamına gelmemekle birlikte mevzuata aykırı olduğu düşünülse dahi idare tarafından ödemenin artık geri alınmasının uygun olmadığı, hatalı ödemenin ilk yapıldığı tarihten başlamak üzere 90 gün içinde kabil olup, 90 günlük süre geçtikten sonra istirdat edilemeyeceği, yapılan ödemelerin 5018 sayılı Kanun kapsamında kamu zararı olarak nitelendirilemeyeceği ifade edilmiştir.
Öncelikle yapılan ödemelerin mevzuata uygun olduğu düşüncesiyle yapıldığı ve bu yüzden de kamu zararı olamayacağının öne sürüldüğü savunmanın dikkate alınması mümkün değildir. Mevzuat ile kimlere ne şekilde uçak bileti alınacağı belirlenmiştir.
Yapılan ödemenin mevzuata uygun olduğunun düşünülmesi veya mevzuata aykırı olduğunun düşünülmemesi ödemenin kamu zararı olduğunu ve ödemeyi gerçekleştiren harcama yetkilisi ile gerçekleştirme görevlisinin sorumluluğunu ortadan kaldırmaz. Savunmada ifade edilen 90 gün içinde kabil olma ve geri alınamama durumu idari yargıda dikkate alınacak olup, sorgu konusu ise bu kapsamda değildir. Şöyle ki, 5018 sayılı Kanun’un “Kamu zararı” başlıklı 71’nci maddesinde; Kamu zararı; kamu görevlilerinin kasıt, kusur veya ihmallerinden kaynaklanan mevzuata aykırı karar, işlem veya eylemleri sonucunda kamu kaynağında artışa engel veya eksilmeye neden olunması olarak tanımlanmıştır. Madde hükmünün son fıkrasında; kamu zararının, bu zarara neden olan kamu görevlisinden veya diğer gerçek ve tüzel kişilerden tahsiline ilişkin usul ve esasların Cumhurbaşkanı tarafından çıkarılan yönetmelikle düzenleneceği ifade edilmiştir. 19 Ekim 2006 tarihli ve 26324 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Kamu Zararlarının Tahsiline İlişkin Usul Ve Esaslar Hakkında Yönetmelik’in “Sorumluluk” başlıklı 5’inci maddesinde Kontrol, denetim, inceleme, kesin hükme bağlama veya yargılama sonucunda tespit edilen kamu zararının geri ödenmesi sürecine, kamu görevlileri ile birlikte ilgililerin de dâhil edileceği belirtilmiştir. Keza 5018 sayılı Kanunun “Harcama talimatı ve sorumluluk” başlıklı 32’nci maddesinde; Harcama yetkililerinin, harcama talimatlarının bütçe ilke ve esaslarına, kanun ve diğer mevzuata uygun olmasından, ödeneklerin etkili, ekonomik ve verimli kullanılmasından ve bu Kanun çerçevesinde yapmaları gereken diğer işlemlerden sorumlu oldukları ifade edilmiştir. Aynı durum gerçekleştirme görevlileri içinde geçerlidir. Mezkûr kanunun “Giderin gerçekleştirilmesi” başlıklı 33’üncü maddesinde Gerçekleştirme görevlilerinin, bu Kanun çerçevesinde yapmaları gereken iş ve işlemlerden sorumlu oldukları belirtilmiştir. Ayrıca söz konusu hususa ilişkin olarak 14.6.2007 tarihli ve 5189 Karar no’lu Sayıştay Genel Kurul Kararında; aslî bir gerçekleştirme belgesi olan ödeme emri belgesini düzenleyen sıfatıyla imzalayan gerçekleştirme görevlisinin, düzenlediği belge ile birlikte harcama sürecindeki diğer belgelerin doğruluğundan ve mevzuata uygunluğundan harcama yetkilisi ile birlikte sorumlu tutulması gerektiğine karar verilmiştir. Sonuç olarak, hukuka aykırı olarak yapılan bir ödeme de asıl sorumluluk mevzuat gereği ödemeyi gerçekleştiren harcama yetkilisi ile gerçekleştirme görevlisindedir. Bu bağlamda yapılan ödemenin ilgililerden artık geri alınamayacağının ileri sürülmesi söz konusu kişilerin sorumluluğunu ortadan kaldırmamaktadır.
Yapılan ödemenin 5018 sayılı Kanuna göre kamu zararı olamayacağı ifade edilse de mezkûr kanunun “Kamu zararı” başlıklı 71’inci maddesinin ikinci fıkrasının g bendinde mevzuatında öngörülmediği halde ödeme yapılması durumunda yapılan ödemenin kamu zararı olacağı ifade edilmiştir. Sorgu konusu olayda da mevzuatta öngörülmediği halde belediye personeli olmayan kişiler için uçak bileti ödemesi yapılması sonucu g bendi kapsamında kamu zararına sebebiyet verilmiştir.
Söz konusu uçak bilet alımlarında doğrudan temin onay belgesinde onaya arz eden işçi …..’in sorumluluğu bulunmayıp, yapılan ödemelerden harcama yetkilisi ve gerçekleştirme görevlisinin sorumluluğu bulunmaktadır.
Bu itibarla; Belediye personeli olmayan ve belediyeye ait bir görevi bulunmayan kişiler için belediye bütçesinden uçak biletleri alınması sonucunda oluşan ve ayrıntılı hesabı aşağıda tabloda gösterilen …. TL kamu zararının;
Harcama Yetkilisi (…..) …. ve Gerçekleştirme Görevlisi (….) …’e
müştereken ve müteselsilen, 6085 sayılı Sayıştay Kanununun 53 üncü maddesi gereği işleyecek faizleri ile ödettirilmesine,
İş bu ilamın tebliğ tarihinden itibaren aynı Kanunun 55 inci maddesi gereğince altmış gün içerisinde Sayıştay Temyiz Kurulu nezdinde temyiz yolu açık olmak üzere oybirliğiyle karar verildi.
Kararla ilgili sorunuz mu var?