Karar Künyesi
Karar Türü:
Sayıştay 5. Daire Kararı
Karar Tarihi:
6/8/2023
Karar No:
149
Esas No:
612
KARAR
Reaktif enerji bedelleri
…………………………Eğitim ve Araştırma Hastanesinde elektrik kompanzasyon sistemlerinin güç takibinin yapılmaması sonucu Hastanenin elektrik faturalarına tahakkuk ettirilen reaktif enerji bedellerinin ödenmesi ve söz konusu tutarların Hastanenin elektrik sistemlerinin bakım onarımı için hizmet alımı yapılan firmaya rücu edilmemesi suretiyle ………………………. TL kamu zararına sebebiyet verildiği hususu ile ilgili olarak,
Elektrik Piyasası Tüketici Hizmetleri Yönetmeliği’nin 4’üncü maddesinin (v) fıkrasında reaktif güç kavramı; “Elektrik akımının gerilime göre 90 derece faz farklı, iş görmeyen ve kVAr birimi ile ölçülen gücü” olarak tanımlanmıştır.
Aynı maddede reaktif enerji kavramı “Reaktif gücün zamanla çarpımından elde edilen ve kVArh birimi ile ölçülen enerji” olarak tanımlanmıştır.
Elektrik Piyasası Dağıtım Yönetmeliğinin “Bağlantı Gücünün Aşılmasını İzleme Faaliyeti” başlıklı 27’nci maddesinde;
“Kullanıcı; bağlantı anlaşmasında yer alan güç sınırını aşamaz. Dağıtım şirketi; kullanıcının bağlantı noktasındaki aktif ve reaktif güçlerin, bağlantı anlaşmasında yer alan sınırlar içinde kalıp kalmadığını izleme hakkına sahiptir. Bağlantı güç sınırlarını aşan kullanıcıya, dağıtım şirketi tarafından Elektrik Piyasası Tüketici Hizmetleri Yönetmeliği hükümleri çerçevesinde bağlantı anlaşmasında düzenlenmiş bulunan yaptırımlar uygulanır.”
denilmektedir.
Enerji Piyasası Düzenleme Kurulunun 31.12.2015 tarihinde Resmi Gazete'de yayımlanan ve 5999-3 sayılı “Dağıtım Lisansı Sahibi Tüzel Kişiler ve Görevli Tedarik Şirketlerinin Tarife Uygulamalarına İlişkin Usul ve Esaslar” başlıklı Kararı'nın 10’uncu maddesinin (ç) bendinde reaktif enerji bedeli kavramı;
“Dağıtım sistemi kullanıcılarından reaktif enerji uygulamasına tabi olanlar için 13’üncü maddede reaktif enerjiye ilişkin olarak belirlenen sınırların aşılması halinde ve bu Usul ve Esaslarda belirtilen şartlar dahilinde uygulanan bedeldir.”
şeklinde açıklanmıştır.
Aynı Karar'ın “Reaktif Enerji Tarifesi” başlıklı bölümünde;
“Madde 13- (1) Mesken aboneleri, aydınlatma aboneleri, tek fazla beslenen aboneler, bağlantı gücü 9 (dokuz) kw’a (dahil) kadar olan aboneler ile sisteme enerji veren üreticilere veriş yönünde 16 ncı maddenin üçüncü fıkrasında belirtilen durumlarda reaktif enerji tarifesi uygulanmaz.
(2) Yukarıda belirtilenler dışında, tüm dağıtım sistemi kullanıcıları ile sisteme enerji veren üreticilere çekiş yönünde 16 ncı maddenin dördüncü fıkrasında belirtilen durumlarda aşağıdaki şartlar dahilinde reaktif enerji tarifesi uygulanır. Ancak kullanıcıya ait kompanzasyon tesisinde arıza sonucu oluşan ihlalin yılda (takvim yılı) bir kez olması halinde reaktif enerji bedeli faturalamada dikkate alınmaz. Reaktif enerji ölçüm sistemleri dağıtım şirketi tarafından tesis edilir. Reaktif enerji ölçüm sistemi tesis edilmemiş kullanıcılara reaktif enerji bedeli uygulanmaz.
(3) Kurulu gücü 50 kVA’nın altında olan müşteriler, çektikleri aktif enerji miktarının yüzde otuzüçünü aşan şekilde reaktif enerji tüketmeleri veya aktif enerji miktarının yüzde yirmisini aşan şekilde kapasitif reaktif enerji vermeleri halinde; kurulu gücü 50 kVA ve üstünde olanlar ise, çektikleri aktif enerji miktarının yüzde yirmisini aşan şekilde endüktif reaktif enerji tüketmeleri veya aktif enerji miktarının yüzde onbeşini aşan şekilde sisteme kapasitif reaktif enerji vermeleri halinde, reaktif enerji tüketim bedeli ödemekle yükümlüdür.
(4) Endüktif reaktif enerjiye ilişkin oranların aşılmaması halinde reaktif enerji bedelialınmaz. Bu sınır aşılırsa, çekilen reaktif enerjinin tamamına (endüktif sayaçta ölçülen değer) reaktif enerji tarifesi uygulanır.
(5) Kapasitif reaktif enerjiye ilişkin oranların aşılmaması halinde reaktif enerji bedeli alınmaz. Bu sınır aşılırsa, sisteme verilen reaktif (kapasitif sayaçta ölçülen değer) enerjinin tamamına reaktif enerji tarifesi uygulanır.
(6) Endüktif ve kapasitif reaktif sınırların ikisini birden aşan müşteriye, endüktif reaktif ve kapasitif reaktif sayaçlardan en yüksek değeri kaydeden sayaç değerinin tamamına reaktif enerji tarifesi uygulanır.”
hususları ifade edilmiştir.
Hastanenin; yüklenicisi …………………Hizmetleri İnş. San ve Tic. A.Ş. olan teknik bakım onarım işinin Teknik Şartnamesi’nin “Elektrik Sistemleri ve Kompanzasyon Bakım ve Onarımı” başlıklı 13’üncü bölümünde;
“Yüklenici trafo ve kompanzasyon sisteminin rutin kontrolünü, ölçümlerini ve her türlü bakımını yapmakla yükümlüdür. Kompanzasyon sisteminde oluşan arıza veya sorunları anında raporlandırıp idareye sunmak ve gerekli önlemleri ivedi almakla yükümlüdür. Kompanzasyon sisteminin çalışmaması veya arızası sonucunda İdareye gelebilecek reaktif bedel cezaları yüklenici tarafından karşılanacaktır. Kompanzasyon sistemlerinin takip edilmemesi halinde ilgili elektrik kurumunca hastane elektrik faturalarına tahakkuk ettirilen reaktif bedeller yüklenici hak edişinden kesilecektir.” denilmektedir.
Yukarıda yer verilen hükümlerden; reaktif enerji sınırlarının aşılması durumunda tedarikçi elektrik firması tarafından tüketiciye reaktif enerji bedeli yansıtılacağı ve kompanzasyon tesisinde arıza sonucu reaktif güç ihlali oluşması durumunda yılda bir kez ile sınırlı olmak üzere reaktif enerji bedelinin faturalamada dikkate alınmayacağı anlaşılmaktadır. Dolayısıyla idareler tarafından reaktif güç değerlerinin devamlı olarak takip edilmesi, kompanzasyon sisteminin bakım onarımlarının yaptırılarak arıza sonucu reaktif bedel yansıması halinde yıl içinde bir defayla sınırlı olmak üzere durumu tedarikçi firmaya ileterek reaktif bedelin iptalini sağlaması gerekmektedir.
Diğer taraftan, sorumlu savunma ve eki belgelerinden kamu zararına ilişkin tutarın tahsil edildiği anlaşılmıştır.
Bu itibarla, ……………………. Eğitim ve Araştırma Hastanesinde elektrik kompanzasyon sistemlerinin güç takibinin yapılmaması sonucu Hastanenin elektrik faturalarına tahakkuk ettirilen reaktif enerji bedellerinin ödenmesi ve söz konusu tutarların Hastanenin elektrik sistemlerinin bakım onarımı için hizmet alımı yapılan firmaya rücu edilmemesi sonucu oluşan ………………….. TL kamu zararı;
……………….. tarih ve ……………….. seri no.lu, ……………….. tarih ve ………………….. seri no.lu banka dekontları ile Ahiz ……………………. Yönetim Hizmetleri İnş. San. ve Tic. A.Ş.’den tahsil edildiğinden ilişilecek husus kalmadığına,
6085 sayılı Sayıştay Kanununun 55 inci maddesi uyarınca işbu İlamın tebliğ tarihinden itibaren altmış gün içerisinde Sayıştay Temyiz Kurulu nezdinde temyiz yolu açık olmak üzere oybirliğiyle,
karar verildi.
…………………………Eğitim ve Araştırma Hastanesinde elektrik kompanzasyon sistemlerinin güç takibinin yapılmaması sonucu Hastanenin elektrik faturalarına tahakkuk ettirilen reaktif enerji bedellerinin ödenmesi ve söz konusu tutarların Hastanenin elektrik sistemlerinin bakım onarımı için hizmet alımı yapılan firmaya rücu edilmemesi suretiyle ………………………. TL kamu zararına sebebiyet verildiği hususu ile ilgili olarak,
Elektrik Piyasası Tüketici Hizmetleri Yönetmeliği’nin 4’üncü maddesinin (v) fıkrasında reaktif güç kavramı; “Elektrik akımının gerilime göre 90 derece faz farklı, iş görmeyen ve kVAr birimi ile ölçülen gücü” olarak tanımlanmıştır.
Aynı maddede reaktif enerji kavramı “Reaktif gücün zamanla çarpımından elde edilen ve kVArh birimi ile ölçülen enerji” olarak tanımlanmıştır.
Elektrik Piyasası Dağıtım Yönetmeliğinin “Bağlantı Gücünün Aşılmasını İzleme Faaliyeti” başlıklı 27’nci maddesinde;
“Kullanıcı; bağlantı anlaşmasında yer alan güç sınırını aşamaz. Dağıtım şirketi; kullanıcının bağlantı noktasındaki aktif ve reaktif güçlerin, bağlantı anlaşmasında yer alan sınırlar içinde kalıp kalmadığını izleme hakkına sahiptir. Bağlantı güç sınırlarını aşan kullanıcıya, dağıtım şirketi tarafından Elektrik Piyasası Tüketici Hizmetleri Yönetmeliği hükümleri çerçevesinde bağlantı anlaşmasında düzenlenmiş bulunan yaptırımlar uygulanır.”
denilmektedir.
Enerji Piyasası Düzenleme Kurulunun 31.12.2015 tarihinde Resmi Gazete'de yayımlanan ve 5999-3 sayılı “Dağıtım Lisansı Sahibi Tüzel Kişiler ve Görevli Tedarik Şirketlerinin Tarife Uygulamalarına İlişkin Usul ve Esaslar” başlıklı Kararı'nın 10’uncu maddesinin (ç) bendinde reaktif enerji bedeli kavramı;
“Dağıtım sistemi kullanıcılarından reaktif enerji uygulamasına tabi olanlar için 13’üncü maddede reaktif enerjiye ilişkin olarak belirlenen sınırların aşılması halinde ve bu Usul ve Esaslarda belirtilen şartlar dahilinde uygulanan bedeldir.”
şeklinde açıklanmıştır.
Aynı Karar'ın “Reaktif Enerji Tarifesi” başlıklı bölümünde;
“Madde 13- (1) Mesken aboneleri, aydınlatma aboneleri, tek fazla beslenen aboneler, bağlantı gücü 9 (dokuz) kw’a (dahil) kadar olan aboneler ile sisteme enerji veren üreticilere veriş yönünde 16 ncı maddenin üçüncü fıkrasında belirtilen durumlarda reaktif enerji tarifesi uygulanmaz.
(2) Yukarıda belirtilenler dışında, tüm dağıtım sistemi kullanıcıları ile sisteme enerji veren üreticilere çekiş yönünde 16 ncı maddenin dördüncü fıkrasında belirtilen durumlarda aşağıdaki şartlar dahilinde reaktif enerji tarifesi uygulanır. Ancak kullanıcıya ait kompanzasyon tesisinde arıza sonucu oluşan ihlalin yılda (takvim yılı) bir kez olması halinde reaktif enerji bedeli faturalamada dikkate alınmaz. Reaktif enerji ölçüm sistemleri dağıtım şirketi tarafından tesis edilir. Reaktif enerji ölçüm sistemi tesis edilmemiş kullanıcılara reaktif enerji bedeli uygulanmaz.
(3) Kurulu gücü 50 kVA’nın altında olan müşteriler, çektikleri aktif enerji miktarının yüzde otuzüçünü aşan şekilde reaktif enerji tüketmeleri veya aktif enerji miktarının yüzde yirmisini aşan şekilde kapasitif reaktif enerji vermeleri halinde; kurulu gücü 50 kVA ve üstünde olanlar ise, çektikleri aktif enerji miktarının yüzde yirmisini aşan şekilde endüktif reaktif enerji tüketmeleri veya aktif enerji miktarının yüzde onbeşini aşan şekilde sisteme kapasitif reaktif enerji vermeleri halinde, reaktif enerji tüketim bedeli ödemekle yükümlüdür.
(4) Endüktif reaktif enerjiye ilişkin oranların aşılmaması halinde reaktif enerji bedelialınmaz. Bu sınır aşılırsa, çekilen reaktif enerjinin tamamına (endüktif sayaçta ölçülen değer) reaktif enerji tarifesi uygulanır.
(5) Kapasitif reaktif enerjiye ilişkin oranların aşılmaması halinde reaktif enerji bedeli alınmaz. Bu sınır aşılırsa, sisteme verilen reaktif (kapasitif sayaçta ölçülen değer) enerjinin tamamına reaktif enerji tarifesi uygulanır.
(6) Endüktif ve kapasitif reaktif sınırların ikisini birden aşan müşteriye, endüktif reaktif ve kapasitif reaktif sayaçlardan en yüksek değeri kaydeden sayaç değerinin tamamına reaktif enerji tarifesi uygulanır.”
hususları ifade edilmiştir.
Hastanenin; yüklenicisi …………………Hizmetleri İnş. San ve Tic. A.Ş. olan teknik bakım onarım işinin Teknik Şartnamesi’nin “Elektrik Sistemleri ve Kompanzasyon Bakım ve Onarımı” başlıklı 13’üncü bölümünde;
“Yüklenici trafo ve kompanzasyon sisteminin rutin kontrolünü, ölçümlerini ve her türlü bakımını yapmakla yükümlüdür. Kompanzasyon sisteminde oluşan arıza veya sorunları anında raporlandırıp idareye sunmak ve gerekli önlemleri ivedi almakla yükümlüdür. Kompanzasyon sisteminin çalışmaması veya arızası sonucunda İdareye gelebilecek reaktif bedel cezaları yüklenici tarafından karşılanacaktır. Kompanzasyon sistemlerinin takip edilmemesi halinde ilgili elektrik kurumunca hastane elektrik faturalarına tahakkuk ettirilen reaktif bedeller yüklenici hak edişinden kesilecektir.” denilmektedir.
Yukarıda yer verilen hükümlerden; reaktif enerji sınırlarının aşılması durumunda tedarikçi elektrik firması tarafından tüketiciye reaktif enerji bedeli yansıtılacağı ve kompanzasyon tesisinde arıza sonucu reaktif güç ihlali oluşması durumunda yılda bir kez ile sınırlı olmak üzere reaktif enerji bedelinin faturalamada dikkate alınmayacağı anlaşılmaktadır. Dolayısıyla idareler tarafından reaktif güç değerlerinin devamlı olarak takip edilmesi, kompanzasyon sisteminin bakım onarımlarının yaptırılarak arıza sonucu reaktif bedel yansıması halinde yıl içinde bir defayla sınırlı olmak üzere durumu tedarikçi firmaya ileterek reaktif bedelin iptalini sağlaması gerekmektedir.
Diğer taraftan, sorumlu savunma ve eki belgelerinden kamu zararına ilişkin tutarın tahsil edildiği anlaşılmıştır.
Bu itibarla, ……………………. Eğitim ve Araştırma Hastanesinde elektrik kompanzasyon sistemlerinin güç takibinin yapılmaması sonucu Hastanenin elektrik faturalarına tahakkuk ettirilen reaktif enerji bedellerinin ödenmesi ve söz konusu tutarların Hastanenin elektrik sistemlerinin bakım onarımı için hizmet alımı yapılan firmaya rücu edilmemesi sonucu oluşan ………………….. TL kamu zararı;
……………….. tarih ve ……………….. seri no.lu, ……………….. tarih ve ………………….. seri no.lu banka dekontları ile Ahiz ……………………. Yönetim Hizmetleri İnş. San. ve Tic. A.Ş.’den tahsil edildiğinden ilişilecek husus kalmadığına,
6085 sayılı Sayıştay Kanununun 55 inci maddesi uyarınca işbu İlamın tebliğ tarihinden itibaren altmış gün içerisinde Sayıştay Temyiz Kurulu nezdinde temyiz yolu açık olmak üzere oybirliğiyle,
karar verildi.
Kararla ilgili sorunuz mu var?